S L a V y a n u n I v e r s I t e t I
Yüklə 34,22 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
a v fm -
a o c b ; 3 H a H H T e a b H o e a s a e H H e , (JıaKT 06 -
x h 3 hh . Beynəl- xalq hadisələr MeacayHapoflHbie coöbiTHa, tarixı hadisə HCTopn'iecKoe coöbiTHe, fa - ciəli hadisə T p a r a q e c K o e c o ö b iT H e , qeyri- adi hadisə H e B e p o a T H o e coöbrrae, hadisə-
c o ö m t h h ; 2) o t o m , m t o npeacTaBaaeT coöoii B w a a ı o m e e c a npoHcmecTBHe, aBaeHHe, B bixoaam ee 3 a paM KH o ö b r a H o r o T e>ıeH H a x h 3 h h . Ə la- mətdar (önəmli) hadisə 3 H a M e H a T e a b H o e coöbiTHe, 4-cildli “Azərbaycanca-rusca
3 aaHHe 4-x TOMHoro
“A3ep6aiia>KaHCKO-pyccKoro cao- B ap a” - 3H aM eH aT eab H o e c o ö b iT n e b H a m e ii 06 mecTBeHH
0 H >KH3HH; 3 . cayqaä (to, h t o
cnyqnaocb, npoH 3 omao c KeM-a.). Tipik hadisə THnHqHbifl caynafi, nadir hadisə peflK H Ö cayaaii, gülm əli hadisə CMeuiHofi cayHaii, bədbəxt hadisə HecaacTHbiH cay- aafi, maraqlı hadisə HHTepecHbiü cayqafi,
b
n o e 3 a e ; buna bənzər hadisə noaoÖHbifi cayMaft; hadisə baş verdi npoH3omea cayaaii; 4.
a B J ie - r nt : 1) BcaKoe npoHBaeHHe a e r o - a . ; k a k h x - a . cmı, npoueccoB. Təbiət hadi- sələri aBaeHHa npnpoaM, kosmik hadisələr K o cM H 'ie cK H e a B a e H H a ; j i h h t b . fonetik hadisələr tp o H e r n 'ie c K H e S B aeH H a, morfo- | loji hadisə MopcfwaorMHecKoe aBJieHHe; 2)
(J) h a o c . BHeuiHee bmpaaceHHe cy m - h o c t h npeaMeTOB, n p o u e c c o B . Mahiyyət və hadisə cyıHHOCTb h aBaeHHe; 5. h h ijh - i aeHT (c a y n a ii, npoHcmecTBHe - oGbiiHO j HenpHHTHoro xapaK T epa).
n p o H 3 o m ea H e n p n a T - H blii
HHUHfleHT; 6 .
(J}eHÖMeH (HeOÖblHHOe, ocoöeHHoe aBaeHHe, peaKHİi (JjaKT); II I i p H J I . COÖblTHHHblİİ (OTHOCHmHİİCa K c o ö b iT H a M ). a h t . Hadisələr ardıcıllığı coÖMTHİİHaa n o c a e a o B a T e a b H o c T b , bədii əsərin obraz və hadisələr sistemi o 6 p a 3 - H as h c o 6 biTHİİHa.'i CHCTeMa x y flo x e c T B e H - H o r o n p o H 3 B e a e H H a . HAFİZ
c y m . y c T a p . xa(j3H3: l.xpaHHTeab; 2. n e a o B e K , 3 H aıo m H H K o p a n H aH 3 y cT b . HAFİZƏ c y m . näMaTb: 1. c rıo c o Ö H o c T b c o x - paHaTb H BOCnpOH3BOaHTb B C03HaHHH n p ea cH M e B iıe 'ia T Jie H H a . Yaxşı hafizə
x o - p o n ı a a n a M « T b , hafizəm korlamb
naM H Tb MHe H3MeHaeT, hafizəsi qaçıb
k i m i n naM- h t b O TU iH Ö ao y K o r o , hafızəsini itirmək n o T e p a T b naM aT b , hafızəsi zəifolmaq
HMeTb c a a 6 y ıo naM aT b , hafizəsini gərginləşdirmək H a n p a r a T b n a M a T b ; 2. 3 a n a c xp aH H M B ix b C03HaHHH B n e n a T a e H H H . Hafızəsində həkk olunmaq
B p e 3 a T b c a b naM H Tb, hafizəsində axtarmaq
n o p b iT b c a ( n 0 K 0 iıa T b c a ) b n aM a- t h ,
hafızəsində saxlamaq
f l e p x a T b ( x p a - HHTb) B naMHTH.
HAFİZƏLİ n p n a . näMHTaHBbift (c xopo- meii naMaTbio). Hafizəli uşaq naMflTaHBbiü peöeHOK. HA FİZƏLİLİK c y m ■
näM HTaHBOCTb ( c n o - COÖHOCTb XOpOUIO nOMHHTb, JiefKO 3 3 0 0 - M HHäTb). HAFİZƏSİZ n p H J i . ƏecnäMHTHbiii, 3a6biB- HHBblH, C naoxöii näM HTbK). HAFİZƏSİZLƏŞMƏ c y m . o t r a a r . hafi- zəsizləşmək. HA FİZƏSİZLƏŞM ƏK r a a r . T e p ä T b n ä M - a T b , CTaHOBHTbCH 3a6bIBHHBbIM . HAFİZƏSİZLİK c y m . ÖecnäMaTHocTb, 3a- ÖHBHHBOCTb. HA FİZLİK c y ı n . y c T a p . 1. a o a x n o c T b , noaoaceHHe xac})H3a; 2 . 3HaHHe KopaHa H aH 3 y cT b . HAKİM I c y m . 1. c y a b ä : 1) r o p n a . a o a x - H 0
0 e a n u o b o p r a H a x c y a a , B b m o c a - m e e n p n r o B o p n o c y a e ö n o M y a e a y .
