S L a V y a n u n I v e r s I t e t I

n o

3aaH  MeHa, 

dəstədən

  g

eridə

  ııo3aan  o t- 

paaa; 

g erid ə qalm aq

  OTCTaBaTb,  OTCTaTb.

GERİDƏKİ  I  n p H J i .   1.  n ax o jm n M iica  ııo- 

3

a a ü ;  2.  ocTajibH öü;  II  b 

3

H a n .   c y m .  

ocTajibHÖe. 

G eridəkilər

  ocTaabHbie.

GERİDƏN  I  H a p e n .  

a ä jw   (c 3aaneü

  c to -  

pOHW,  co  c h h h w ). 

Geridən çağırm aq

 

3

BaTb 

C

3

aaıı;  II  n o c a e a .  

g erisindən

  k i m i n ,  

n ə y i n   C

3

a a n   K o r o - ,   n e r o .  

E vin g e - 

risindən

  C3aan  aoMa, 

çəpərin  gerisindən 

C3aan  3a6opa.

G ER İ-G ER İ  b  c o n e T .  

g e ri-g e r i  getm ək 

naraT b c a  Ha3aa  (oTCTynaTb,  aBHraTbca  Ha- 

3aa,  3aaoM).

GERİQALM A  c y m .   OTCTaBäHHe:  1,  b  npo- 

ıie c c e   flBHxeHHH. 

G eriqalm a  halları

  cay- 

HaH  oTCTaBaHHH;  2.  b  HcnoaHeHHH. 

Ya- 

rışda  g eriqalm a

  oTCTaBaHHe  b  copeBHO- 

BaHHH, 

işdə  geriqalm a

  OTCTaBaHHe  b  pa- 

6 oTe;  3.  b  pa3BHTHH. 

İqtisa d i  geriqalm a 

3KOH0MHHecK0e  OTCTaBaıme, 

mədəniyyətdə 

geriqalm a

  OTCTaBaHHe  b  KyabType.

GERİLƏMƏ  I  c y m -  

o t

  r a a r . 

geriləmək:

1.  OTCTaBäHHe:  1)  aBHxeHHe.  MeaaeHHee 

apyrHx;  2 )  pe3yabTaT  3aMeaaeHHa  pa3- 

bhthh

. 

İqtisadi g eriləm ə

  3K0H0MHHecK0e 

OTCTasaHHe;  2.  oTCTynaeHHe:  1)  ocTaBae- 

HHe  BOHCKaMH  CBOHX  n03HIlHİİ;  2 )  H3Me- 

HeHne  He My - j ı , ,   HapymeHHe  n e r o - a .  

Sözündən geriləm ə

 OTCTynaeHHe 

ot

 

cbohx

c j io b ; 

3.  ynäaoK,  perpecc,  aerpauäUHa  (ne- 

p ex o n  

o t  

6ojıee 

b m c o k h x  

(fıopM  pa3BH- 

T H ä  K  Ö O Jiee  HH3UIHM,  flB H X eH H e  H a 3 a a ) . 

G eriləm ənin  səb əb lə ri

  n p m H H M   y n a f lK a ;

4 . 

r e o r p .   p e r p e c c n a   (o T C T y n a H H e  

Mop» 

h   p a c u iH p e H H e   c y u ı n   3 a   c h ö t  

M opcKoro 

jIH a ). 

X əzərin  geriləm əsi

  p e r p e c c m   K a c -  

nH H ;  I I   n p n j ı .   p e rp e c c H B H b iH . 

Geriləm ə 

d əyişiklikləri

 

perpeccHBHbie 

H3MeHeHHH.

G ERİLƏM ƏK 

r j ı a r .  

1. 

OTCTaBäTb,  OTCTäTb:

1) 

jiB H r a a c b   M e jy ıe H H e e   n p y r a x ,   0 K a 3 b i- 

B a T b c a   n o 3 a jiH . 

U şaqlar geriləd i

 jıeT H   o t -  

c r a j i H ;  

2 ) 

p a 3 B H B a a c b   M e m ıe H H e e , 

OKa3bi- 

B a T b c a   H H x e   j ı p y r n x   n o   y p o B H io ; 

2. 

o t -  

C T y n ä T b ,  o T C T y n iiT b : 

1) 

p a 3 r .  

