Raqamlarga e’tibor beradigan bo’lsak, 2022-yilning yanvar-iyun holatiga ko’ra O’zbekistonda import hajmi eksport hajmiga nisbatan anchagina oshganligini kuzatamiz. Bu davr ichida O’zbekistonning tashqi savdo aylanmasi $28,1 mlrd.ga tengligi kuzatildi. Bu ko’rsatkich o’tgan yilning mos davriga nisabtan $6,3 mlrd.ga oshgan.
Tashqi savdo aylanmasi tarkibida eksport $11,3 mlrd.ni tashkil etdi. Bunda:
Manhsulotlar - $9,3 mlrd.
Xizmatlar - $2 mlrd. ga teng bo’lgan.
Yuqorida aytilgandek bu davrda import eksportga nisabtan sezilarli, unga $16.8 mlrd. sarflangan. Bunda:
Mahsulotlar - $15,4 mlrd.
Xizmatlar – $1,4 mlrd. ga tengligi kuzatildi.
O’zbekiston jahon iqtisodiyotida borgan sari o’z ulushi hajmini oshirib bormoqda. O’zbekiston endilikda rivojlangan davlatlar singari ulkan eksport mahsulotlarini onlayn savdo orqali ham yo’lga qo’ymoqda. Alibaba’da O’zbekiston tadbirkorlari tomonidan joriy yil sentabr oyida $67 mlnlik mahsulot eksport qilindi. Endilikda esa, yil oxirigacha eksportga yo’naltirilgan tovar pozitsiyalari soni 300 taga yetkazilishi reja qilinmoqda . Natijada O’zbekiston jahon iqtisodiyotida o’z o’rniga ega bo’lib, tijorat saytida milliy bilimga ega bo’lgan Rossiya va Qozog’istondan keyin III MDH davlati bo’ldi.
Xalqaro munosabatlar – davlatlar o’rtasidagi real aloqalar tizimi bo’lib, jahon siyosatidagi hudud, o’ziga xos muhit va ular harakatlari samarasi sifatida namoyon bo’ladi.
O’zbekistonning jahon iqtisodiyotidagi hissasini eksport va import hajmi bilan aniqlash mumkin. Lekin bu ko’rsatkichlarni to’liqroq o’rganish orqali xalqaro munosabatlarda O’zbekistonning rolini ham ko’rishimiz mumkin. O’zbekiston bir nechta yirik davlatlar bilan eksport va import mahsulotlarini almashishni allaqachon yo’lga qo’ygan. Xalqaro munosabatlar qanchalik yaxshi o’rnatilganini butun dunyo bo’yicha nafaqat tashqi savdo balki xalqaro munosabatlar ham eng chigallashgan davr misolida ko’rib chiqamiz. 2020-yil butun dunyo bo’yicha karantin o’rnatilgan vaqtda O’zbekistonning tashqi savdo aylanmasi $36,3 mlrd. ni tashkil etgan . Albatta bu ko’rsatkich 2019-yilga nisbatan 13,1% ga pasaygan ammo baribir bu davr uchun yaxshi ko’rsatkich deyish mumkin. Asosiy sherik davlatlarning hissasi esa quyidagicha:
1. Xitoy Xalq Respublikasi -17,7%
2. Rossiya Federatsiyasi – 15,5%
3. Qozog’iston – 8,3%
4. Koreya Respublikasi – 5,9%
5. Turkiya Respublikasi – 5,8%
6. Qirg’iziston -2,5%
7. Germaniya – 2,3%
Jahon savdo tashkiloti (1991-yil 21-dekabr)
ECOSAN (1993-yil 20-sentabr)
Osiyo Parlament Assambleyasi (2006-yil)
Interpol (1994-yil)
Magate (1994-yil 21-yanvar)
UNESCO (1993-yil 26-oktabr)
UNIDO (1992yil)
OPEC (2017-yil 30-noyabr ) (kuzatuvchi sifatida)
O’zbekiston umumiy hisobda 50 dan ortiq nufuzli Xalqaro tashkilotlarning teng huquqli a’zosidir.