H a p o flH b iii c y a b H , istintaq hakimi caeacT B eH H biH c y a b a , münsiflər hakimi
T p e - T eiicK H H c y a b a , hakim s protest
n p o T e c r c y a b e ; 2 ) c n o p t . t o t , k t o c y a n r H r p y , co c T H 3 a H H e , a p Ö H T p . Yarışların hakimi c y flb a copeB H O B aH H İi, matçın hakimi cyflba M aTH a,
c y a b a (apÖ H T p) M e a c fly n a p o a H o ii K aT ero p H H , xal- çadakı hakim
c y a b a H a K O B pe, xətt hakimı c y flb a H a . h h h h h , hakimin qərarı
p e m e H H e c y a b H (a p Ö H T p a ) ; 2.
H C T o p . n p a B H T e a b , n o B e a ıİ T e a b , B a a c T e a iiH , B aa c T H T e a b , B a a - ab'nca.
n p a B H T e a b n p o B H H - HHH, mütləq hakim
caM O B aacTH M H n p a B H - T e a b ( M o n a p x ) ; II
n p n j ı . 1.
cy fleiicK H Ü : ] ) B M H o c a m H ii n p H r o B o p ; O T H o c a m H Ü c a K c y f lb e .
c y a e i i c K a a f l o a * - HOCTt, hakimlər kollegiyası c y a e ü c K a s k o ä - u e r a a ; 2 )
c n o p t . o t h o c ü u i h h c 5 i k cyflfce. Hakim stolu cyaeH C K H Ü c t o j i , hakim q ey- diyyatı c y f le f ic K a a 3 an H C K a, hakimlor b ri- qadası c y n e ttc K a a ö p ı ı r a n a ; 2. n p ä B a m n ö , r o c n ö flC T B y ro ııiH Ü . Hakim p a rtiya n p a a a - u i a a napT H H ,
ı o c n o n c T B y z o m a fl H a q n a , hakim da irələr ı ı p a B a m n e K p y r a ; hakim olm aq 1 ) B Jiaa eT b ; 2 ) O B jıaııeB aT b, O B Jian eT b ' i e M - j ı . ; 3 ) 6 biTb c y f l b e ü ( a p - 6 h t p o m ) ; 4 ) 6 b iT b n p aB H T eJieM ; hakim kə- silm ək 1 ) ro c n o a c T B O B a T b ; 2 ) ııap H T b . Sü- küt hakim kəsilm işdi h a r a y a ı ı a p m ı a t h - iHHHa r j ı e . HAKİMANƏ L H a p e n . n o B en H T e jib H O , B n ä c i HO. Hakimanə göstəriş vermək BJiacT- h o y K a3 b iB aT b ,
n o B e j ın - TejibH O C K a3aT b,
BJiacTHo HanoMHHaTb o ce6e; II n p H J I . nO B eJIH T ejIbH blft, BJläCTHblH.
(
tərzdə ) noB ejiH T eJibH biM TOHOM. HAKİM A NƏLİK c y m . BJiäcTHOCTb, n o B e - JIHTejlbHO CTb. HAKİM İ-M ÜTLƏQ c y m . caMOflepxeq, aB- TOKpäl’, flHKTäTOp, aÖCOJIIÖTHMH M OHäpX. H A K İM İ-M Ü TLƏ Q LİK c y m . 1. rocııöa- c tb o , BJiaflb'mecTBo; 2. caM OjjepxäBHe. HAKİM İYYƏT c y m . B JiacTb: 1 . n p aB O y n - paBJieHiıa ro c y a a p c T B O M , n o J iH T H H e c K o e r o c n o a c T B O . A li hakim iyyət B e p x o B H a a B n a c T t,
r o c y a a p c T B e H - H a a B Jiac T b ,
rpa> K flaH - C K aa BJiacTb, xalq hakim iyyəti H a p o a n a a R n a c T b ,
H e o r p a - H ii'ie H H a a B JiacT b ,
eaHHOJiHiHaa BJiacTb, icraedici hakimiyyət (icra hakimiyyəti) H cn o jiH H T ejib H aa BJiacTb, hakim iyyəti ələ keçirm ək B3HTb B a a c T b b c b o h p y K H ,
n p n r iT H k B JiacTH ; 2.
o p r a H b i r o c y a a p c T B e H H o r o y n - p a B J ie H H a , n p aB H T e ab C T B o . HA KİM İY YƏTPƏ RƏST I n p H J i . BJiaCTO- a ıo Ö H B b iH . H a k im iyy ətp ə rə st q ü vvələr BJiacTOJiıoÖHBbie cmibi; II c y m . BjıacTo- jnoöeq. H A KİM İYYƏTPƏRƏSTLİK c y m . BiıacTO- Jirö Ö H e (cTpeMJieHHe k BaacTH).
H A K İM L İK c y m . 1. BJiäcTHOCTb, aHKTä- t o p c t b o ; 2. cyneficTBO. Pis hakimlik uc- batından oyun uduzuldu H3-3a rm o x o ro cy- aeäcTB a H ip a 6 buıa n p o n rp a H a . H A Q D A n o c j ı e j ı . o , H acıeT . Nə haqda o
M e m , bu məsələ haqda
06 3 to m Bonpoce. H A Q Q ' I n p H J i . n p ä B b iiı (3 a K JiK « a ıo ıııH H b c e
6 e n p a B a y ) ; c n p a B efljiH B M H . Haqq iş n p a B o e f le jıo , haqq söz
n p a B o e c h o b o ; II c y
m . 1 . HCTHHa, n p äB aa, c n p a B e a f lH - BOCTb.
