Reja: Qattiq bo’lmagan qoplamalar konstruksiyalarni tanlash tamoyillari

Mavzu: Bikr va nobikr aerodrom qoplamalarini konstruksiyasi va ularni Loyihalash
Reja:
1. Qattiq bo’lmagan qoplamalar konstruksiyalarni tanlash tamoyillari.
2. Qattiq bo’lmagan qoplamalarni loyihalashda ularning tarkibi.
3. Qattiq aerodrom qoplamalari uchun ishlatiladigan materiallar.

Aerodrom qoplamalari aerodromning qimmat qismi hisoblanadi. Shuning uchun aerodromlarda qattiq bo’lmagan qoplamalar qurilishida mahalliy tosh materiallar va sanoatning qo’shimcha maxsulotlaridan foydalanish imkoniyatini inobatga olish zarur. Bunda ularni qoplama qonstruksiyasida shunday joylashtirish kerakki, uning mustahkamligi va ko’pga chidamliligi uni qurishda va saqlashda eng kam baho, mehnat xarajatlari va mexanik quvvat sarflarida ta’minlansin.

Tuzilmaviy qatlamlarni qoplamada joylashtirishda XK turganida, uchishi va qo’nishida yuzaga keladigan vertikal va gorizontal kuchlanishlar chuqurlik bo’yicha uchib borishi, shuningdek to’shalgan gruntda harorat va namlikni o’zgarib turshi mumkinligi hisobga olinishi lozim. Shuning uchun qoplama materiallarining mustahkamligi va sovuqqa bardoshliligi chuqurlik bo’yicha kamayishi mumkin. Qoplamalarning suv o’tkazuvchanligi chuqurlik bo’yicha bir muncha ortishi kerak, chunki qoplama tasodifiy kirgan suv turib qolmasligi va muzlaganda uni buzilishiga sabab bo’lmasligi kerak.
Zarur xollarda qoplama tuzilmasida suvni chetlatish uchun qo’shimcha qatlamlar ko’zda tutilshi kerak. Qoplamadagi tuzilmaviy qatlamlar juda katta bo’lmasligi kerak, sabab qurilish ishlarini tashkil etish va ish yurgizish qiyinlashadi.

Qoplamalarni loyihalashda grunt xususiyatlarini barqarorligini ta’minlovchi va ularga tabiiy va ekspluatatsion omillar ta’sirini kamaytirish tadbirlari ko’zda tutilishi lozim: qoplamada maxsus suvdan himoyalovchi kappilyar suvlarni tushvchi yoki issiqlik o’tkazmaydigan qatlamlar qurish; yuza suvlarini chetlatishni ta’minlash va suv oqizish-drenaj tizimlarini qurish yo’li bilan gruntli asosning suvli tartibini barqarorligini ta’minlash; bo’sh gruntlarni ustivor gruntlar bilan qisman yoki to’liq almashtirish; gruntni mustahkamlash. Aerodrom qoplamalarini loyihalashda bir nechta variantlar ishlab chiqilishi lozim, bulardan qurilish va ekspluatatsiya xarajatlari solishtirilib, oqilonasi tanlab olinadi

Qattiq bo’lmagan aerodrom qoplamalarini mustahkamlikka hisoblash chegaraviy holat uslubi bo’yicha amalga oshiriladi. Qoplamaning ishlash mexanizmi qatlamli elastik chiziqli-shakli o’zgaruvchi yarim fazoviy model deb qaraladi. XK ni ko’p sildirakli tayanchli otsirligini kuch ta’siri yakka sildirakdan tushadigan otsirlikni ekvivalent ta’siriga keltiriladi.

Asfaltbeton qoplamalar hisobi ikki mezon bo’yicha olib boriladi: butun tuzilmani chegaraviy nisbiy egilishga va asfaltbetonni egilishdan cho’zilishga. Egilishdagi cho’zilishga mustahkamlikni tekshirish faqat asfaltbetonli qatlamlar uchun, ya’ni qoplama yuzasini yaxlitligini ta’minlovchi qatlamlarda bajariladi. Botslovchilar bilan ishlov berilagn asos qatlamlari uchun bunday tekshirish bajarilmaydi.


:
Xulosa:
\Men ushbu Mustaqil ish mavzusida Qattiq bo’lmagan aerodrom qoplamalarini mustahkamlikka hisoblash chegaraviy holat uslubi bo’yicha amalga oshiriladi. Qoplamaning ishlash mexanizmi qatlamli elastik chiziqli-shakli o’zgaruvchi yarim fazoviy model deb qaraladi. XK ni ko’p sildirakli tayanchli otsirligini kuch ta’siri yakka sildirakdan tushadigan otsirlikni ekvivalent ta’siriga keltiriladi.

Foydalanilgan adabiyotlar:

1. 
   https://www.google.com/search=bikr
   
2. 
   Namangan muhandislik-qurilish instituti [e-mail]
   
3. 
   Namangan muhandislik-qurilish instituti [e-mail]