Reja: Kirish. Asosiy qism

Amplituda modulyatsiya (AM)
Amplitudali modulyatsiya (AM, ing. AM - amplituda modulyatsiya) ma'lumotlar tashuvchisi parametrlarini o'zgartirishning eng oddiy va keng tarqalgan usuli hisoblanadi. Amplitudali modulyatsiya bilan harmonik tebranish (tashuvchi signal) amplitudasi uzatilayotgan axborot signalidagi o'zgarish qonuni bo'yicha o'zgaradi. Radiotexnika sohasida amplituda modulyatsiya radioeshittirishda, akustik joylashuvda va boshqalarda ma'lumotlarni uzatish uchun ishlatiladi. Masalan, radioeshittirishda tovush tebranishlari past chastotali elektr signaliga (modulyatsiya qiluvchi signal) aylanadi, bu esa yuqori (tashuvchi) chastota signalining amplitudasini o'zgartiradi (modulyatsiya qiladi). Olingan modulyatsiya qilingan radio signal signalning kuchiga qarab amplituda o'zgaradi.

Amplitudali modulyatsiyaning asosiy xarakteristikasi amplituda modulyatsiya koeffitsienti yoki modulyatsiya chuqurligi - modulyatsiya qilingan signal amplitudalarining maksimal va minimal qiymatlari orasidagi farqning foizlar bilan ifodalangan ushbu qiymatlar yig'indisiga nisbati.
Quyidagi rasmda tashuvchi va tayanch tarmoqli signallarining vaqt diagrammasi hamda natijada olingan amplituda modulyatsiyalangan signal ko'rsatilgan. Tashuvchi signalning chastotasi 100 KHz, modulyatsiya qiluvchi sinusoidal signalning chastotasi 10 KHz, amplituda modulyatsiya koeffitsienti 100%.

Quyidagi rasmda xuddi shu signallarning vaqt jadvallari 50% AM da ko'rsatilgan.

Demodulyatsiya natijasida modulyatsiyalangan tashuvchidan xabar tashuvchi parametrining o‘zgarishi ajratib olinadi. Bu jarayon modulyatsiya jarayoniga teskari bo‘lgani uchun demodulyatsiya deb ataladi. Modulyatsiya va demodulyatsiya qurilmasi birgalikda modem deb ataladi. Agar uzatilayotgan xabar uzluksiz bo‘lsa, demodulyatsiya natijasida olingan signal tovush yoki tasvir aks ettirish qurilmasiga beriladi. Masalan: radioeshittirishda radiokarnayga, Televideniyeda qabul qilish qurilmasi elektron trubkasiga. Xabar diskret shaklda uzatilayotgan bo‘lsa, demodulyatsiyadan so‘ng, dekodlash jarayoni amalga oshirilishi shart. Chunki dekoder chiqishida koder chiqishidagiga mos kod simvollari ketma-ketligi hosil bo‘ladi. Kod simvollari ketma-ketligi diskret xabar elementlariga almashtiriladi. Agar demodulyatsiya va dekodlash jarayoni bitta qurilmada amalga oshirilsa kod simvollari ketma-ketligi mos diskret xabar elementi bilan almashadi. Bu holat “butun qabul qilish” deb yuritiladi. Demodulyatsiya va dekodlash alohida qurilmalarda amalga oshirilsa dastlab signal elementlari alohida-alohida tiklanadi, so‘ngra kodlar kombinatsiyasi dekodlanadi, ya’ni diskret xabar elementiga aylantiriladi.