Haqqı itirmək (saya salmamaq) n p e H e ö p e r a T b h c t h h o h , haqqı danışmaq TOBOpHTb npaBfly,
o rp H iıa T i, n p a B f ly , haqqı unutmaq
3 a 6 b iT b n p a B fly , haqqm qələbəsi (təntənəsi)
T 0 p x e c T B 0 n p a B flb i (c n p a B e ju iH B o c T H ) ; 2. ııp äB O (b o 3 - M o x H O C T b fleücTBOBaTb, n o c T y n a T b K a - K H M - a . 06 p a
30 M ).
Bu sənin haqqındır ə t o T B o e n p ä B O , onun bu işə qarışmağa haqqı var
o h HMeeT n p a B O B M eııiH B aTbca b 3 t o a e a o , haqqı olmaq
H M errt n p a B O , insan haqları
n p a B a 'ie jıo B e K a ; 3 . lu ıä T a , 3 a p n - jıära, xäjıosaHbe ,
qı almaq
n o jı y n a T b 3 a p a 6 o T H y ı o ı u ı a ı y , işimə görə haqq alıram
n o p a ö o T e n o a y - q a f o n jıa T y , haqqını istəmək
T p e ö o B a T b n a a T b i, x a a o B a H b a , mənzil haqqı
K B ap- T H p H a a n a a T a ( K B a p T n a a T a ) , minik haqqı n a a T a 3 a n p o e 3 a ; 4 . B3HOC (B H eceH H b ie 3a h t
o - ji
. f l e H b r a ) . Üzvlük haqqı
TOeH CK iıe B3HOCbl, sığorta haqqı
C T p a x o B b ie B 3H ocm ; 0 haqq vermək (qazandırmaq) k i m e , n ə y ə o T a a s a T b , o x a a T b c n p a B e a jiH B o c T b , CHHTaTb K o r o n p a B b iM , c n p a B e a a H B b iM ; haqq oldu k i m ə n o a e a Ö M k o m y ; haq- qına yetm ək (çatmaq)
n o a y 'i a T b , n o ay H H T b n o 3acayraM; haqq yolundan çıxmaq
c b o - p aH H B aT b , cB e p H y T b c ıı p a B iı a b H o r o n y r n ; Allah haqqı!
K a a H y c b A a a a x o M İ ( B o r o M ) ; başın haqqı
K iiH H ycb T B o e ö ro a o B O H ; camn haqqı
K JiaH y cb t o ö o h ;
K Jia ıry ri TBOHM HM eHeM . H A Q Q
2
I c y m . A jıa ä x , B o r, T B opeu, Bce- BbiuiHHH. Haqqı danmaq olmaz Heab3fl oıpH uaTb (HraopHpoBaTb) A a a a x a (Bora); II
n p n a . 6 ö m h . Haqq vergisi a a p 6 o-
x h h ; oaapeHHMH hjih
oaapeH H aa BoroM. Onun səsi haqq vergisidir e ro r o a o c - 3 T
a a p S o acH H . HAQQ-ƏDALƏT c o ö n p . c y m . npäBfla, cn p a B eajiH B O C T b . H aqq-ədalət uğrunda 3 a
cıipaB efljiH B O C T b, 3 a n p a B a y ; h a q q -əd a lət zdfər çaldı B O C T O pxecT B O B aaa ( n o ö e a ı ı a a ) c n p a s e a a H B o c T b . HAQQ-HESAB c y m . 1. p a c a e T (ynaaT aae- Her 3 a p a ö o T y , n o o 6 a3 a T eab C T B aM h T .n .) . Nağd haqq-hesab H a a m H M H p a c n e T , nağd olmayan h aqq-h esab ö ea H aa H H H b iH p a c - a e T ,
6e3fleH eatH b iH p a c - a e T ,
K O M M epnec- k h İ i p a c < ıeT ,
0 K 0 m a - T eabH M H p a c q e T ; 2 . c h ö t : 1 ) p e 3 y a b T a T K a K H X - J I . n o a C H e T O B , BblHHCaeHHH.
n p o B e p H T b c n e T ; 2 ) ı ı e p e H . B3aHM Hbie n p eT eH 3 H H , oÖ Hflbi, nefloBOJibCTBa. Köhnə h aqq-hesabı çürüt- mək k i m l e c b c c t h c T a p b ie c h c t m c k e m ; 3 . o T ^ e T : 1 ) n H C b M eH H o e h j i h y c r a o e c o - o ö m e H H e o p a ö o T e , o f l e a e . H aqq-h esab vaxtı çatır n p n x o f lH T B peM a O THeTa, haqq- hesab istəm ək k i m d ə n , n e d e n T p e - Ə oBaTb O TH eTa o t k o t o , o t
ı e r o ; 2)
o Ö M C H eH H e, H 3 a o x e H H e n e r o - a . n p o - H c u e M 'i e r o , n p o H c x o f l a n ı e r o . Ö zh ərək ət- ləri haqqında h aqq-h esab verm ək fla B aT b ! O T aeT o c b o h x n o c T y n K a x ; 4 . C H T y äriH a.
c a e r o H a- " a j ı a c b 3 T a c m y a q H a ;
k i m l e , n ə i l ə 1. T p e 6 o B aT b , n o T p e 6 o -
BaTb o t t c t o t K o r o , o t a e r o ; n p H B - aeK aT b , n p H B a e n b k o t b c t v k o t o ; 2 . n p o - H3B0aHTb, FipOH3BeCTH paCH eTJ 3 . CBOaHTb, CBeCTH C H eTbl, paCCM H TblBaTbCa, paCCH H - T a T b c a c k e M ;
h aqq-h esabm ı itirm ək n ə y i n T e p a T b , n o T e p a T b c t c t n e r o ; haqq-hesabı üzm ək (bitirmək, çürütmək) k i m l ə 1. KOHHHTb, HOKOHHHTb CHeTbl C K etv i; 2 . CBOaHTb, CBeCTH CHeTbl C K e M. (cK B H T aT b ca); haqq-hesabını başa düşmək f le a a T b , c a e a a T b a a a c e ö a R b iB o a, h a q q - hesabını vermək k i m i n fla n aT b , flaT b p a c - | HeT K O M y , OCBOÖOaHTb B OT paÖ O Tbl K o r o ; h aqq-h esnb etm ək n p o H 3 B o a H T b , n p o H 3 B ecT H p a c a e T ;
k i m l ə , n ə i l ə p a c c iH T b m a T b c a , p a c - c a m a T b c a c k e m , c 4 e M . HAQQ-HESABSIZ I n p H a . 6e30T H eT H M H , 6 e
OTHeTOB; II
H a p e H . 6 e 3 0 r a e T H 0 , 6 e 3 -
paCHÖTHO. HAQQ-HÜQUQ c y m . n p äB O (B03M 0XH 0CT1 n o c T y n a T b k a K h m
- a .
