Sanoat binolarining hajmiy – rejaviy yechimi

Ko‘p qavatli binolarda agar zaharli moddalar ishlab chiqaradigan korxonalar joylashmasa, ularni shaharda qurulgani mahqul, bu bilan muhandislik tarmoqlarini joylashtirish osonlashadi, ishchilarning ishga kelib - ketishida qo‘shimcha transportlardan foydalanilmaydi, shahar mehmorchiligi bilan uzviy bog‘lanadi, hamda unga madaniy - maishiy xonalarni joylashtirish qulay bo‘ladi.
Ko‘p qavatli sanoat binolarining kamchiliklariga, vertikal (zina, yuk va passajir liftlar) transportdan foydalanish, bino tannarxini oshishi, ishchi maydonlari enini tabiiy yorug‘likdan foydalanishda chegaralanganligi, o‘tish joylari va yo‘laklarning noqulayligi kiradi.
Eng asosiysi binolar sanitar – gigiyenik me’yorlar, ishchilarning maishiy sharoitlari, yong‘inga qarshi xavfsizlik talablari bilan ta’minlangan bo‘lishi kerak.
Sanoat binolari rejasi o‘lchami va konfigurasiyasi, balandligi va profili texnologik parametrlari, oraliqlari soni va ularning joylashishi orqali aniqlanadi. Bu faktorlar ishlab chiqarish texnologiyasiga, chiqaralayotgan mahsulot xarakteriga, korxonaning ishlab chiqarish quvvatiga sanitar me’yorlar talablariga bog‘liq bo‘ladi.
Oraliqlar hajmiy - rejaviy parametrlari: eni, balandligi va ustun qadamidan tashkil topadi. Oraliq eni l - ko‘ndalang rejalash o‘qlari orasidagi masofa bo‘lib, u ko‘priksimon kran oralig‘i va kran osti yo‘li relьsi o‘qidan rejalash o‘qigacha bo‘lgan masofaning ikki ko‘payganiga teng.
Kransiz oraliqlar eni rejalash o‘qlari orasidagi masofaga teng qilib olinadi.
Ustunlar qadamini (ko‘ndalang rejalash o‘qlari orasidagi masofa) tanlash texnologik jihozlar gabariti va joylashtirish usuli, chiqarilayotgan mahsulotlar o‘lchami, ichki ko‘tarish – tashish mexanizmlari turiga bog‘liqdir. Keng ko‘lamda tarqalgan ustunlar qadami 6 m va 12 m.
Oraliq balandligi (pol yuzasidan yopma yuk ko‘taruvchi tuzilmasi pastki qismigacha) texnologik, sanitar - gigiyenik talablariga bog‘liq bo‘ladi.
Oraliq uzunligi grafik usulda, ya’ni texnologik jihozlar maketlari o‘tish joylari, yo‘llar eni hisobga olgan holda joylashtirish yo‘li bilan, yoki analitik usulda, ya’ni quvvati hisobga olingan syex umumiy maydonini qabul qilingan eniga bo‘lish yo‘li bilan aniqlaniladi.
Sanoat binolari profili deganda, uning ko‘ndalang kesimi ko‘rinishi tushuniladi. Profilni tanlashda texnologik, yorug‘lik va havo almashuvi, qurilish tuman iqlimi, tom qiyaligi talablari asosiy hisoblanadi.