0

TX

0

jiHTb 

H a 3 a jı 

nojı  HanopoM  

H a c T ^ n a ı o ı n e r o   H e- 

n p H a T e n a . 

D üşm ən g eriləyir

 

(g e ri çəkilir) 

Bpar 

OTCTynaeT', 

2) 

p  a  

3 

r .  OTOJiBHraTbca  H a 

B o jı e e  

jjaneK oe  paccToaHHe 

O 'r  q e r o - J i .  

D əniz geriləyib

 M o p e   O T cry n H Jio ; 

3) 

p a 3 r .  

H 3M eH 3T b  q e M y - J i . ;  

HapymaTb 

q T O - j ı .  

Vədindən geriləm ək

 O TC TynaTb  o t   o ö e u ı a -  

H iıa ; 

3. 

p e r p e c c H p o B a T b ,   jıe r p a jiH p o B a T b , 

n p n x o ji H T b ,  n p H H T H   b   y n ajIO K . 

Ö z in kişa -

 

j 

f ı n d a  g e r ilə m ə k

 p e r p e c c n p o B a T b   b   c b o ö m  

j 

pa3B H T H H ;  4 .   y x y a n ı ä T b c a ,   y x y jıııiH T b c a  

( o  

co cro a m m

  a a o p o B b s ) .  

Səhhəti geriləyir 

k i m i n   3 j ı o p o B t e   H b e   y x y j m ı a e T c a .  

j

GERİLƏTM Ə  c y m .  

o t   r j ı a r . 

gerilətmək.

G E R İL Ə T M Ə K  

r j ı a r .  

k i m i ,  

n ə y i :   !

1

.  SbiTb  npHHHHOH  oTCTaBaHHa  ' i e r o - j ı . ;

2.  3acTaBHTb  oTCTynaTb, 

0TX0jiHTb;  3.  npn- 

BOjjHTb,  npHBecTH 

k

 ynajncy  (perpeccy,  jıer- 

paaaqH H ).

G ER İLİK  

c y m .  

1. 

oT C T aB äH H e  ( H e jıo c T a -  

t o i h o   ö b ic T p b iiı  T eM n  pa3BH TH a  q e r o - J i . ) .  

Geriliklə m übarizə

 

6

o p b

6

a   c   OTCTaBaHHeM, 

g e riliy i ləğv e tm ək

 jiH K B m iH p o B a T b   o T c r a -  

B aH H e; 

2. 

O T C T ä jıo c rb   ( h h 3 K h h   y p o B e n b  

pa3BHTHa). 

Geriliyi aradan qaldırm aq

 

n pe- 

o jıo J ie T b   O T C T aao cT b , 

g eriliyə son qoym aq 

noK O H H H T b  c   O T C T a jıo c T b to , 

iqtisadi g e ri- 

lik

  ƏKOHOMHHCCKaa  OTCTajlOCTb.

G ERİSİ  c y m .  

p a

3

r .  

n ə y i n :   1. 

3

ä jiH a a , 

TbuibHaa 

C T o p o H a   n e r o ;   2 .  n p o j ı o j ı x e -  

H H e  H e r o .  

M əq a lən in  g e risi

  n p

0

j i

0

Ji)Ke- 

H H e  CTaTbH; 

gerisindən

 

n a y i n  

c3ajIH ,  H3- 

j 

3

a   h  e r o .

GERİYƏ  I  H a p e ı .   oöpäTHo,  Ha

3

äjı. 

Geriyd 

dönmək

  B e p H y rtc a   Ha

3

a« ;  II  n p n j ı .  

06

- 

päTHbiii. 

Geriyə y o lyo x d u r

 o

6

paTiıoH  ao- 

p o r a   HeT.

G ERİYƏBAXAN  n  p H J i .  peTpocneKTHBHbiü 

(oöpam eH H H H  

k

  npoım ıoM y,  nocBameH- 

Hbiii  paccMOTpeHHK)  n p o m jıo ro ).

G ERİYƏBAXANLIQ   c y m .   peTpocneKHM  

(oöpam eH H e 

k

  npoııiJTOMy).

GERMANİST  c y m .   repMaHHCT  (cneuHajiHCT 

n o   repMaHCKHM  a

3

HKaM).

