Reja: Nutq haqida qisqacha tushuncha

Mavzu: Nutq haqida umumiy tushuncha.
Reja:
1. Nutq haqida qisqacha tushuncha.
2. Nutq madaniyati.
3. Nutqning shakllari.
4. Xulosa.

Nutq nima? Bu atama bir nechta ta'riflarga ega. Ulardan biri o'z fikrlarini ifoda etish qobiliyatidir. "Nutq nima?" Degan savolga to'liq javob berish uchun, agar bu hodisa yuz bermagan bo'lsa, nima bo'lishini tasavvur qilish kerak. Keyin odamlar o'rtasidagi barcha o'zaro ta'sirlar to'xtatiladi, natijada jamiyat shunga o'xshash bo'lmaydi. Shunday qilib, nutq ma'lum bir tizim orqali aloqa va o'zaro ta'sirning bir usuli hisoblanadi. Buning uchun tabiiy tillar (masalan, ruscha) va sun'iy tillar qo'llaniladi.
Nutq mexanizmlari juda murakkab. Ular miyaning eshitish vositalarini, vizual va vosita analizatorlarini, shuningdek nutq apparatlarini o'z ichiga oladi . Keyinchalik nafas olish, vokal va articulatory tizimlarining yaxshi muvofiqlashtirilgan ishi tufayli ishlaydi.
Nutq va tilni farqlash kerak, bu tushunchalar bir xil emas. Agar u aloqa vositasi bo'lsa, birinchi navbatda aloqa jarayoni. Agar biron bir til butun xalqqa, hatto bir nechta xalqlarga xos bo'lsa, nutq uning har birining egasi uchun individualdir.
Uning funktsional (ob'ektlar va ularning xususiyatlarini belgilash) mazmunli (sezgirlikni ifodalash, ko'pincha intonatsiya yordamida), estetik (bu holatda asosiy rol, xabarning mazmuni emas, balki uning shakli), bir-biridan farq qiluvchi funktsiyalarga ega: , Direktiv (tinglovchiga ta'sir ko'rsatishga urinish, harakat qilishni talab qilish).
Ichki va tashqi so'zlarning ikki asosiy turi mavjud. Ikkinchisi yozma va og'zaki bo'lib bo'linadi (bu muloqot yoki monolog shaklida bo'lishi mumkin). Ichki faoliyat rejalashtirish bosqichi, amaliy va nazariy (fikr). Bu parchalanish va vaziyat holatiga bog'liq. U tashqi nutqga asoslanadi. Biroq, uning o'ziga xos xususiyatlari bor. Misol uchun, tashqi ichki yoki ichki tuzilishga o'tish, dastlabki ma'lumot hajmini siqishni talab qiladi.
Nutq va fikrlash bilan chambarchas bog'liq. Biror kishi o'z ona tilining so'zlarini o'ylaydi; So'zlar alomatlar, tushunchalar va hodisalarni umumlashtiradi. Ularning yordami bilan, o'z fikrlari ifodalanadi va boshqalar tushuniladi. Uzoq vaqt davomida so'zlar tanada yuzaga keladigan jarayonlar, ularning mazmuni va hissiy rang-barangligi bilan bog'liq: so'zlar ruhiy bezovtalanishga qadar ruhlantirishi mumkin, lekin salbiy ta'sir ko'rsatishi mumkin.
Qanday nutqni tushunishga asoslanib, biz faqat insonga xos bo'lgan noyob hodisa deb aytishimiz mumkin. Ayrimlar, hayvonlarning ham ibtidoiy aloqa vositalaridan foydalanishlari mumkinligini ta'kidlashadi. Lekin nutqning xususiyatlari bizga fikrlarimizni ifoda etishga imkon beradi, va bu hayvonlar uchun to'siq bo'lmaydi. Nutq qobiliyatini rivojlantirish intellektni rivojlantirish uchun rag'batdir, shuning uchun bolaning hayotining dastlabki oylarida muloqot qilishda katta e'tibor berilishi kerak.
