A Z Ə R B A Y C A N V Ə K İ L İ ‐ V nömrə
Mənzili kirayə götürərkən yazılı müqavilə bağlamaq lazımdırmı?
Yeni dərs ilinin başlaması ilə bərabər paytaxtımızda kirayə
bazarı daha da canlanır. Bəs kirayə ev axtaranlar nələri
bilməlidirlər? Mənzili kirayə götürərkən yazılı müqavilə
bağlamaq lazımdırmı?
Bununla bağlı suallara Bakı Hüquq Mərkəzinin (BHM) hüquq
məsləhətçisi, vəkil Dünyamin Novruzov aydınlıq gətirib.
“Təcrübə göstərir ki, əksər hallarda mənzili kirayəyə
götürərkən kirayəyə verənlə kirayəçi şifahi razılığa gəlirlər.
Lakin bu hal sonradan hər iki tərəf üçün müəyyən
problemlərin yaranmasına gətirib çıxara bilər. Məsələn, (A)
kirayəyə verən mənzili dərhal boşaltmağı tələb edə bilər ki,
bu vəziyyətdə kirayəçi çətin vəziyyətdə qalar. Çünki qısa müddətdə uyğun qiymətə mənzil tapmaq
elə də asan deyil. (B) Kirayəyə verən növbəti aydan kirayə haqqının qiymətini birtərəfli qaydada
artırdığını bildirə bilər. (C) Kirayəçi mənzilə və ya qonşulara zərər vurduğu halda tərəflər arasında
müqavilənin olması kirayəyə verənin ona dəymiş zərəri məhkəmə qaydasında tələb etməsinə
kömək edəcəkdir.” – deyə vəkil bildirib.
Hüquqşünas eyni zamanda bildirib ki, qeyd olunanlar müqavilə bağlanmasının zəruriliyini
şərtləndirən faktiki amillərdir. Qüvvədə olan mülki qanunvericiliyin tələbinə görə daşınmaz
əmlakın dövlət reyestri obyektlərinə dair sərəncam verilməsi haqqında müqavilələr notariat
qaydasında təsdiqlənməlidir. Əgər mənzil kirayəsi müqaviləsinin müddəti on bir aydan çoxdursa,
ondan həmin hüquq da dövlət qeydiyyatına alınmalıdır. (“Daşınmaz əmlakın dövlət reyestri
haqqında” qanunun 19.1‐ci maddəsi).
Mənbə: http://news.milli.az/society/305350.html
Azərbaycanda 250‐dən artıq vətəndaşa pulsuz hüquqi yardım göstərilmişdir
“Azərbaycan Hüquq İslahatları Mərkəzi” ictimai birliyi Azərbaycan
Respublikasının Prezidenti yanında Qeyri‐Hökümət Təşkilatlarına
Dövlət Dəstəyi Şurasının dəstəyi ilə həyata keçirdiyi “Virtual Hüquqi
Klinika” adlı layihəsi başa çatmışdır. Layihənin əsas məqsədi
Azərbaycan Respublikası vətəndaşlarının virtual ortamda peşəkar
hüquqşünaslar tərəfindən pulsuz hüquqi yardım almalarına şərait
yaradılmasından ibarət idi.
İctimai birliyin rəhbərliyi layihə ilə bağlı öz fikirlərini bölüşmüşdür:
“Əvvəla, bildirmək istəyirik ki, belə bir layihə ilə vətəndaşlarımıza,
xüsusilə də aztəminatlı insanlara heç bir təmənna olmadan hüquqi
yardım göstərilməsi, bir insan və hüquqşünas kimi bizi çox sevindirir.
Bu layihəmizin reallaşmasına dəstək olduqlarına görə Azərbaycan Respublikasının Prezidenti
yanında Qeyri‐Hökümət Təşkilatlarına Dövlət Dəstəyi Şurasına minnətdarlığımızı bildiririk. Qısaca
qeyd etməliyik ki, layihə ərzində ümümilikdə, vətəndaşlar tərəfindən göndərilmiş 207 sual peşəkar
hüquqşünaslar tərəfindən virtual ortamda aydın və dolğun şəkildə cavablandırılmışdır. Sevindirici
haldır ki, təxmin olunduğu kimi, suallar təkcə paytaxt Bakıdan yox, ölkəmizin bir çox regionlarında,
hətta xarici ölkələrdə yaşayan (Türkiyə və Rusiya) vətəndaşlarımız tərəfindən də göndərilmişdir.”