GERM ANİSTİKA  c y m .   repMaHHCTHKa  (co- 

B

0

KynH

0

CTb  HayK,  toyqaıom H x  repMaucKHe 

a3biKH  h  KyjibTypy).

GERM ANİUM  c y ı u .   x h m .   repMäHHİi  (xıı- 

MHHecKHÜ  əjıeMeHT  cepoB aro-öeJioro  UBe- 

Ta  c  MeTajuiHHecKHM 

6

jıecKOM).

G ERM ANİZM   c y m .   Ji H H r  B .  repMaHH3M 

(CJIOBO  HJIH  oƏopoT  peHH,  3äHMCTB0BaH- 

Hbie  H3  HeM euKoro  a3biKa).

GERM ETİK  I  n p H J i .  repMeTİwecKHH,  rep- 

MeTİRHblH  (3aKpbITbIH  HJIH  3aKptIBaiOIHHH 

H arayxo,  coB epm eH no  He  nponycKaroiHHÜ 

XHjiKOCTeH 

h

  ra30B;  HenpoHHHaeMtıii);

II  H a p e v .   repMeTHHecxH,  re p M e m w o . 

Germetik bağlanmış

 repMeTHiecKH  3aKpbi- 

TblH.

GERM ETİKLƏŞDİRİLMƏ  c y m .   o t   n ı a r .  

germetikləşdirilmək;

  repMeTH3aıiHa.

G E R M E T İK L Ə ŞD İR İL M Ə K   r j ı a r .   rep- 

MeTH3HpoBaTbca, 

6

biTb  repMeTH3HpoBaH- 

HbiM  K e M - j ı .  

Germetikləşdirilmiş  akku- 

mulyator

  repMeTH3HpoBaıiHbiiı  aKKyMyjı- 

aTop.

GERM ETİK LƏŞDİRM Ə  c y m .   o t   r J i a r .  

germetikləşdirmək,

  repMeTH3äıjHa.

GERM ETİKLƏŞDİRMƏK  r j ı a r .   n ə y i   rep- 

MeTH3HpoBaTb,  3arepMeTH3iipoBaTb  (npo- 

H3BOJIHTb, 

Ilp0H3BeCTH  repMeTH3aUHK)

n e r o - J i . ) .

GERM ETİKLƏŞM Ə  c y m .   o t   r j ı a r .  

ger- 

metikləşmək,

  repMeTH3äriH»  (co3jıaHHe  He- 

npoHHuaeM ocTH  noMeıneHHH  h   oöopyjıo- 

BaHHa).

GERM ETİKLƏŞM ƏK  r j ı a r .   repM eınjiıpo- 

BaTbca.

GERM ETİKLİK  c y m .   repMeTHHHOCTt,  He- 

npoHHuäeMOCTb.

GESTAPO  c y m .  recTäno  (TaÜHaa  rocyjıap- 

CTBeHHaa  nojiHiiHa  b  (JmuiHCTCKoH  T ep- 

MaHHH).

GESTAPOÇU  c y m .   recT änoB en  (coTpyjı- 

hhk  recTano).

GETDİKCƏ  c o ı o

3

.  neM aan b m e, 

TeM ... 

Get- 

dikcə şiddətlənir

  neM  jıo n b m e,  TeM  cıınb- 

n e e   cTaHOBHTca; 

getdikcə  çətinləşir 

hcm

 

najifcine,  TeM  TpyjiHee  CTaHOBHTCa;  I l n a c T .  

Bce. 

Getdikçə guclənir

  Bce  ycHJiHBaeTca, 

getdikcə dəyişilir

  Bce  MeHaeTCH, 

getdikçə 

soyuqlaşır:

  l . n e  

B ce 

x o n o aeeT  

h t o ;  

j

2.  Bce 

x o jı o jıa e T  

(o   n o ro jıe ); 

getdikçə artır 

Bce  HapacTaeT,  yBeJimHBaeTca;  II  w a p e n .  

nocTeneHHo. 

Getdikcə öyrəşir

 nocreneHHO 

npHBbiKaeT, 

getdikcə havalar istiləşir

  n o - 

cTeneHHo  TeruıeeT.

GET-GEDƏ  H a p e H .   cm  

.  getdikcə.

