Reja: Yakka tartibdagi tadbirkorlik Biznesda marketing faoliyatini tashkil etish Biznes infratuzilmasi O'sishning optimal variantini tanlash Boshqarishning tarkibiy

BIZNESDA REKLAMA FAOLIYATINI TASHKIL ETISH
Reklama nima?
Reklama – tashkilotlarning turli axborot vositalari orqali amalga oshiradigan, to‘lovli, shaxsan amalga oshmaydigan bilvosita kommunikatsiyadir. Reklamaning asosiy funksiyasi potensial mijozlarga mahsulot haqida axborot berish va uni sotib olishga undash. Reklama cheklangan hajmli bir xabar orqali juda ko‘p sonli kishilarni qamrab olishi bilan ajralib turadi. Yaxshi reklama mahsulotning yuqori sifatliligi va chidamliligi haqida ishonch uyg‘otadi va iste’molchilarning mahsulotni takror va takror sotib olishga rag‘batlantiradi. Reklama axborot berilgan kishi boshiga to‘g‘ri keladigan xarajat jihatdan eng arzon vosita hisoblansa-da, umuman olganda, ba’zi kompaniyalar xarajatlarining katta qismini tashkil etadi. Masalan, Prokter end Gembl kompaniyasi reklama uchun yiliga 2,1 mlrd. AQSH dollari sarflaydi, Filip Morris sigaretlar ishlab chiqaruvchi kompaniya 2 mlrd. dollar, Jeneral Motors esa 1 mlrd. dollar sarflaydi.
Reklama turlari
Reklamani tarkibiga qarab ikkiga bo‘lish mumkin: 1. Mahsulot reklamasi 2. Muassasa reklamasi.
Mahsulot reklamasi – mo‘ljaldagi bozor a’zolarini reklama qiluvchining mahsulotini sotib olishga undaydigan reklama. Masalan, prokter end Gembl kompaniyasi «Ariel» kir yuvish vositasini reklama qiladi. Muassasa reklamasi esa korxona imidji va falsafasini targ‘ib etadi. Masalan, Ford kompaniyasi avtomobillarni emas, balki kompaniyaning sifatga qanday e’tibor berishini «sifat birlamchi vazifa» deb ataladigan reklama orqali namoyish etgan.
Reklama mazmuniga qarab to‘rt guruhga bo‘linadi:

1. 
   Pioner reklama;
   
2. 
   Raqobat va solishtirma reklama;
   
3. 
   Tasdiq reklamasi;
   
4. 
   Esga soluvchi reklama.
   

Pioner reklama – ma’lum bir mahsulot markasi emas, balki mahsulot kategoriyasi uchun talabni shakllantirishga qaratilgan bo‘ladi. Aksariyat hollarda, yangi va innovativ mahsulotlar uchun shu turdagi reklama ishlatiladi.
Raqobat reklamasi – ma’lum bir mahsulot markasi uchun boshqa turdagi talab yaratishga qaratilgan bo‘ladi. Raqobat kuchli bo‘lgan sharoitda qo‘llaniladi. Masalan, shampunni reklama qilishda asosiy xususiyatdan tashqari qo‘shimcha funksional va emotsional-psixologik xususiyatlar reklama qilinadi.
Solishtirma reklama – mahsulotni boshqalariga solishtirgan holda va boshqalarga nisbatan ustunlik tomonlarni maqtagan holda reklama qilish usuli. Ba’zi mamlakatlarda solishtirma reklama qilish man’ etilgan.
Tasdik reklamasi – ijtimoiy mas’uliyatni aks ettiruvchi xabar, ijtimoiy faoliyatga undovchi va qo‘llab-quvvatlovchi reklamadir. Ko‘pincha, nodavlat-notijorat, ijtimoiy tashkilotlar bunday reklamadan foydalanadi.
Esga soluvchi reklama – mahsulot yoki tashkilot nomini aholi e’tiborida saqlab turishga qaratilgan reklama.