Mərkəzdən eyni zamanda bildirilib ki, layihə çərçivəsində əvvəlcədən nəzərdə tutulmasa da 50‐ə
yaxın vətəndaşa telefon vasitəsilə (İctimai Birliyin telefonlarına gələn zənglər) hüquqi məsləhət
verilmişdir. Əsasən, bölgələrdən zəng vuran vətəndaşlar, layihədən xəbərdar olsalar da internetə
çıxışları olmadığı üçün, ya da internetdən istifadə etmə bacarıqları olmadığı üçün zəng etməli
olmuşlar. Bu vətəndaşların əksəriyyəti yaşlı insanlar olmuşlar.
Mənbə:http://qafqazinfo.az/xeber250dnartqvtndaapulsuzhuquqiyardmgostrilib.html
A Z Ə R B A Y C A N V Ə K İ L İ ‐ V nömrə
Beynəlxalq mətbuat səhifələrindən
Ofşor şirkətlər barədə bilməli olduğunuz 5 fakt
“Ofşor” anlayışı tez‐tez bizlərə rast gəlsə də,
çox insanlar bu haqda mücərrəd anlayışa
malikdirlər. KİV‐lər ənənəvi olaraq ofşor
şirkətləri mənfi obraz kimi təsvir etsələr də,
internetdə yüzlərlə şübhəli vasitəçilər
bununla bağlı öz xidmətlərini təklif edirlər.
“Bakı Hüquq Mərkəzi” (BHM) hüquq şirkəti
(www.bhm.az) ofşorla bağlı populyar mifləri
dağıtmaq və onun biznesdə necə istifadə
edilə biləcəyini göstərmək üçün, infoqrafika
və əsas məsələlərlə bağlı məqalə hazırlayıb.
1. “Ofşor” , “Ofşor şirkət” – bu nədir?
“Ofşor” – xaricdə biznesin qurulması və
qeydiyyatı üçün nəzərdə tutulmuş ele bir iqtisadi zonadır ki (Britaniya Virgin Adaları, Beliz və s.)
, orada biznesin qurulması üçün əlverişli hüquqi və vergi şərtləri mövcuddur. “Ofşor” və azvergili
zonaları fərqləndirmək lazımdır. Belə ki, birinci zonada xarici şirkətlər üçün vergilər nəzərdə
tutulmayıb, ikincidə (Niderland, Estoniya) isə vergi dərəcələri sadəcə aşağıdır.
Müvafiq olaraq, “ofşor şirkət” – ofşor zonada qeydiyyatdan keçmiş xarici şirkətdir. Onun vasitəsilə
müqavilələr bağlamaq, müəyyən malların alqı‐satqısını həyata keçirmək və mülkiyyətə sahib
olmaq mümkündür. Belə şirkətlər qeydiyyatdan keçdiyi ölkədə vergiyə cəlb olunmurlar, lakin
“təxmin edilir” ki, onlar faktiki fəaliyyət göstərdiyi ölkələrdə vergi ödəyirlər.
2. Nə üçün bu əlverişli və sərfəlidir?
Ofşorun əsas üstünlüyü ‐ əlverişli vergi mühitinin olmasıdır. Bir qayda olaraq, ofşor şirkətlər gəlir
vergisi, ƏDV, satışla bağlı vergilər və sosial ödənişlərdən azaddırlar. Sahibkarlar bundan istifadə
edərək şəxsi əmlak və gəlir vergilərini də optimallaşdıra bilərlər.
