s. KiriSH. «Kuntug‘mish» I bob. Xalq og‘zaki ijodi 1-§. Kirish. «Kuntug‘MlSH»
Yüklə 0,53 Mb.
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- 3-§. ALISHER NAVOIY 51
|
3-§. ALISHER NAVOIY 49
Necha ko'rgach o'zga mahvashlar qoshin, Yangi Oy ko‘rgan kishidek ko‘z tutay. A) tuyuq B) ruboiy C) qit'a D) murabba Alisher Navoiy qalamiga mansub qaysi ruboiyning lirik qahramoni qarilik shabadalari esmasidan burunroq yoshlikning qadriga yetishni, ya'ni uni g‘animat bilishni targ‘ib qiladi? A) «Ahbob, yigitlikni g'animat tutunguz...» ruboiysining «Gardun gah manga jafo-u dunluq qildi...» ruboiysining «Bo‘lmas emish» radifli ruboiysining «Ey umri aziz» radifli ruboiysining Alisher Navoiy qalamiga mansub qaysi tuyuqning 3- va 4- misralarida aql mavhum tushunchasi jonlantiriladi, bu esa o‘z navbatida «aqlim lol qoldi» iborasini eslatadi? «Bormog‘in» tajnisli tuyuqning «Butmagan» tajnisli tuyuqning «Sarvi gulrux soridin» tajnisli tuyuqning «Bo‘lmas emish» tajnisli tuyuqning Alisher Navoiyning qaysi tuyug'ida «hayratlanmoq» degan ma'noning ta'sirchan ifodasi sifatida ishlatiladigan «barmoqni tishlamoq» iborasi qollaniladi? «Bormog‘in» tajnisli tuyuglda «Butmagan» tajnisli tuyug'ida «Sarvi gulrux soridin» tajnisli tuyug'ida D) «Bo‘lmas emish» tajnisli tuyug'ida Alisher Navoiyning quyidagi qaysi ruboiysida yurtparvarlik g'oyasi ilgari suriladi? A) «Ahbob, yigitlikni g'animat tutunguz...» ruboiysida «Gardun gah mangajafo-u dunluq qildi...» ruboiysida «Bo‘lmas emish» radifli ruboiysida «Ey umri aziz» radifli ruboiysida Alisher Navoiyning qaysi tuyug'ida lirik qahramon bog'dagi sarv va gulni ko‘rib, yorini ularga o'xshatadi hamda shu tariqa tuyuqda hijron tuyg'usi aks etadi? «Sarvi gulrux soridin» tajnisli tuyug'ida «Butmagan» tajnisli tuyug'ida C) «Bormog‘in» tajnisli tuyug'ida D) «Bo‘lmas emish» tajnisli tuyug‘ida 50 3-§. ALISHER NAVOIY Alisher Navoiyning quyidagi qaysi ruboiysi «Oyning o‘n beshi - qorong'i, o'n beshi -yorug‘» maqolining mazmuniga mos keladi? «Bo‘lmas emish» radifli ruboiysi «Ey umri aziz» radifli ruboiysi «Gardun gah manga jafo-u dunluq qildi...» ruboiysi «Ahbob, yigitlikni g'animat tutunguz...» ruboiysi Qaysi fardda bevosita Alisher Navoiyning hasbi holi ifodalangan? «Men - sinuq, ko'nglum - sinuq, sabrim uyi xud - yerga past...» fardida «Belu og'zidin, - dedilarkim, - degil afsonae» fardida C) «Ulki, sanga eldin erur aybgo‘...» fardida D) «Yuqar yamonlig' angakim, kirar yamon el aro.. » fardida Navoiyning qaysi fardida «Qozonga yaqin yursang, qorasi yuqadi», - degan mashhur maqolning mag'zidagi fikr boshqacharoq tarzda ifodalangan? A) «Ulki, sanga eldin erur aybgo‘...» fardida «Men - sinuq, ko'nglum - sinuq, sabrim uyi xud - yerga past...» fardida «Belu og'zidin, - dedilarkim, - degil afsonae» fardida «Yuqar yamonlig' angakim, kirar yamon el aro...» fardida Alisher Navoiyning qaysi fardida yomon kishilar davrasiga qo'shilmaslik kerakligi g'oyasi ilgari surilgan? A) «Ulki, sanga eldin erur aybgo‘...» fardida «Men - sinuq, ko'nglum - sinuq, sabrim uyi xud - yerga past...» fardida «Belu og'zidin, - dedilarkim, - degil afsonae» fardida «Yuqar yamonlig' angakim, kirar yamon el aro...» fardida Alisher Navoiy nechta lirik janrda asarlar bitgan? A)19ta B) 20 ta C)16ta D)13ta Arabcha «fard» so‘zi eski o'zbek tilida qanday ma'nolarda qo'llanadi? 