0Öpa30M). H eç bir haqq-hüququ yoxdur
k i m i n H e HM eeT HHKaKHX n p a B K t o , haqq-hüququnu bil- məmək
H e 3H aTb c b o h x n p a B . HAQQINDA n o c a e a . o ( 06 ,
) , n p o , no
n oB Ö fly, n o oTHonıeHHK) k ; H a c n e T , o th o - C H T eab H o , KacäTeabHO.
no
ƏTOMy Bonpocy, neft haqqında məruzə
flO K a a a o HeıJiTH, ədəbiyyat haq- qında söhbətlər
6 e c e f lb i o a H T e p a T y p e , Üzeyir Hacıbəyov haqqmda xatirələr
boc- n o M H H aH H a 06 Y 3 e H p e T a a x H S e K O B e . HAQQ-NAHAQ h
a p e M . h h 3 a h t o h h n p o h t o , H e p a 3 Ö H p a a , 6 e 3 p a 3 6 o p y , H e B3npaa
h h Ha
HTO. Adamları haqq-nahaq tutmaq apecTO B M B aTb a ı o f l e ö He p a 3 6 n p a a , haqq- nahaq təhqir etmək
h h 3 a h t o h h n p o h t o o c K o p ö a a T b K o r o - J i . HAQQ-SALAM c y m . xae6-coab; 0 haqq salamı olmaq
k i m 1 e BOflHTb x j ı e
6 - c o a b c k ğ m
; haqq-salamı unutmaq 3a6biBaTb, 3a6biTb x a e
6 - c o a b ; 3a6biTb c f le a a m ı o e k c m - j i . flo 6 p o ; haqq-salamt kəsmək
n p e K - paTHTb BOflHTb xae6-coab; nopBaTb o th o - meHHa;
haqq-salama andolsun! KaaHycb x a e ö o M - c o a b f o ! HAQQ-SAY c y m . 1 . T p y a , y c H a n e H afloc- T i ıx e H H e h e r o - a .
Tpyn^poflHTeaeü, müəllimin haqq- sayını unutnıaq olmaz
H e a b 3 a 3 a6 b iB aT b T p y a yH H T eaa; 2 . c m
. haqq-hesab;
0 haqq- say itirmək
3 a 6 b iB a T b , 3 a 6 b iT b x a e 6 - c o J ib ; ÖMTb HeÖJiaroaapHMM. HAQLAMA
c y m . o t
r a a r . haqlamaq. HAQLAMAQ r a a r . p a
3 r .
i . a o r o H a n , . H o r a a T b ( n o p a B H a T b c a c k e m -, n e M - a . ) , K o r o - , HTO- a.
a o r - H aTb 6 aH flH T a; 2 . a o c T H r ä T b , A O C T H nıyT b, ao cT H H b K a K o r o - a . B 0 3 p a c r a . Əllinihaq- lamaq
flocT H H b n a T H n e c a T H a e T H e r o B 03- p a c T a ; 3 . 3 a c T H ra T b , 3 acT H H b ; H a c T H ra T b , HacTHHb
K o r o - , H T O - a . Yağışbizim e- şədə haqladı
f l o * a b HacTHr H a c b a e c y . HAQLANMA c y m . o t r a a r . haqlanmaq. HAQLANMAQ r a a r . H a c T H r ä T b c a , 6 biTb H acT H ffly T b iM , 3 a c T H r a T b c a , ö b iT b 3 a c T H r - HyTMM.
HAQLAŞMA c y m . o t r a a r . haqlaşmaq; p a c n e T , paccH H T M B aH H e. HAQLAŞMAQ r n a r . p a c cH H T b m aT b c a , p a c - CMHTaTbCH, KBHTaTbCS, paC K B H TaT bC a c k e m “ , neM- Ji . HAQLI n p n j ı . 1. cnp aB ex u iH B b iH : 1) o c h o - BaHHbiH Ha ö e c n p n c T p a c T H O M c o ö j n o a e - h h h HCTHHbi.
c n p a B e ju iH B o e p e u ı e H H e ; 2 )
H M eıo m H H 3 a K 0 H H 0 e o c h o - B aH H e, o n p a B a b iB a e M b iö nyBCTBOM c n p a - BejuiHBOCTH.
c n p a B e flJ iH B o e B 0 3 p a)K eH H e ( c n p a B e /u iH B iıf i n p o T e c T ) ,
c n p a B e w iH B o e T p e 6 o B a H « e ; 2. np äB B iH (n p a B H J ib H o r o B o p a m H H , jı y - ! M aıo ıu H H h j i h n o c T y n a ıo ııiH H ). Özünü haqlı hesab etm ək CTOTaTb c e 6 a
npaBbiM, haqlı çıxm aq
0Ka3aTbca npaBbiM, haqlı olm aq 6 biTb n p a B tiM ; o, haqlıdır o h n p a B , şik a - y ə tç i h a q lıd ır x a n o ö m H K n p a B , siz h a q - \ I m n ız Bbi n p a B b i; haqlı olm aq: 1. ö b iT b I c n p a B e ju iH B b iM ; 2.