Ofşor zonada şirkəti qeydiyyat keçirmək tez, asan və ucuz başa gəlir. Adətən, bu 48 saat vaxt tələb
edir, inzibati tələblər minimaldır, nizamnamə kapitalı isə tənzimlənmir. Əlverişli vergi mühitinə
görə mühasibatlıq işləri də çox sadədir: şirkətlər üçün ƏDV ödəmək, illik hesabatlar təqdim etmək
lazım deyil. Eyni zamanda audit də keçirilmir. Onlar həmçinin dövlət tərəfindən məhdudiyyət
olmadan bütün dünya üzrə investisiya qoymaqda sərbəstdirlər.
Ofşorun daha bir əhəmiyyətli üstünlüyü var – məxfilik (konfidesiallıq): təsisçilərin və səhmdarların
şəxsi məlumatları şirkətin reyestrində əks olunmur. Məxfiliyin qorunması ilə bağlı əlavə tədbir
kimi şirkətlər “nominal direktorlar” və “etibarlı mülkiyyətçilər” tərəfindən qeydiyyatdan keçirilə
və idarə oluna bilərlər. Lakin, digər dövlətlər ofşor şirkətin sahibkarları barədə məlumatlar tələb
edə bilərlər. Bu yalnız “kifayət qədər əsaslar” olduqda baş verə bilər , uzun və bürokratik cəhətdən
mürəkkəb bir prosedurdur.
3. Çətinliklər və məhdudiyyətlər.
Medalların həmişə iki üzü olur və ofşorun heç də yalnız müsbət tərəfləri olmur. Elə həmin o
məxfiliyə görə, investorlara ofşor şirkətin real dəyərini müəyyən etmək olduqca çətin olur və bu
amil biznesin maliyyələşdirilməsi və qiymətləndirilməsini çətinləşdirir. Bundan başqa, şirkətin
sahibinə mülkiyyət hüququnu təsdiq etmək və kredit almaq asan olmur.
İkinci mühüm məhdudiyyət aktivlərinin bölüşdürülməsi aiddir: ofşor zonada şirkətin gəliri vergiyə
56
A Z Ə R B A Y C A N V Ə K İ L İ ‐ V nömrə
ABŞ və bir sıra digər dövlətlər öz ərazisində ofşor şirkətlərin müəyyən əməliyyat keçirməyini
qanunla məhdudlaşdırır ki, bu da kredit, investisiya və vergi hesabatı məsələləri ilə bağlı çətinliklər
yaradır. Lakin, praktikada belə hallara nadir hallarda rast gəlinir.
Məhdudiyyətlərlə bağlı siyahıda işgüzar reputasiyanı da göstərmək olar KİV‐lərdə yayımlanan
bəzi xəbərlərə və bir sıra gurultulu qalmaqallara görə, ofşor şirkətlər tez‐tez etibarsız kimi qələmə
verilir və hesab edilir ki, belə şirkətlər vergilərdən yayınmaq və mülkiyyəti gizlətmək məqsədi ilə
yaradılır.
4. Ofşor zonaların perspektivləri.
Dünyanın böyük iqtisadi mərkəzləri (ABŞ, Avropa Birliyi) bu yaxınlarda kifayət qədər “şəffaf
olmayan ofşor zonalarla bağlı böhranın səbəblərini araşdırdı və bəzi tədbirlər gördü. 2009‐cu
ildən onlar, ancaq əsaslı şübhələr olduqda ofşor şirkətlərdən vergi məlumatları istəyə bilərlər.
Gələcəkdə isə, zərurət olarsa ofşor bankların qarşısında öz müştəriləri haqqında məlumatları
açıqlamaq öhdəliyi qoyula bilər. Bu tədbirlərin məqsədi yalnız o maliyyə mərkəzlərini qorumaqdır,
hansı ki, fəaliyyətləri kifayət qədər şəffafdır və əməkdaşlığa hazırdırlar.
5. Necə qeydiyyata almaq və ya ləğv etmək?
Ofşor zonada şirkəti müstəqil yolla və ya vasitəçi (məsələn, “Bakı Hüquq Mərkəzi” hüquq şirkəti)
vasitəsilə açmaq olar. Sənədlərdən yalnız pasportun təsdiq edilmiş surəti lazımdır. Bir qayda
olaraq, bütün bu prosedur 48 saatdan çox çəkmir. Azərbaycan və Avropadan fərqli olaraq,
nizamnamə kapitalının həcmi heç nə ilə tənzimlənmir. Ona görə yalnız qeydiyyat xərci (1000$‐
2000$) və ərazidən asılı olaraq şirkətin saxlanılması dəyəri ödənilir. Şirkəti ləvğ etmək də asandır:
əgər heç bir borc yoxdursa, 2‐3 iş günü kifayətdir.