Nutq — tilning fikr ifodalash va almashish jarayonlarida amal qilishi, tilning alohida ijtimoiy faoliyat turi sifatidagi muayyan yashash shakli. Nutq deganda uning ogʻzaki (ovozli) va yozma ravishda namoyon boʻlishidagi jarayonlar, yaʼni soʻzlash jarayoni va uning natijasi (xotirada saqlangan yoki yozuvda qayd etilgan nutqiy fikrlar, asarlar) tushuniladi. Nutq — tilning fikr ifodalash va almashish jarayonlarida amal qilishi, tilning alohida ijtimoiy faoliyat turi sifatidagi muayyan yashash shakli.
Lingvistik nazariyada Nutq tushunchasi muayyan til jamoasida qabul qilingan ifoda vositalari tizimi hisoblangan mavhum til tushunchasiga hamda ijtimoiy borliq (hayot)ning eng harakterli koʻrinishlaridan boʻlgan aniq, bir qadar umumiyroqtil tushunchasiga qaramaqarshi qoʻyiladi. Boshqa odamlar xulqatvori va faoliyatiga taʼsir koʻrsatish maqsadida ularga axborot, xabar yetkazishga xizmat qiladigan asl Nutq (tashqi nutq), yaʼni ga-pirish, til belgilarining eshitish aʼzolari tomonidan idrok qilinadigan (ovoz yozib oluvchi uskunalar yorda-mida qayd etiladigan va qayta takrorlanadigan) artikulyasiyasi tarzida yoki ushbu belgilarning yozuvda shartli aks etishi tarzida yuzaga chiqadi.
Asl nutq („tashqi nutq“) bilan bir qatorda ichki nutq ham bor. U soʻzlovchi ongida bilishga yordam beradigan turli xil masalalarni muhokama qilish va hal etishga qaratiladi. Ichki nutq tashki nut asosida, tovush yoki yozuv qoʻllanmagan holda, faqat ovozli Nutqdagi soʻzlar haqidagi aniq tasavvurlar bilan kechadigan ak/shy jarayonlar tarzida amalga oshadi. Yozma Nutq ogʻza-ki Nutqdan bir qadar shakllanganligi, soʻzlarning oʻta sinchkovlik bilan tanlab olinishi, grammatik jihatdan aniq, lekin murakkab shakllanganligi, ogʻzaki Nutq uchun xos boʻlgan ohang, mimika va qoʻl harakatlarining bevosita qoʻllana olmasligi bilan farqlanadi. Nutqning monologik (qarang Monolog) va dialogi k (qarang Dialog) turlari mavjud.
Nutq aloqa-aralashuv vazifasidan tashqari yana boshqa vazifalar, chunonchi, poetik vazifa ham bajarishi mumkin. Nutqning alohida koʻrinishi oʻqishdir.
Nutq — tilning fikr ifodalash va almashish jarayonlarida amal qilishi, tilning alohida ijtimoiy faoliyat turi sifatidagi muayyan yashash shakli.
Har bir kishining Nutq individual, oʻziga xos xususiyatlarga ega boʻladi; va-holonki, asosiy til unsurlari — lugʻat tarkibi va grammatik qurilishi yakka shaxslargagina tegishli boʻlmay, umumnikidir, yaʼni muayyan til jamoasiga umuman taalluqyai boʻladi. Nutq kishi tafakkuri, uning ongi bilan chambarchas bogʻliqdir. Nutqda kishining oʻy-fikrlari shakllanadi va mavjud boʻladi. Nutq tufayli va Nutq asosida borliqni umumlashgan holda mavxumiy aks ettirish, individuallik doirasidan chiqib, jamoatchilik mahsuliga aylanadigan mantiqiy tushunchaviy fikrlash mumkin boʻladi. Nutq kishi ruhiyatining boshqa jihatlarini, uning sezgilari, idroki, xotirasi, oʻyxayollari, hissiyoti, irodasi va boshqalarning namoyon boʻlishi va amal qilishida, kishi ongining rivojlanishida ham katta ahamiyatga ega. Nutq qoʻllanish sohasiga qarab badiiy Nutq ilmiy nutq rasmiy nutq kabi shakllarga ega boʻladi. Har qanday shaklda va har qanday holatda ham aniklik, ravonlik, soddalik, taʼsirchanlik Nutqning eng muhim belgilari boʻlib qolishi kerak