4-mavzu: O‘zbek davlatchiligining shakllanishi va taraqqiyot bosqichlari. Reja 1.O’rta Osiyo hududlarining xonliklarga bo’linib ketishi, uning sabablari va oqibatlari. 2. O’zbek xonliklarining Rossiya imperiyasi tomonidan bosib olinishi. Mustamlakachilik zulmiga qarshi milliy-ozodlik harakati. 3. Turkistonda jadidlar harakatining yuzaga kelishi. Ularning ijtimoiy-siyosiy qarashlari. Tayanch so’z va iboralar: Dashti Qipchoq. Shaboniylar. Xiva xonligi. Qo’ng’irotlar. Buxoro xonligi. Abdullaxon II. Ashtarxoniylar. Buxoro amirligi. Mang’itlar. Qo’qon xonligi. Minglar. Toshkent bekligi. Davlat boshqaruvi. Davlat lavozimlari. O’zaro va ichki kurash. Qoloqlik sabablari.
«Sharqni egalla» siyosati. Rossiya harbiy ekspedisiyalari. Angliya-Rossiya raqobati. Harbiy istehkomlar. Oqmasjid qal’asi. Toshkentga hujum. Mulla Alimqul. Turkiston general gubernatorligi. Fon Kaufman. Zirabuloq jangi. Samarqand qo’zg’oloni. Vassal. Xivaga yurish. Gandimiyon shartnomasi. Qo’qon xonligining tugatilishi. Boshqaruv tizimi. Mustamlakachilik siyosati. Toshkent qo’zg’oloni. Dukchi eshon. 1916 yilgi qo’zg’olon. Jadidchilik. Mahmudxo’ja Behbudiy.
Vatanimiz tarixi o’zbek davlatchiligi taraqqiyoti bir tekisda o’tmaganligi, uning rivojida zafarli va inqirozli davrlar bo’lganidan guvohlik beradi. Sohibqiron Amir Temur asos solgan saltanat eng yirik va qudratli davlat bo’lganligi jahonga ma’lum. U o’z vorislariga nafaqat qudratli davlatni, shuningdek, saltanat qurish va davlatni boshqarish qonun-qoidalari bayon etilgan mashhur tuzuklarni qoldirgan edi. «... Farzandlarim va avlodimdan bo’lganlarning har biri,- deb yozgan edi u o’zining tuzuklarida,- unga muvofiq ish yuritsin... Bu tuzuklardan o’z saltanat ishlarini boshqarishda qo’llanma sifatida foydalangaylar, toki mendan ularga yetadigan davlat va saltanat zararu tanazzuldan omon bo’lg’ay». Ammo uning dasturi va vasiyatlariga amal qilinmadi. Taxt, hokimiyat ilinjida avj olgan o’zaro va ichki kurash, jangu jadallar davlatni zaiflashtirib, mamlakatni inqirozga va parokandalikka olib keldi.
