Maksimal foyda – bu, bir birlik kushimcha maxsulotni sotishdan olingan daromadni shu bir birlik kushimcha maxsulotga kilingan xarajat mikdori bilan bab-barobar kelishi natijasida olingan foyda. Shu xolda rentabellikning eng yukori darajasiga erishilgan buladi. Shunga kura, foydani maksimallashtirish degani, eng yukori rentabellikni ta’minlash, deganidir.
Maksimal foyda – bu, bir birlik kushimcha maxsulotni sotishdan olingan daromadni shu bir birlik kushimcha maxsulotga kilingan xarajat mikdori bilan bab-barobar kelishi natijasida olingan foyda. Shu xolda rentabellikning eng yukori darajasiga erishilgan buladi. Shunga kura, foydani maksimallashtirish degani, eng yukori rentabellikni ta’minlash, deganidir.
Bozor iktisodiyoti sharoitida sanoat soxasida utkazilayotgan tub iktisodiy tadbirlar majmuida foydani taksimlash masalalari muxim urin tutadi, zero uni, adolat yuzasidan va tugri taksimlash jamoa va xar bir xodimning manfaatdorligini uygunlashtirish uchun sharoit yaratadi.
Rentabellik va uni oshirish yullari
Sanoat korxonalarining muxim moliyaviy kursatkichlaridan biri rentabellikdir. Ishlab chikarish rentabelligi korxona (firma) ishi samaradorligini umumlashtiruvchi kursatkichlardan biridir. U korxonaning daromad olish darajisini ifodalaydi.
Rentabellik nazariyasida uning bir kancha turlari mavjud bulib, ularga jumlasiga kuyidagilar kiradi:
sotish rentabelligi;
asosiy faoliyat rentabelligi;
xususiy kapital rentabelligi;
asosiy kapital (fondlar) rentabelligi:
Sotish rentabelligi deganda, xar bir sotilgan maxsulot summasiga kancha xarajat kilinganlik darajasi tushuniladi. Demak, bu kursatkich sotilgan maxsulot kiymati bilan ana shu maxsulotni ishlab chikarishga sarflangan xarajatlarni takkoslash asosida yuzaga keladi. Bunday koeffistient baxolash siyosatidagi uzgarishlarni va sotilgan maxsulot tannarxini nazorat kilish buyicha korxonaning kobiliyatini tavsiflaydi.
Sotish rentabelligi deganda, xar bir sotilgan maxsulot summasiga kancha xarajat kilinganlik darajasi tushuniladi. Demak, bu kursatkich sotilgan maxsulot kiymati bilan ana shu maxsulotni ishlab chikarishga sarflangan xarajatlarni takkoslash asosida yuzaga keladi. Bunday koeffistient baxolash siyosatidagi uzgarishlarni va sotilgan maxsulot tannarxini nazorat kilish buyicha korxonaning kobiliyatini tavsiflaydi.