6 b iT t
npaBMM. H A Q L IL IQ c y m . 1. cııpap.eaJiHiiOcrb; 2.
n p aB O T ä . HA QPƏRƏST I n p H J i . npaBaojııoĞHBbiH, npaBjiHBbiH, cnpaBeonHBbiH; II c y m. npaB- f l o j n ö ö , n p a B f lo J n o 6 e q .
H A Q PƏ RƏ STLİK c y m .
npaBjo.riK)6ne, npaBflHBocTB, cnpaBejuiHBocTb. HAQSEVƏN c m .
haqpərəst. HAQSEVƏR c M .
HAQSEVƏ RLİK c y m . c m . haqpərəstlik. HAQSIZ' I n p n j ı . 1. p a 3 r . 6 ec n p äB H M H (jiHuıeHHbiH npaB); 2.
HecnpaBeanHBbiH, He3acjıyaceHHbiii. H a q sız ittiham
Hecnpa-
BeaJiHBoe oÖBHHeHHe, haqsız cəza
Hecnpa- BejuiHBoe HaKa3aHHe, haqsız iddia
Hecnpa- BejjjiHBaa npeTeH3Ha, haqsız iradlar
ne- cnpaBejuiHBwe 3aMeMaHHa; 3. HenpäBbiä (nocTynaıomHH, roBopamHH o ih h 6 ohho, H e n p a B H J ib H o ). Ö z hərəkətlərində haqsız adam
MenoBeK, HenpaBbifi b cbohx jıen- cTBHax; II H a p e ^ . HecnpaBejuiHBo. H a q - s ız d a nışm aq
HecnpaBejuiHBo roBopHTb, h a q sız (
nahaq )
y e r ə
HanpacHo; h h 3a h to h h n p o M'IO. HAQSIZ2 I h a p e
m . 6ecnjıäiHO, 6e3B03- MĞ3JIHO. H a q sız işləm ək
öecıuıaTHo pa6o- TaTb; II n p n j ı . öecnjıäTHHH. HAQSIZCA I n p n j ı . ııecııpaBejuiHBF.iH, HeBepHbiö; II H a p e M . HecnpaBejuiHBO. H A QSIZLIQ c y m . I . p a 3 r . 6ecnpäBHe (OTCyTCTBHe nOJlHTHMeCKHX, rpaXJiaHCKHX 1
T .n . npaB); 2. 6e33aKÖHHe (6e33aKOHHbiü n o c T y n o K , 6 e 3 3 a K 0 H H 0 e jıeH C TB H e). H a q - sızh q la r törətm ək
TBopHTb 6e33aKOHHH; 3 . H e c n p a B e jın H B o c T b : 1)
H e cııp aB eju iH B b iii nocTynoK , HecnpaBejuiHBoe O TH O uıeH H e k k
o M y
- , q e M y - J i . O, çox haqsızlıqlar görüb
o h H c n b iT a n m h o to H e c n p a B e ju iH - B o c T e ü ; 2 ) H e 3 a c jıy x e H H O C T b , H e o ö o c H O - BaHHOCTb. İttiham ın haqsızlığı H e c n p a B e jl- JIHBOCTb OÖBHHeHHa. HAQŞÜNAS I c y m . n p a B jı;o jııö 6 , n p a B jıo - j n ö ö e u ; II
n p n j ı . n p aB jjo ju o Ö H B b iii, c n p a - BejUIHBblİİ. HAQŞÜNASLIQ c y ı u . 1. n p a B jıo J iro 6 He;
2. cnpaBejuiHBOCTt. HAQVERMƏZ I c y m
He o ıu ıaM H B a eT M e i i - j ı . T p y jı; II n p H j ı . TaKO İİ, KOTOpblH OÖbMHO H e ÜJiaTHT
3a H e f t - J i . T p y jı. HAL’ c y m . 1 . c o c T o a H H e : 1) (J)H3H H ecK oe caM o ıy B C T B H e h jih
H a c T p o e H H e , p a c n o j ı o - x e H n e j ı y x a n e n o B e K a . A ğ ır h a l T i tx e j ıo e c o c T O H H n e,
6 e c c o 3 H a T e jib H o e cocTO H H H e,
cocTOHHHe p e S e H - x a ,
xəstən in halı c o c T o a H H e 6 o ju > H o ro ; 2 ) bhji, x a p a K T e p p a c n o jıo a c e H H S , B3aHMo- JleİİCTBHH H JlBH5KeHHH MaCTHH BemecTBa. M aye h a l JK H jjK oe cocT O H H H e, qaz halında b ıu 3 0 0 Ö p a 3 H 0 M c o c t o h h h h , b ərkh a l TBep-
Ä o e cocToaHHe; 3 ) nojıoxeH H e, b k o t o p o m k t o - , i t o - j i . H ax o jiH T C H . İ ş n ə halda- dır?
B K a K O M c o c t o h h h h pa6oTa (jjejıo)?; halm ı y a xşıla şd ırm a q yjıyM uiH T b c o c t o h - H H e H e r o - J i .
k i m i n noHHTb cocTOHHHe
e ; 2 . nojıoxeH H e (cHTyaHHH).
ııe3aBHjjHoe nojıoxeH H e (cocTOHHHe), çıxılm az h al 6e3 -
B b ix o jiH o e n o jıo a c e H H e ; 3 . caM O ^ıyB crB H e ( o
6 m e e (J)H 3 m e c K o e h HpaB C TB eHH oe c o c - ToaHHe nejıOBeKa, 3aBHcam ee o t
e ro 3jjo- pOBbH H H aC T poeH H H B JiaH H blİİ MOMeHT). H alınız necədir? KaK B a ıu e caM onyBCTBHe? halım ı sorm a H e c p p a u iH B a f t o M oeM c a - MOHyBCTBHH; 4 . CHJia, MOHb ((jDH3H'ieCKa« B03M05KH0CTb jıenaTb h t o - j i . ) .