Sonda ofşorla bağlı bəzi statistik məlumatları nəzərinizə çatdırırıq.
TOP 10 – populyar ofşor zonalar
Ölkə (Ərazi)
1 illik xərc ($)
Britaniya Virgin Adaları
700
Beliz
590
Honkonq
480
Seyşel Adaları
635
Dominik
450
Sent‐Kits və Nevis
850
Anqilya
650
Kayman Adaları
1150
KostaRika
750
Baham Adaları
1150
Ofşor şirkətlər nə ilə məşğul olurlar?
Daşınmaz əmlak
79 %
İnvestisiyalar və maliyyə
61 %
Bank xidmətləri
57 %
Kommunal xidmətlər
49 %
Telekommunikasiya
44 %
Pərakəndə ticarət
43 %
Proqram təminatı
42 %
Neft və qaz
41 %
Maşınqayırma
38 %
Turizm
36 %
Mənbə: www.lawreform.az
57
A Z Ə R B A Y C A N V Ə K İ L İ ‐ V nömrə
Dünyada 10 ən kriminal rayon
1. Mərkəzi park, San‐Pedro‐Sula, Honduras.
Bu şəhər dünyanın ən təhlükəli şəhəri – “dünyanın ölüm
paytaxtı” adlanır. Bu şəhər sanki narkotik alverçiləri arasında
olan döyüş meydanıdır. Burada yerləşən binaların
əksəriyyətini güllə izləri bəzəyir. Pəncərədən ətrafa
boylanmaq , həyətə baxmaq çox təhlükəlidir. Bu şəhərdə atəş
səsləri hətta turustik rayonlarda da eşidilir. Mərkəzi parkda
gəzmək isə heç kəsə məsləhət görülmür. Çünki, burada sıx
ağacların olması bir çox cinayətlərin gizlin törədilməsinə şərait yaradır. 100000 əhalisi olan bu
şəhərdə 2013‐cü ildə 169 qətl hadisəsi qeydə alınıb.
2. LaLaxa, Akapulko, Meksika.
Günəşli Akapulko şəhərində əsas qayda odur ki, sənə yaxınlaşan
insanın nə təklif etməsindən asılı olmayaraq, ondan bir bəhanə
gətirərək uzaqlaşmaq lazımdır. Sadəcə “Asta la vista” demək və
dərhal gözdən itmək lazımdır. Bu şəhərdə də təxminən 100000 əhali
olmasına baxmayaraq, keçən il 123 qətl hadisəsi baş vermişdir.
Akapulko şəhərinin La‐laxa rayonu xüsusiə təhlükəlidir. Belə ki,
yerli polislərin dediklərinə görə, burada cinayətkarlıq təkcə
narkotik alveri ilə kifayətlənmir. Xüsusilə son zamanlar
cinayətkarlar varlı biznesmenləri oğurlayaraq onları yaxınlarına pul
qarşılığında qaytarırlar.
3. Benedito Bentes, Maseyo, Braziliya.
Braziliyanın Maseyo şəhəri öz otlaqları, çoxsaylı şəkər qamışı
plantasiyaları və çox növlü cinayətləri ilə tanınır. Burada hər 100000
nəfərə təxminən 130 ölüm faktı qeydə alınır. Bu şəhərin ən təhlükəli
rayonu isə Benedito Bentesdir. Bu əraziyə demək olar ki, polislər və
xüsusi mühafizəçilər tərəfindən nəzarət yoxdur.
4. Dyumeyn Strit, Nyu‐Orlean, Luiziana ştatı, ABŞ.
Dyumeyn Stritin sakinləri söyləyirlər ki, bu rayonda heç vaxt
sakitlik olmayıb. Xüsusilə Katrina” qasırğasının gəlişi ilə bu
ərazidə narkotik alverçilərinin, avtomobil oğrularının və s. sahələr
üzrə cinayətkarların sayı qat‐qat artıb.
