Jarrohlik kasalliklari va jarohatlanishda birinchi tibbiy yordam. Jarrohlik fani va uning vazifalari.
Raxmatullayev A.I.
Xirurgiya
Jarrohlik (xirurgiya) – klinik tibbiyotning yetakchi sohalaridan biri boʻlib, bunda kasallik asosan jarrohlik, yaʼni operatsiya usuli bilan davolanadi.
"Xirurgiya" soʻzi grekcha boʻlib, "qoʻl amali" demakdir.
3000 yil oldin Hindistonda Keserovo Operatsiyasi oʻtkazila boshlangan.
Gippokrat ochiq va yopiq jarohatlar, yiringlaganda bitish muddatlarini tavsiflab bergan. (havodan Miazma kiradi degan fikrda boʻlgan)
Ibn Sino jarohatlarni davolashning har xil usullari mukammal tahlil qilgan, buyrakda tosh paydo boʻlganda uni maydalash, nervlarni tikish, nafas olish yoʻllarini operatsiya qilish (traxeotomiya), shishni kesib olib tashlash va qizdirilgan temir bilan kuydirish taʼriflab berilgan, chiqqan-singan suyaklarni davolaganda gipsli va kraxmalli bogʻlamlardan, maxsus asboblardan foydalangan. Jurra haqida birinchi maʼlumotlarni keltirgan.
Cherkov taʼsiri:
Kapitalizm davrda:
Tibbiy fanlarni rivojlanishi Xirurgiyaning ham rivojlanishiga sabab boʻldi, 2-jahon urushi xirurgiya tarixida yangi tarix yaratdi.
Murdalarni yorish taqiqlab qoʻyilgan, oʻlim xudodan kelishi haqidagi aqidalarga urgʻu berilgan. Operatsiya taqiqlangan.
Ekzogen: Mikroblar tashqi muhitdan teri va shilliq qavatlar butunligining buzilganligi sababli organizmda yalligʻlanish jarayonini keltirib chiqaradi. (kontakt infeksiya, havo – tomchi infeksiya)
Endogen: Organizmdagi infeksiya oʻchogʻidan limfogen yoki gemotogen yoʻl orqali aʼzo va toʻqimalarda yalligʻlanish keltirib chiqaradi.
Antiseptika
Mexanik antiseptika
Biologik antiseptika
Fizik antiseptika
Antiseptika - jarohatdagi mikroorganizmlarga qarshi kurash, jarohatlarga mikroblar tushishi natijasida organizmning zararlanishi (intoksikatsiya)ni bartaraf qilish va organizmniig himoya kuchini oshirish tadbirlari yigʻindisi.
1
2
4
3
Kimyoviy antiseptika