He HMeeT c h j i , danışrnağa halım yo x- d u r y M eH a H eT c m ı ro B o p H T b ; halı olm a- m aq H e H M eTb c h j i ; halı qalm am aq He
HM eTb ö o j i b i u e c h j i ; 5 . b h j i . H alım almaq n ə y i n npH H H M aT b b h ji ı e r o , n p e B p a - m aTbCH b o m t o .
n p e B p a m a T b c a b B o jıy , maye halına düşmək n p e B p a u ıa T b c a b acH jucocTb; bu halda hara gedirsən? K y jja Hjıeuib b
TaKOM BHjıe? bu nə h aldır? h t o 3a b h ji ? ; 6 . ji
h h r
b . n a jıe * . A d lıq hal H M eH H T enb- Hbiii najıeac,
pojjHTejibHbiii n a - J i e x ( n a a e x npHHajuıexHOCTH), yönlük hal jjaTejibHbiö (HanpaBHTejibHbiii) najıeac, tə- sirlik hal
BHHHTeJibHbiii najıeac, yerlik hal ■ M ecT H biö n a jıe jK , çıxışhq hal HCXOjiHbiö n a j ı e * ; 7 . j i h h t b . h h c j i ö .
CTBeHHoe h h c j i o , cəm hal M HO acecTBeHH oe hhcjio; 0
1 . 3 aK ajibiH H biH j ı p y r ; 2 . noHHMarouiHH k o t o - j i . c nonycjıOBa, c HaMeKa. H al tutmaq cn p a B JiH T b c a o co c- to h h h h 3jıopoBbH; hala gəlm ək
npHxojjHTb, n p n Ü T H b ce6n; halagətirm ək
k i m i n p n - BOJIHTb, npHBeCTH B HyBCTBO K o r o ; h al- dan düşmək
JiHiuaTbCH, JiHiUHTbCH chji; haldan salmaq
jınınaTb, jiHiUHTb chji; hal- dan ^ht'hndan) çıxartm aq
BbiBOflHTb, Bbi- BecTH H3 ce6 n ; haldan çıxm aq
BwxojjHTb, BbiÜTH H3 ce6fl; halı qarışm aq
paccTpaH - BaTbCH, paccrpoH T bca; halı dəyişm ək
c m . hnlı qarışmaq, halı pozu lm aq:
1 . cm .
halı qarışm aq; 2.
yxyjnuaTbCH, yxyjıuiHTbCfl (o cocToaHHH 3jıopoBba); halına ağlam aq k i m i n conyBCTBOBaTb, n 0 C
HyBCTB 0 BaTb K o m y; halına acım aq
conepeacHBaTb, p a 3 - jjejiHTb MbH- j ı . nepexHBaHHSi; hahnayan-
c m . halına acım aq; halına qalm aq n p o a B J ia T b 3 a 6 o T y o k o m - , o H e M - j ı . ; halına təfavüt etm əmək (
) H e bo-
3biMeTb aeücTBHa; halını qatm aq
k i m i n nopTHTb, HcnopTHTb HacTpoeHHe k
o m y; halını pozm aq
k i m i n c m.
halını qatmaq; bu halda
1 ) b t b k o m cjıy n ae; 2 ) b TaKOM c o c to h h h h ; hər halda
bo bchkom cjıynae; bir halda ki, ...; 1. T3K KaK; 2 . p a 3 ... HAL2 c y
iu
. m h cjs
. ö ö o p o T e H b (nejıoBeK, o6pameHHi;ü w m cnocoÖHwü oöpaıuaTb- CH c
3Bepa, b K a K o ü - J i . npeflMeT); 0 halapar- maq:
1. y n a C T b b o 6 m o p o k ; 2. cnaTHTb ( c o h t h ) c
yMa. HALAL I n p h
. 1. ji03B0JieHHbiü uıapna- ! TOM;
2 . 3aKÖHHbIH (ropHJJHHeCKH 0 (J)OpM-
J ie H H b iü ). Halal arvadıdır
k i m k i m i n k t o 3aKOHHaa x e H a h b h ( K o r o ) ; 3 . H e c T - HblÜ:
1) npaBJIHBblH, JlOÖpOCOBeCTHblH. Halal adam heç kəsi aldatmaz HeCTHbiü HejıoBCK h h k o t o He o Ö M a n e T ; 2 ) H e c n o - coÖHbiü
y K p a c T b , npH CBOH Tb c e 6 e h t o - j i h 6 o ; 3 ) H e jıo n y c K a ıo ıu H Ü oÖ M aH a, acyjib- HHHecTBa. Halal ticarət
n e c T H a a T o p ro B J ia , mən öz çörəyimi halal zəhmətlə qazanıram a jlo ö b iB a r o c b o ü x j ı e 6 H ecTH biM TpyjıO M ; 4 . n o jıy n a e M b iH , n p n o ö p e T a e M b i ü 6 e 3 06 - M aH a, c b o h m T p y jjo M . H alal qazanc
H ecT - H b iü 3 apaÖ 0T 0K , halalçörək
n e c T H b iü ( n p a - B ejiH b iü ) x jıe 6 ; II b
3 H a n . c y m . 3aK oH - H a a x e H a .
O H a m o h 3aK O H H aa x e H a ; III
n p e j i H K . halaldır k i m ə : 1. j i o c t o h h , 3 a c Jiy * H B a e T k t o n e r o - j ı . ; m o jk h o , jjo3BOJieHO k o m y h t o - j i h 6
6 paB O , M o jıo jje ıı (b b i- p a a c a e T n o x B a J iy , o jjo ö p e H H e ) .
Tbi h o c t o h h ( t m Mojıofleu!); t w
3a- c J iy * H B a e ıu b , T e 6 e m o x h o , fl03B0JieH0; halal etmək
k i m ə n ə y i 1)
npom aTb, n p o c T H T b 4 t o k o m y . Borcunu halal etmək
k i m ə n p o c T H T b f l o j ı r k o m y
; 2 ) jı a B a T b , H e a c a jıe T b , n o x a n e T b n e r o K O M y .