5. Denhem Taun, Kinqston, Yamayka.
Kinqston şəhərinin qərbində yerləşən Denhem Taun şəhərin ən kriminal
rayonlarından hesab olunur. Belə ki, burada hər 100000 nəfərə 50 qətl
hadisəsi qeydə alınır. Rayonun əksər hissəsi alçaq, etibarsız və yoxsul
yaşayış evlərindən ibarətdir.
58
A Z Ə R B A Y C A N V Ə K İ L İ ‐ V nömrə
6. Kollec‐roud, Ferbanks, Alyaska ştatı, ABŞ.
ABŞ zorlama cinayətlərinin törədilmə sayına görə bir çox ölkələri
qabaqlayır. Bu cinayətlərin ən çox törədildiyi 3 şəhərdən biri də
Ferbanks şəhəridir. Belə ki, burada hər 100000 nəfərdən 191‐i bu
cinayətin qurbanı olur.
7. Nyanqa, Keyptaun, CAR.
Cənubi Afrika Respublikasının rəsmi danışıq dillərindən olan kosa
dilində bu rayonu adı “ay” mənasını verir. Nyanqa – Keyptaunun ən
köhnə rayonlarından hesab olunur və onun sakinləri əsasən
qaradərililərdir. Bura həmçinin Keyptaunun ən kasıb və kriminal
ərazilərindən hesab olunur. Təsadüfi deyil ki, Nyanqanı CAR‐ın
qətllər paytaxtı” adlandırırlar.
8. Via‐Del‐Tritone, Roma, İtaliya.
Romada qətl və oğurluq halları digər böyük şəhərlərə
nisbətdə o qədər də çox deyildir. Narkotik ticarəti
burada o qədər də inkişaf etməyib, eyni zamanda
mafioz qruplaşmaların fəaliyyətləri də İtaliyanın
digər regionlarına baxdıqda burada zəifdir. Lakin,
İtaliya bankların qarət olunmasına görə Avropada
liderdir. Belə ki, Avropa Birliyinə daxil olan ölkələrdə
bank qarətlərinin statistikasına nəzər saldıqda,
İtaliyanın payına bu cinayətlərin 42 %‐i düşür. Təkcə
Via‐Del‐Tritone rayonunda onlarla bank yerləşir.
9. Vera Kruz, Modesto, Kaliforniya ştatı, ABŞ.
Modesto – xüsusilə sürücülər üçün cəhənnəmi andırır. Amerika
Milli cinayətkarlıqla mübarizə bürosunda reytinqə görə ən çox
yol qəzaları burada baş verir. Ümumiyyətlə, bu şəhərdə şəxsi
həyat və mülkiyyət əleyhinə çoxlu cinayətlər baş verir. Son
zamanlarda, xüsusilə qrup halında törədilən cinayətlərin sayı
artmışdır. Odur ki, təkcə sürücülər üçün yox, eyni zamanda
piyadalar və turistlər üçün bura təhlükəli ərazi hesab edilir.
10. Metropoliten, Dehli, Hindistan.
Amerikalı jurnalistlərin hazırladığı “Risklər
xəritəsi”nə əsasən, adam oğurluğu cinayətinin
statistikasına görə Hindistan Meksikadan sonra
ikinci yeri tutur. Məsələn, 2011‐ci ildə 8000 belə
faktdan 3000‐dən çoxu Dehlidə baş vermişdi. Bu
şəhərdə tez‐tez qətl və zorlama cinayətlərinə də
rast gəlinir. Yerli polis orqanları xəbərdarlıq edir
ki, Dehlidə ən təhlükəli ərazilər metro stansiyalarının ətraflarıdır.
