Science-j com "Мировая наука" №5(62) 2022 241 естественные и технические науки
Yüklə 1,29 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
science-j.com
"Мировая наука" №5(62) 2022 246 – Raqamli platformalar mehnat unumdorligini oshirishga yordam beradi, chunki ular taklif etilayotgan vakansiyaga ariza beruvchining profilini yaxshiroq moslashtiradi. Bundan tashqari, ular ishsizlikni kamaytirishi mumkin, shuningdek, soya bandligini va ish qidirish vaqtini qisqartirishi mumkin. Bunga misol qilib Uber va YouDo kabi raqamli platformalarni keltirish mumkin, ularning biznes modellari mehnat bozoridagi talab va taklif darajasining samarali o‘zaro bog‘lanishiga asoslangan. – Hayotning barcha jabhalariga zamonaviy raqamli vositalarning joriy etilishi yangi kasb va ish o‘rinlarining paydo bo‘lishiga xizmat qilmoqda. – Zamonaviy texnologiyalar tufayli masofadan turib ishlash imkoniyati paydo bo‘ldi, bu esa mahalliy talab past bo‘lgan hududlardan mutaxassislarni ish bilan ta’minlash samaradorligini oshirish imkonini bermoqda. Bu, shuningdek, ishlab chiqarishni raqamlashtirish muammolariga olib keladi, bu erda narsalar bir-biri bilan yaqinroq aloqada bo'ladi (narsalarning sanoat Interneti), odamlar o'rtasida esa, aksincha, begonalashuv kuchayadi. Natijada, raqamlashtirish mahsulot ishlab chiqarish va xizmatlar ko'rsatishda band bo'lganlarga salbiy ta'sir ko'rsatishi mumkin, mahsulot yaratish zanjiri minimallashtirilganda, dizayn, 3D bosib chiqarish va yetkazib berish etarli bo'ladi. Ba'zi ekspertlarning fikriga ko'ra, 2030 yilga borib ishchi kuchi miqdoriy jihatdan kamroq bo'ladi, ular yoshi kattaroq, rasmiy ma'lumotga ega bo'ladi va kasblarning 50% yo'q bo'lib ketish tendentsiyasi mavjud. Robotlar chidamlilik, aniqlik va tezlik jihatidan odamlardan ancha ustundir. Boshqacha qilib aytadigan bo'lsak, ular yanada samaraliroq va amalda qoldiqlarga ruxsat bermaydi (agar to'g'ri tuzilgan bo'lsa). Demak, ishlab chiqarish unumdorligini oshiruvchi va mahsulot tannarxini pasaytiradigan robotlashtirish, umuman olganda, iqtisodiy taraqqiyotning so‘zsiz foydasi va harakatlantiruvchi kuchi bo‘ladi. Biroq, yaqinda o'tkazilgan tadqiqotlar shuni ko'rsatadiki, ko'pchilik mutaxassislar sanoatni avtomatlashtirish bo'yicha yorqin umidlarni baham ko'rmaydilar. Dunyo robotlashtirish sur'ati biz asta-sekin kimsasiz sanoat tomon ketayotganimizni ko'rsatadi. Ba'zi so'rovlar barcha mavjud ish o'rinlarining yarmidan ko'pi o'zgarishi yoki butunlay yo'q bo'lib ketishini da'vo qilmoqda [9]. Ishni avtomatlashtirishning mumkin bo'lgan oqibatlari aholining daromad darajasi bo'yicha tabaqalanishi, ishsizlikning ko'payishi, shuningdek, ish bilan ta'minlanish imkoniyati cheklangan aholi punktlarida (monoshaharlar deb ataladigan) odamlarning daromadlari va turmush darajasining pasayishi bo'ladi. Tadqiqotchilar robotlashtirish jamiyatda bo‘linishga olib kelishini bashorat qilmoqdalar: bir tomonda malakali mutaxassislar – muhandislar va ishlab chiquvchilar, ikkinchi tomondan – past malakali kadrlar bo‘ladi. Aynan shunday jamiyat va uning muammolari haqida Kurt Vonnegut 1952 yilda o'zining "Mexanik pianino" romanida yozgan edi [10]. Tadqiqotchilar yaqin orada hamma mehnat bozorini sezilarli darajada o'zgartirishini taxmin qilmoqdalar. 2017 yilda AI Impacts, Insoniyat kelajagi |