GET-GƏL  e y m .   l.x o a c a e H H e   (ııeHCTBHe, 

coBepmaeMoe  b  pa3Hbix  nanpaBjıeHHax  b 

TeweHHe  OTHOCHTeJIbHO  ajiHTejibHoro  Bpe- 

MeHH,  pei’ynapHoe hjih  n o cıo aH H o e);  rbh-  , 

xeHMe

  (e3fla  hjih  xonbCa  b  pa3Hbix  Han- 

paBJieHHax  -   Ha  yjiH uax,  Jioporax). 

Get- 

gəl qurtarmırdı

  (

kəsilmirdi

)  xoacjıeHHe  He 

K om aTiocb  (He  n p eK p au ıajio cb ); 

küçədəki  ! 

get-gəl

 jiBHXeHHe  Ha  yjiHiıe;  2.  cHomeHHe, 

*HBÖe  oömeHHe. 

Qonşularla get-gəli kəs-

  I 

mək

  npexpaTH Tb  oöm eH H e  c  cocejıaMH,  ; 

get-gələ  başlamaq

  k i m l e   ycraHOBHTb 

CHomeHHa  c  k e m ;  0 

get-gələ  salmaq 

k i m i   3aTarHBaa  pemeHHe  jıejıa,  3acTaBHTb 

XOJIHTb  KOTO.

GETMAN  I  c y m .   H C T o p .   reTMaH:  1.  b 

X V I-X V II  bb.  Ha  YKpaHHe:  Bbi

6 opHbiiı 

HaHajibHHK  KasauKoro  BOİıcKa;  b  X V II- 

X V III  !•■:).  BepxoBHHii  npaBHTejib  YKpan- 

hh;  2.  b  X V I-X V III  bb.  b  riojibuıe  h

JlHTBe:  TJiaBHOKOMaHJiyiOmHH  BOopyxeH- 

hwmh  CHJiaMH;  II  n p h 

n .

  rexMaHCKHÜ.  j 

Getman  hakimiyyəti

  reTMaHCKaa  BJiacTb.

GETMANLIQ  c y m .   reTMäHCTBO  (tiJWCTb, 

npaBjıeHHe  reTMaHa).

GETMƏ  c y m .   o t   r j ı a r .  

getmək;

  y x o a , 

OTte3jı,  o r

6biTHe.

GETMƏK  r j ı a r .   1.  hjith:  1)  nepeaBHraTb- 

ca,  nepeMemaTbca  b  npocTpaHCTBe;  noiiTH. 

Piyada getmək

  h u th   neuiKOM, 

suya getmək 

hjith  3a  bojioİi, 

arxasınca getmək

  k  i m  i n , 

n ə y i n   h h t h   3 a   KeM,   3 a   h e m , 

sürətlə

getmək

  h jith  

6

bicTpo, 

yorğa getm ək

  h jith  

pw cbio; 

tələsmədən getm ək

  h jith   He  cııe- 

m a, 

asta  getmək

  h j i t h   MemıeHHO, 

qatar 

şərqə gedir

  noe3jı  HjjeT  Ha  b o c to k , 

mək- 

tublar gec gedir

  nncbM a  Hjıyi'  jio jito , 

sa- 

hillə getm ək

 h jith   öeperoM , 

meşə  ilə get- 

mək

  n a r a   jıecoM, 

küçə  ilə  getm ək

  h ä t h  

n o   yjiHiıe;  2 )  HanpaBJWTbca, 

m npasm bca, 

OTnpaRiıaTbca,  ompaBHTbca  c  K a Ko i ı - . r ı ,  

Hejibio;  noÄTH. 

Gəzməyə getmək

 h jith   ryjl- 

aTb;  3)  npHCTynaTb,  npHCTynHTb  k  K a - 

k o h - j i .   cjıyacöe,  jıeaTejibHOCTH,  BCTynaTb, 

noiiTH  K y a a - J i .  

Oxumağa getm ək

  HaTH, 

noÜTH  yHHTbca, 

əsgər getm ək

 h jith   b  coji- 

aaTbi, 

könüllü getmək m j n

 aoöpoBonfcueM, 

sağıcıgetmək nowrn

  b aoapKH;  4 )  n e p e H .  

cjıeaoBaTb,  aBHraTbca,  pa3BHBaTbca  b  k  a  - 

k  o m - ji .  HanpaBJieHHH. 

