Demak, richagda ta’sir etuvchi kuchlar va kuch yelkalari orasida quyidagicha munosabat bo‘ladi:
bunda: – OA oraliq uzunligi bo‘lib, kuchning yelkasi; – OB oraliq uzunligi bo‘lib, kuchning yelkasi.
Richagning muvozanatda bo‘lish sharti Arximed tomonidan topilgan. · = · dan
Richagning muvozanatda bo‘lish sharti Arximed tomonidan topilgan. · = · dan
=
bo‘lganda aylanish o‘qiga ega bo‘lgan jismlar muvozanatda bo‘lishi kelib chiqadi. Bunga momentlar qoidasi deyiladi.
Richaglar turmush va texnikada keng qo‘llaniladi.
Masalan, oddiy qaychini olib qaralsa, unda qo‘lning F1 kuchi dastasiga, F2 kuch esa matoga qo‘yiladi. F2 kuch aylanish o‘qiga yaqin joylashganligidan F1 dan katta bo‘ladi. Shu tamoyilga asosan mix sug‘uruvchi ombur, tunuka qirquvchi qaychilar ishlaydi (57-rasm). Oldingi mavzularda ko‘rilgan shayinli tarozi – yelkalari teng bo‘lgan richagdir. Agar tarozi yelkalarini turli uzunlikda olinsa, kichik massali tarozi toshlari bilan katta massali jismlarni o‘lchash mumkin.
1. Richag qoidasini kim kashf etgan?
1. Richag qoidasini kim kashf etgan?
A) Paskal B) Nyuton C) Galiley D) Arximed
2. Aylanish o’qidan kuch qo’yilgan nuqtagacha bo’lgan eng qisqa masofaga nima deb ataladi.
a)Richag b)kuch yelkasi c)kuch momenti d)farqsiz muvozanat
3. Kuch momenti qanday birlik da o‘lchanadi?
A) kg B)N C)N · s D) N · m.
4. Kuchning yelkasi 0.5 qo‘yilgan kuch esa 24 N ga teng. Kuch momentini toping. (N⋅m)
a) 12 b) 24 c) 0.5 d) 48
5. Kuch momenti deb nimaga aytiladi?
A) kuchning aylanish radiusiga ko‘paytmasiga ... B) kuchning kuch elkasiga nisbatiga ...
C) kuch qo'yilgan nuqtaaan aylanish o‘qigacha bo'lgan masofa bilan kuchning ko'paytmasiga ..
D) kuchning kuch elkasiga ko'paytmasiga... teng bo'lgan kattalik kuch momenti deb ataladi.