B ce, h t o H M ero, o t fly u iH n a ı o T e 6 e ;
0 halalı olsun!
k i m i n 1. jj a 6 y fleT B n p o K K o m y h t o
; Ha 3fl0p0Bbe! Ha cnacTbe!; 2 . H e a c a n K o ; a a ı o o t fly u iH ; halal xoşun olsun!
k i m i n H a 3 flo p o B b e ! ( r o B o p flT b OTBeT H a Ö Jiaro jıap H O C T b 3 a y r o ıu e H H e ) k o m y ; ananın südü halal olsun!
M o jıo fle ıj! j i o c t o h h (fl 0 CT 0 Ü H a) t h c B o e ü M a T e p n ! a a noüfleT
T e ö e B n p o K m o j i o k o M aT e p w !: qanı halaldır
k i m i n a o c t o h i i ( 3 a c j ıy * H - B aeT ) K a p b l, Ka3HH k t o . HALALCA
n p H J i . c m . h a la ll,2 . HALAL-HARAM c y u ı . c o 6 n p . 1.H03BÖ- jıe H H o e h Heno3BÖjıeHHoe; 2 . necTH oe h
n e n e c T H o e ; t o , h t o 3 a p a 6 0 T a H 0 H ecTH U M TpyjjOM h j i h JIOÖWTO HenecTHbiM nyreM ;
n e CM OTpeTb H a JJ0 3 B 0 Jie H H 0 e H Hefl03BOJieHHOe. HAI.ALLAMA c y m . O T r j ı a r . halallamaq. HALALLAMAQ r j ı a r . n p o u ı ä T b , n poC T H T b, H3BHHHTb, npOHBHB CHHCXOJJHTejlbHOCTb K O M y - HTO- JI . ; 2 . 0C B 060XfläT b, OCBO- 6 oaÄ Tt K o r o - j i . o t K a K o r o - j ı . o 6 a-
3aTejiBCTBa. Borcunu halallamaq k i m e npOCTHTL ÄOJir K O M y . H A L A L L A N M A c y m . o t r j ı a r . halal- lanmaq. H A L A L L A N M A Q r j ı a r . npom äTfcca, 6 wTb
npomeHHblM K e M - J I . K O My - J I . H A L A L L A Ş M A c y m . o t r j ı a r . hallal- laşmaq. H A L A LL A ŞM A Q r j ı a r . k i m l e n p o m ä T b - c s , n o n p o m aT b ca, npocTHTbca c K e M - j ı . n p n paccTaBaHHn HaBceraa h jih Hajıojıro ( 06 bHH 0 c yMnpaıoınnM). Bir-birinizlə ha- lallaşın npom aHTecı, (nonpouıaflT ecb) flpyr c ÄpyroM. * H A L A L L IQ b c o n e T . halallıqalmaq k i m - d e n npocHTb npoıneH H s y k o r o (3a jioji- m , 3a HaHeceHHbie K oraa-n. o 6 h h m h t.« . nepefl on>e3jıoM h jih n e p e a cMepTbio);
npom aT b, npocTHTb KOMy - ji h 6 o e ro a o jır, HaHeceHHyıo o önay h t.« . H A L A L L IQ L A H a p e n . q e c 'm o , no-TCCT- HOMy.
H A L A LSÜ D Ə M M İŞ n p n a . a o ö p o n o p aao H - h h h , nopäaoHHbiH. Halalsüdəmmiş qız nopaaoM H aa aeByuiKa (aonb nopaaoM Hbix p o aH T eaeö ). H A L A LZ A D Ə n p HJ T. 1. ao3BÖaeHHbiH ına- pHaroM; 2. 33
3aK0HHbIH CblH. H A L A Y c y m . K pyr (3aMKHyTaa aenoH K a TaHHyıoıUHx); xopoBÖfl. Halay vurmaq CTa-
H O B H Tbcn b K p y r , halay qurmaq 06 p a3 0 - BaTb Kpyr. H A L A Y L A M A c y m . o t r a a r . halayla- maq. H A L A Y L A M A Q r j ı a r . 06pa30BaTb Kpyr. H A L B A H A L b c o ı e T . halbahalolmaq no -
TepaTb co3HaHHe, aHiıiHTbca nyBCTB. H A L B U K İ c o ro 3. T o raa KaK, HecMOTpa Ha TO HTO, B TO BpeMa KaK. H A L D A N -H A L A B c o ı e T . haldan-hala d ü şm ək MeHaTbca b a n u e ; 6 e 3 J i . CTaHO- BHTbca t o x o p o rn o , t o n a o x o , t o Beceao, t o rpycTH o; nacTO MeHaTbca, H3MeHHTbca (o HaCTpoeHHH, COCTOaHHH). H A L Ə c y m . o p e ö n , hhm 6 (cBeTamHÜca | K p y r BOKpyr JlyHM, öonbumx
3Be3a). HAL-ƏHVAL c y m . caMonyBCTBHe. H al- əhval tutmaq, hal-əhval soruşmaq
cnpaB- jıaTbca o caMOHyBCTBHH Ko r o - , i be nı - n. HALƏLƏNM Ə c y m . o t
r a a r . halələn- \ mək. \ HALƏLƏNMƏK r a a r . o 6 p a
3 ÖBbiBaTb, 06 -
pa30BäTb cBeTamHfica Kpyr BOKpyr v e r o - j i h 6 o . H A L Ə L İ.n ) H a . c opeöaoM, co CBeTanjHM- ca KpyroM. HALƏT
c y m . cocToäHHe, noao*eHH e, b KOTOpOM K T O - , 1 T
0
- JI. HaXOaHTCa, tj)H-
3 HaecKoe caMoqyBCTBHe. Bu nə halətdir? «ito 3a cocToaHHe?, bu halətdə hara gedir - sən?
xyna t h Haenib b TaxoM cocToa«HH? HALƏTİ-RUHİYYƏ c y m. y c T a p . ayuıeB- H oe
cocToaHHe; c m . əhvalı-ruhiyyə. ! H A L-H A ZIR c y m . HacToauıee BpeMa. HAL-HAZIRDA ıı a p e lı . b HacToamee BpeMa, b aaHHbiH momcht . Hal-hazırda müəllim işləyirəm
b HacToaınee BpeMa pa- öoTaıo
yHHTeaeM. H A Lİ
b c o ^ e T . hali etm əkH3BemaTb, H3- BecTHTb K o r o - J i . o MeM-n.; cooömaTb, cooöıtiHTb KOMy-a.