Demokratiya yolu 

iləgetməkwjxyn

  n o   n y r a   aeMOKpaTHH, 

hər 

şey yaxşılığa doğru gedir

 Bce  HaeT  k   Jiyn- 

meMy, 

hansı yolla getmək lazımdır?

 KaKHM 

HyreM  a a a o   Haıvs'?  5 )   - j s a i T .  w jÄ o av rtt 

c

6

h t ,  

6

wTb  noKynaeMbiM  (npoaaBaTbca  n o  

t o h   h jih   h h o h   ueHe). 

Yaylıqlar ucuzgedir 

ımaTKH  Hjıyr  3a  öecueHOK, 

şalvar yaxşı 

gedir

  öpıoxH 

njjyr  xopouıo;  6) 

b

e c m  

K y a a - a . ,   BbixoaHTb  (o   Bxojıe,  jıo p o re   h 

T.n.). 

Bu yo l  hara  gedir?

  x y n a   HfleT  3Ta 

a o p o r a ?   7 )  HMerb  MecTo,  npoHcxojiHTb, 

c o sep m aT b ca . 

Imtahan  gedir

  HjıeT  3K3a- 

MeH, 

iclas  gedir

  h h ö t   3aeeaaHHe, 

döyüş 

gedir

 HjıeT 

6

oiı, 

sinifdə dərs gedir

 b  KJiacce 

HaeT  ypoK, 

hazırlıq gedir

  uaeT   noaroTOB- 

Ka; 

8

)  CTäBHTbca,  noKä3biBaTbca. 

Yeni ta- 

maşa gedir

  naeT   h o b m h   cneKTaKJib, 

fd m  

gedir

 ııaeT  c[)HJibM;  9) 

HMen

  TeneHHe,  x o a  

(C 

06

cT

0

aTejIbCTBeHHbIMH 

CJIOBaMH). 

/ş -  

lərin necə gedir?

  KaK  HjıyT  ( tb o h )   a e jıa ?  

Alveryaxşı gedir

  ToproBJia  HaeT  x o p o m o ; 

) 0 )  

6

bITb  TOTOBblM,  CKJIOHHblM K  HeMy-jı.; 

noiiTH 

Ölümə gedir

 

o h   H aeT  

Ha 

C M epTb, 

Ha 

r n S e j i b ,  

risqə  getmək

  ııaTH  n a  

p h c k ;

11) 

n p e a H a 3 H a n a T b c a , 

H c n 0 J ib 3 0 B a T b c a , 

ynoTpeÖJiaTbca 

ju ı a   h e  r  

o 

- ji 

. 

İxraca get- 

m ək

 

HflTH  H a  3 K c n o p T , 

təmirə getmək

 

h j i t h  

Ha  peMOHT; 

12) 

H O J iy n ä T b c a ,  n ä flH T b c a , 

c n ö p H T b c a . 

İş  yaxşı  gedir

  p aöoT a  H aer 

x o p o m o ;  13)  BCTynaTb, 

BCTynHTb  b 

6

p aK  

(o  

jK e ıım H H e ). 

Ərə  getm ək

 

HaTH  ( b w x o -  

aH T b ) 

3aMyx, 

kimə gedir?

  3a 

k o t o   ı ı a e r ?

14) 

p a 3 r .   fle n a T b , 

caenan>, 

x o h   b   n r p e ;  

n o H T H . 

Jndi  sən  gedirsən?

  T e n e p b   t m   | 

H a e u i b ?  

piyada  ilə getm ək

 

u ı a x M .  

k h t h  

n e u i K o ü ; 

15) 

HMeTb  h t o - j i .   c b o h m   c o f le p -  

acaHHeM,  npenMeTOM,  KacaTbca  k o t o - ,  

h e r o - j i .  

Söhbətnədəngedir?

  o   n eM   n n e T  

p a 3 r o B o p ?  

mübahisə  gedir

  H fleT  c n o p ;

2.  XOflHTb  (TO  JKe,  HTO  HÄTH  -   O  ÄBHJKe- 

h h h   noBToparomeMca,  coBepruaıomeMca  b 

pa3Hbix  HanpaB^eHHax  h  b  pa3Hoe  BpeMa). 