59
60
A Z Ə R B A Y C A N V Ə K İ L İ ‐ V nömrə
“Sualınıza vəkil cavab versin!” rubrikası
*
Sual 1. Atamın vəfatından sonra ona məxsus mənzil
mənə və 3 qardaşıma keçmişdir. Lakin mərhumun
bir şəxsə pul borcu da vardı. Qardaşlarımdan ikisi
ölkədə olmadığından həmin şəxs borcun hamısını
yalnız məndən və digər qardaşımdan tələb edir. Bu,
nə qədər haqlıdır? Mən və ölkədə yaşayan qardaşım
borcun hamısını ödəməliyikmi?
Cavab. Azərbaycan Respublikası Mülki Məcəlləsinin
(bundan sonra ‐ MM) 500.1‐ci maddəsinə görə, əgər
öhdəliyin icrası bir neçə şəxsə onlardan hər birini
öhdəliyin tam icrasında iştirak etməyə borclu edən şəkildə həvalə edilirsə, kreditor isə yalnız
birdəfəlik icranı tələb etmək hüququna malikdirsə, onlar birgə borclulardır. MM‐in 500.2‐ci
maddəsinə görə, birgə öhdəlik müqaviləyə, qanuna və ya öhdəlik predmetinin bölünməzliyinə
əsasən əmələ gəlir. MM‐in 1306.1‐ci maddəsinə görə, vərəsələr miras qoyanın kreditorlarının
mənafelərini alınmış aktivdə özlərindən hər birinin payına mütənasib surətdə birgə borclu kimi
tam ödəməyə borcludurlar.
Göründüyü kimi, MM‐in 1306.1‐ci maddəsi vərəsələrin birgə borclu kimi çıxış etməsini təsbit edir.
MM‐in 500.1‐ci maddəsi isə birgə borclu anlayışını müəyyənləşdirərkən birgə borcluların hər
birinin öhdəliyin qismən deyil, tam icrasında iştirak etmək öhdəliyi daşıdığını vurğulayır. Bu
baxımdan, kreditorun (yəni konkret halda, borc verənin) borcun hamısını vərəsələrdən birindən
və ya bir neçəsindən tələb etmək hüququ vardır. Bu həm də kreditorun haqlı mənafelərinin
müdafiəsi baxımından əhəmiyyət kəsb edir. Çünki kreditorun üzərinə vərəsələrdən hər birini
ayrılıqda müəyyənləşdirib borcun qismən (yəni onlarn mirasdakı payına uyğun hissədə) icrasını
tələb etmək kimi əlavə yükün qoyulması ədalətli olmazdı.
Beləliklə, kreditorun tələbi MM‐in 500 və 1306.1‐ci maddələrinə əsaslanmaqla tamamilə haqlıdır.
Siz və qardaşınız həmin borcu ödədikdən sonra digər vərəsələrdən onların əvəzinə ödəmiş
olduğunuz borcu reqres qaydasında geri tələb etmək hüququna maliksiniz (MM, 509.1‐ci maddə).
Sual 2. Yol qəzası nəticəsində mənə məxsus maşına zərər dəymişdir. Avtomobilimi könüllü
şəkildə sığortalatdırmışdım. Bilmək istəyirəm, maşınıma dəyən zərərin müəyyənləşdirilməsi
necə olacaq?
Cavab. Azərbaycan Respublikası Mülki Məcəlləsinin 925‐ci maddəsi sığorta hadisəsi nəticəsində
dəymiş zərərin miqdarının müəyyənləşdirilməsi qaydasını müəyyənləşdirir. Həmin maddənin
tələbinə görə, zərəri sığortalının, sığorta olunanın və ya faydalanan şəxsin, yaxud onların
nümayəndəsinin təqdim etdiyi sığorta tələbi əsasında mümkün olan ən qısa müddət ərzində
sığortaçı müəyyən edir. Sığortaçı dəymiş zərəri müxtəlif üsullarla, o cümlədən zərər dəymiş
predmetin və ya hadisə yerinin fiziki və texniki xüsusiyyətlərini müxtəlif vasitələrlə təyin etməklə,
sxem və cizgilər tərtib etməklə, foto və video çəkilişlər aparmaqla, bilavasitə özü və ya «Sığorta
fəaliyyəti haqqında» Azərbaycan Respublikası Qanununun 10.10‐cu maddəsinin tələbini nəzərə
almaqla nümayəndəsi kimi təyin etdiyi sığorta sahəsində yardımçı fəaliyyət göstərən müvafiq
şəxs vasitəsilə qiymətləndirir. Zərərin sığortaçı tərəfindən qiymətləndirilməsi, habelə miqdarı
barədə tərəflər arasında razılıq əldə edilmədikdə, zərərin miqdarının qiymətləndirilməsi «Sığorta
fəaliyyəti haqqında» Azərbaycan Respublikası Qanununun 10.10‐cu maddəsinin tələbi nəzərə
alınmaqla, təyin olunan müstəqil ekspert tərəfindən aparılır.