4 T 0 - J I . ; hali olmaq 3H3Tb, ÖblTb B Kypce l e T O - a . , HMeTb CBe- aeHHe o q e M- a . ; y3HaBaTb, y3HaTb o k o m -, o n e M- j ı . halidir
3HaeT, b Kyp-
ce a e a a ; hali deyil
He 3HaeT, He BeaaeT o q e M - j ı . HALQA c y m . 1. Koabiıö; 1) npeaMeT b t|)opMe o öoaa,
oKpyxHOCTH H3 MeTaaaa HaH apyroro MaTepnaaa. Polad halqa eranbHoe Konbqo; 2) h t o - j i . HMeromee (J)opMy Koabua. Tüstü halqaları
Koabua
ÄbiMa; 3) c n o p T . T o a b K o mh . h . Köabua (rHMHacTmecKHH CHapaa, cocroa- ujhh
H3 aByx noaBeuıeHHbix o 6 py"ieH). Gimnastika halqaları
rHMHacTHHecKiıe K o ab u a, halqalarda hərəkətlər y n p a* H e- hhx
Ha KOJibijax; 4) n e p e H . o tom, mto 3aMKHyro KpyTOBOH aHHHeü M e r o - a . Blokada halqası
Koabqo öaoKaaw, halqaya almaq
6 paTb b K oatuo, halqanı yarmaq npopBaTb Koabuo; mühasirə halqası da- ralır
Koabuo OKpy*eHHa OKHMaeTca; 5 ) 6 ot . , a e c . KOHiıeHTpHaecKHe caoH apeBeCHHW, no qncay k o to p h x moxho onpeaeaHTb, CK 0 abK
0
aeT aepeBy. İl hal- qaları roaH>iHbie K oabua; 2 . 3BeHÖ; 1) o t - aeabH aa cocTaBHaa nacTb (K oabijo) uenH.
3BeHba ııe n n ; 2 ) n e - p e H . cocraB H aa MacTb n e r o - a . u e a o r o .
0 aH 0
H3 3BeHi>eB npoeKTa; 3. neT aa; 1) aBHaceHHe, nepeMeıneHHe K o r o - , > ı e r o - a . n o 3aM- KHyTOH Han noayBaMKiıyroH K p H B o ft.
B3aTb b neT aıo (OKpyxHTb), halqada qalmaq OKa3aTbca b n e ı a e ; . 2 )
OKpyaceHHe (noaoaceHHe, npn KOTopoM KT 0 -a ., HTO-a. HaxoflHTca b Koabue Bpa- acecKHX bohck); 0 halqa vurmaq
CTaHO- BHTbca (cTaTb) b Kpyr. HALQA-HALQA H a p e a . KÖJibuaMH, KÖab- aaTO.
İlan halqa-halqa b u r u lu n Mea cb o - paaHBaeTca K 0 abiaT 0,
flbiM noflHHMaeTca KoabqaMH. HALQALAMA c y m . ot
r a a r . halqala- maq; KoabqeBäHHe, oKoabuÖBbmaHHe, 0K0abi;eBäHHe. H A L Q 4L 4M A Q r a a r . 1 . K oabiıeBä'ib, OKoabiıÖBHBaTb, oKoabueBäTb (H aaerb Me- a e H b ie K oabiıa H a
aaıiKH n T H q h x b o c t h p b i 6
paBaeHHeM h
cKopocTbio n e p e M e m e H H H , AaHTeabHocTbio x h 3 h h h T.n.)
KOabqeBaTb aanKH nTHu; 2.
B3aTb b K o a b u o ( b n e T a ıo ) ; o k - pyxaT b, o K p y a c H T b , B3HTb b
oKpyxeHHe. HALQALANMA c y m . o t r a a r . halqalan- maq;
KoabueBäHHe, 0 K 0 abueBaHHe, OKOab- UÖBbiBaHHe. Quşların halqalanma dövrü nep n o a 0 K
a b ii 0 BHBaHHa iith u . HALQALANMAQ r a a r . I . OKoabUÖBbinaTb- CH, 6bITb OKOJIbUÖBaHHblM', 2 . KoabueBäTb- CH, 3aK0abqÖBbIBaTI>CH (npHIIHMaTb (})OpMy KOJibqa).
flbiM 3aKoabuo- BbmaeTca; 3. OKpyxäTbca, 6biTb OKpyjKeH- HblM KeM - , H e M - a . , 6bITb B33TbIM B | K oabuo; 4. p acuiH päT bca, pacuiHpHTbca (o ra a 3 a x ). Gözləri kaiqalandı n e d e n I raa3a pacıuHpHancb o t ı e r o . HALQALATMA c y m . o t
r j ı a r . halqa- latmaq. HALQALATMAQ r a a r . n o H y a . 3acTa- BHTb,
npOCHTb KO TO - a . O KO abU eB aT b K o r o - , M T O - a . Quşları halqalatmaq npocHTb QKoabueBaTb n ™ q . I
Yüklə 34,22 Mb. Dostları ilə paylaş:
|