Ova  getm ək

  xojjHTb  Ha  oxoTy, 

məktəbə 

getm ək

  xoflHTb  b  HiKOJiy, 

uşaq  bağçaya 

gedirpe.6e.mn

  x o h h t  b  cajiHK;  3.  yxojiHTb, 

ytİTH:  1)  noKHnyTb  K a K o e - J i .   MecTo, 

OTnpaBHBuiHcb  Ky j ı a - J i .  

İşə  getdi

  oh 

yrnejı  Ha  paöoTy, 

evdən  getdi

  oh   ynıejı 

H3  jıoMy, 

iclasdan getdi

  oh   yrnejı  c  coö- 

paHHa, 

dərsdən  getdi

  oh  yrne.n  c  ypoKa, 

icazəsız getdi

  o h   ym'ejı 

6 es  pa3pemeHHS!; 

\

2

)  

0CT3BJi3Tb.

  ocTaBHTt  K a x o e - . ı ı .   3aHa-  ; 

THe,  CJiyxBy,  yq eöy  n  T.n. 

Işdən getmək 

yfİTH  c  paöoTH, 

zavoddan getdi

 o h   yrnejı  c 

3aBoaa;  3 )  j'MepeTb. 

Aramızdan getdi

 yınejı 

o t   Hac, 

həm işəlik getdi

  yuıejı  HaBcerjıa;

4 ) 

T p a T H T b c a ,  p a c x o jjO B a T b c a ,  H C H 0Jib30- 

B aT b ca  H a  

h 

t  o  

- 

J i

. 

Pul ərzağa getdi

 

jje H b r a  

y u u iH  

Ha 

n p o jıy K T b i, 

p u l biletə getdi

 

jıe H b - 

t h  

yuuiH  

H a 

6

H JieT; 

5 )  noTpeöoBaTbca 

H a 

h 

t  

o - 

j i  

.  (o  

B p eM eH H ). 

Vaxtı söhbətə getdi 

B p eM a 

y 

H e r o   y r u j ı o   H a 

pa3roBopbi, 

vaxtı 

oxumağa  getdi

 

B p eM a 

y 

H e r o  

y u u ıo   Ha 

y n e

6

y; 

bu  işə  neçə  il getdi?

 

CKOJibKO 

jıeT 

yuı.TO  

Ha 

3 T y   p a ö o T y ;  

6

) 

n o r p y x a T b c a ,  

o n y c K a T b c a ,  n p o H H K aT b   b 

rnyöb 

n e r o - j ı .  

Dərinə  getdi

  yuıejı 

B r a y ö b , 

suyun  altına 

getdi

  yıuejı 

n o jı  Bojıy;  4 . 

n p o x o ji H T b , 

n p o İİT H :  1 )  H pOTeK aTb,  npO T eH b,  MHHOBaTb 

(o  

B p eM eH H , 

o 

c o ö b iT H a x ) . 

Ömür  getdi 

*H3Hb  n p o u ıjıa , 

qış getdi

  3HMa  n p o u u ıa ;

2 ) p a 3 r .   rıpojıeraT b,  n p o jıe ib ,  n p o T a ra - 

B a T b c a ,  n p o T a n y T b c a   b   K a K O M - j ı .   H a n -  

p aB JieH H H  

(o  jıo p o re , 

TyH H e.ne  h   T .n .) . 

Evin dalından dəm iryolu gedir

 

3

a 

jio m o m  

n po x o aH T   x ejıe3 H aa  jıo p o ra , 

buradan yol 

gedəcək

  3jıecb 

n p o i i j j e T  

jıo p o ra ;  5. 

e x a T b  

( jlB H r a T b c a , 

nepeM em aT bca  n o   c y u ıe 

h j i h  

B o jıe   n p n   n o M o ı n u   K a K H X - j ı .   c p e a c T B   j 

nepejiBH xeH H a). 

Gəmi ilə getm ək ex

aTb  Ha 

n a p o x o jıe , 

qatarla getmək

 exaTb  n a   noe3jıe 

(n o e 3 j!O M ), 

avtobusda getmək exnrb

 

H a  aB-

T oöyce  (aBTo

6

ycoM); 

6

.  ye3xäTb,  yexaTb 

(oTnpaBJiaTbca  K y j ı a - j ı . ,   noJib3yacb  K a- 

k h m h - j i .   cpejıcTBaMH  nepejiBHxeHHa), 

exaTb. 

Sabah Gəncəyə gedirəm

 

3

aBTpa  ye3-