61
A Z Ə R B A Y C A N V Ə K İ L İ ‐ V nömrə
Beləliklə, zərərin miqdarını müəyyələşdirmək hüququ sığortaçıya məxsusdur. Əgər Siz
sığortaçının qiymətləndirməsi ilə razı olmasanız, onda qiymətləndirmə müstəqil ekspert
tərəfindən aparılacaqdır. Əgər tərəflər arasında razılıq əldə edilməzsə, onda mübahisə məhkəmə
qaydasında həll edilməli olacaqdır. Məhkəmə təcrübəsi göstərir ki, bir qayda olaraq məhkəmələr
bu cür işlərdə ekspertiza təyin etməklə dəymiş zərərin miqdarını müəyyənləşdirirlər.
Sual 3. Atamdan miras qalmış əmlak mənim və iki qardaşımın ümumi mülkiyyətindədir. İndi
bizim aramızda mülklə bağlı mübahisə var və baxılmaqdadır. Mən həmin evə baxış
keçirilməsini tələb edə bilərəm?
Cavab. Azərbaycan Respublikası Mülki prosessual məcəlləsinin (bundan sonra ‐ MPM) 91‐ci
maddəsinə görə, xarici görünüşünə, xüsusiyyətlərinə, olduğu yerə və digər əlamətlərinə görə iş
üçün əhəmiyyətli olan halların müəyyən edilmə vasitəsi ola bilən əşyalar maddi sübutlardır.
MPMin 202.1ci maddəsinə görə, məhkəməyə gətirilə bilməyən və ya gətirilməsi çətin olan maddi
və yazılı sübutlar, olduqları və ya saxlandıqları yerdə müayinə və tədqiq edilir. Məhkəmə, yerində
müayinə aparılması haqqında qərardad çıxarır. MPM‐in 202.2‐ci maddəsinə görə, işdə iştirak edən
şəxslər və nümayəndələr yerində müayinənin vaxtı və yeri haqqında xəbərdar edilirlər, lakin
onların gəlməməsi müayinənin aparılmasına mane olmur. Zəruri hallarda ekspertlər,
mütəxəssislər və şahidlər də çağırılır. MPM‐in 202.3‐cü maddəsinə görə, müayinənin nəticələri
məhkəmə iclasının protokoluna yazılır. Müayinə zamanı tərtib olunmuş və yoxlanılmış planlar,
sxemlər, çertyojlar, hesablamalar, sənədlərin surətləri, müayinə zamanı çəkilmiş videoyazılar,
yazılı və maddi sübutların fotoşəkilləri, habelə ekspertin yazılı rəyi və mütəxəssisin şərhi protokola
əlavə edilir.
Göründüyü kimi, Siz məhkəmədən mübahisəli evə yerində baxış keçirməsini tələb edə bilərsiniz.
Bu məsələyə məhkəmə tərəfindən müvafiq qərardadın qəbulu ilə münasibət bildiriləcəkdir.
Sual 4. Mülkiyyətimdə olan torpaq sahəsində fərdi yaşayış evi inşa etmişəm. Lakin bu zaman
zəruri icazələri almamışam. Məhkəmə qərarı ilə həmin evi sənədləşdirmək istəyirəm.
Məhkəməyə müraciət edərək həmin fərdi yaşayış evinə mülkiyyət hüququ üzrə daşınmaz
əmlaka sahiblik, ondan istifadə etmək və onun barəsində sərəncam vermək faktının müəyyən
edilməsini tələb edə bilərəm?
Dostları ilə paylaş: |