Fanning qandaydir hodisa qonuniyatlarini bilish uchun malum bir metodlardan foydalanadi. I.P.Pavlov "Metodning qorganish usullari va yoindisi, "Metod" bu bilish, anglash yolib, bu usul orqali fanning predmeti aniqlanadi.
Metodologiya (yunoncha methodes - bilish, tadqiq qilish, izlanish yorganish metodlarini turli guruhga ajratib, orovnoma, test, faoliyat mahsulini ozaro taqqoslash uchun, medisina psixologiyasida lom va bemor kishilarning psixik xususiyatlarini qiyoslash maqsadida, sport psixologiyasida sportchilarning holati, ozaro taqqoslash maqsadida foydalaniladi
Longityud metodining boshqa metodlardan farqi bir yoki bir nechta sinaluvchilar uzoq muddat, hatto organilgan ob'ektdagi ozlashtirish xususiyati psixologik jihatdan tekshirilayotgan bozlashtirishning falsafiy, mantiqiy, fiziologik, ijtimoiy, biologik xususiyatlari yoritiladi. Aytaylik, keksayishning biologik omillarini ozgarishiga tajriba natijasiga suyanib ta'rif va tavsif berishdir. Shuningdek, bunda mazkur fazilat va xususiyatlarning namoyon 54 boshimcha sharhlar berish imkoniyati tugzgarishlar bilan rivojlanish bosqichlarining bevosita bogzgarishlardagi ozaro aloqa, ounlikning olanishlari ozaro bogz navbatida ikkiga, ya'ni asosiy va yordamchi metodlarga bolib, ob'ektiv (tashqi) va sub'ektiv (ichki) kuzatish turlari mavjud. Kuzatish orqali turli yoshdagi odamlarning diqqati, his-tuygrganiladi. Ammo oz navbatida tabiiy va laboratoriya metodlariga ajratiladi. Tabiiy tajriba metodlarining ilmiy asoslarini 1910 yilda rus psixologi A.F.Lazurskiy tomonidan ishlab chiqilgan. U kichik maktab yoshidagi bola shaxsining shakllanishini ollagan.
Yordamchi metodlar
Suhbat metodi
Faoliyat mahsulini tahlil qilish metodi
Test metodi
Biografiya (tarjimai hol) metodi
So inson va mashina osirini va insonning mashina bilan munosabati jarayonining psixologik qonuniyatlarini tadqiqot metodlari yordami bilan osirida vujudga kelgan bo vaznsizlik va boljal ola bilmaslik haroitida, organizmda juda koy beradigan nerv-psixologik zoliq boilganda kishi faoliyatining psixologik xususiyatlarini tadqiq qiladigan psixologiya sohasi.
Kosmik psixologiya shliqda aniq mop ortiqcha taassurotlar yuklangan paytda roriqish bilan boglgan alohida holatlar tug insonning organadigan psixologiya sohasi.
Pedagogik psixologiya lim muammolarini tadqiq qiladigan psixologiya sohasi. Pedagogik psixologiya shaxsning maqsadga muvofiq rivojlanishi, bilish faoliyatining va shaxsda ijtimoiy ijobiy sifatlarni tarbiyalashning psixologik muammolarini o kasallarning davolanishi, gigiena, profilaktika, diagnostika jabhalarini tadqiq qiluvchi psixologiya sohasi. Tibbiyot psixologiyasida tadqiqotlar tizimiga kasalliklarning kechishi, ularning shaxs psixologiyasiga taayishiga mikrosotsial guruh targaniladi.
Tibbiyot psixologiyasi siri qonuniyatlari, insonning kasallikdan sogsiri o huquq doirasidagi munosabatlar odamlarning psixik faoliyatini huquqiy boshqarish mexanizmlari va qonuniyatlarini osiri, harbiy faoliyatning xususiyatlarini psixologik qonuniyatlarini o sport musobaqalari va mashqlanish faoliyatida inson psixikasining rivojlanishi, guruhiy munosabatlarning psixologik qonuniyatlarini tadqiq qiluvchi psixologiya sohasi. Mazkur soha XX asrning 60-70 yillarida jadal surganishga qaratilgan edi. Hozirgi davrga kelib esa sport psixologiyasi olami kengaydi, shu boisdan uning asosiy vazifasi sportchilarning psixik va jismoniy kamolotga tatkazuvchi muhim hart-haroitlarni yaratib berishdir.
Sport psixologiyasi atlar bilan rivojlana boshladi va uning ilk tadqiqotlari sportchilarning individual psixologik farqlarini organayotgan muammolar kosir o jahon mamlakatlarida keng rivojlangan bosirining psixologik negizlari, obektiv hart-haroitlarini, ehtiyojning individual, yoshga, jinsga oid va boshqa xususiyatlarini, xaridorlarga xizmat ko shaxsning psixik rivojlanish qonuniyatlarini inson tuglgan davrni, yarganadigan psixologiya sohasi. Yosh psixologiyasi bolalar psixologiyasi sifatida XIX asrning oxirida vujudga kelgan bollanilgan.
Yosh psixologiyasi ilishidan to umrining oxirigacha boni ontogenezni olib, u fan va texnika taraqqiyoti, jamiyat talabiga binoan bolalar psixologiyasi taraqqiyotida qo umumiy psixologik qonuniyatlar, mexanizmlar, murakkab ichki bogzgarishlarini, ilmiy tushunchalar va kategoriyalar, bilish jarayonlarini amaliy va nazariy jihatdan tadqiqot qiladigan soha.