1)«yakka»; 2) «tanho»; 3) «yolg‘iz»; 4) «boshi ochiq»; 5) «sheriksiz»; 6) «yagona»; 7) «benazir»; 8) «sevgi izhor qilish»; 9) «ajralib turadigan»; «bir kishi». A) 1, 5, 6, 7, 8, 9, 10 B) 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8 C) 1, 2, 3, 4, 8, 9, 10 D) 1,2, 3, 4, 5, 6, 7, 9, 10 3-§. ALISHER NAVOIY 51 Navoiy Muhammad payg'ambar alayhissalomning kuyovlari - hazrati Alining hikmatli so'zlari jamlangan asarni qaysi nom bilan she'rga solib tarjima qilgan? A) «Nazm ul-javohir» C) «Navodir un-nihoya» Navoiyning o'zbekcha nechanchi devoniga kiritilgan? A) birinchi C) ikkinchi B) «Nasr ul-laoliy» D) «Navodir ush-shabob» ruboiylari «Xazoyin ul-maoniy»ning B) uchinchi D) to'rtinchi 1491/92-1498/99-yillar mobaynida Alisher Navoiy barcha lirik she'rlarini devonlarga taqsimlab, qaysi yirik to‘plamini tuzgan? A) «Xazoyin ul-maoniy» B) «Lison ut-tayr» C) «Munshaot» D) «Mantiq ut-tayr» «Xazoyin ul-maoniy»ning bitta devoniga kiritilgan Navoiy qalamiga mansub o'zbekcha ruboiylarning soni qancha? A)122ta B)155ta C)133ta D)144ta 28. Alisher Navoiyning nasr toping. A) «Navodir ush-shabob» C) «Mahbub ul-qulub» va nazm aralash tarzda bitilgan asarini B) «Xazoyin ul-maoniy» D) «Devoni Foniy» Fardlar qanday qofiyaga ega bo'ladi? Fardlar, xuddi g'azalning matlasi kabi, a-a tarzida juft qofiyaga ega bo'lishi ham, xuddi g'azalning qolgan baytlari kabi, ikki misra o'zaro qofiyalanmagan shaklda kelishi ham mumkin. Fardlar, xuddi g'azalning matlasi kabi, a-b tarzida qofiyaga ega bo'lishi ham, xuddi g'azalning qolgan baytlari kabi, juft qofiyaga ega bo'lishi ham mumkin. Fardlar, xuddi qit'aning matlasi kabi, b-a tarzida tarzida qofiyaga ega bo'lishi ham, xuddi qit'aning qolgan baytlari kabi, juft qofiyaga ega bo'lishi ham mumkin. Fardlar, xuddi qit'aning matlasi kabi, a-a tarzida juft qofiyaga ega boTishi ham, xuddi qit'aning qolgan baytlari kabi, ikki misra o'zaro qofiyalanmagan shaklda kelishi ham mumkin. 52 3-§. ALISHER NAVOIY Alisher Navoiyning qaysi fardida birinchidan, hech kimning aybini aytmaslik, ikkinchidan, birovlarning aybini aytib kelgan g'iybatchilarning gapini eshitmaslik, ularga quloq solmaslik g'oyasi ilgari suriladi? «Yuqar yamonlig' angakim, kirar yamon el aro...» fardida «Men - sinuq, ko'nglum - sinuq, sabrim uyi xud - yerga past...» fardida «Belu og'zidin, - dedilarkim, - degil afsonae» fardida «Ulki, sanga eldin erur aybgo‘...» fardida Alisher Navoiy qalamiga mansub bo'lmagan fardni toping. A) Muruvvat - borcha bermakdur, yemak yo'q, Futuvvat - borcha qilmoqdur, demak yo‘q. B) Kim istasa saltanat, saxodur anga shart, Har va'daki, aylasa, vafodur anga shart. C) Takalluf erur tang'a farsudaliq, Aning tarkidur jong'a osudaliq. D) El ichra, ey hasud, seni qildi Haq zalil, - Kim nohaq elga zidsen-u Haq molig'a baxil. ;2. Alisher Navoiyning quyidagi qaysi ruboiysi taronayi ruboiy turiga iradi? «Bo‘lmas emish» radifli ruboiysi «Ey umri aziz» radifli ruboiysi C) «Ahbob, yigitlikni g'animat tutunguz...» ruboiysi D) «Gardun gah mangajafo-u dunluq qildi...» ruboiysi 3. Alisher Navoiyning qaysi tuyug'ida aqi hayratlanib, barmog'ini shlagani bayonida bilinar-bilinmas tarzda: «Birovning jo'yali aslahatiga kirmay, qaysarlik qilish ham aqldan emas», — degan oya ilgari suriladi? «Sarvi gulrux soridin» tajnisli tuyug'ida «Butmagan» tajnisli tuyug'ida «Bormog‘in» tajnisli tuyuglda D) «Bo‘lmas emish» tajnisli tuyug'ida •. Navoiyshunoslikda, qaysi ruboiy Alisher Navoiy taqdir taqozosiga ‘ra, hozirgi Eronning Mashhad shahrida - musofirlikda yashagan vrida yozilgan, deb hisoblaniladi? A) «Ahbob, yigitlikni g'animat tutunguz...» ruboiysi «Gardun gah mangajafo-u dunluq qildi...» ruboiysi «Bo‘lmas emish» radifli ruboiysi «Ey umri aziz» radifli ruboiysi Yüklə 0,53 Mb. Dostları ilə paylaş:
|