Bu amillər aşağıdakılardan ibarətdir:
1. Ölkənin iqtisadi və siyasi inkişafının qeyri-bərabərliyi;
2. Dövri olaraq iqtisdiyyatın inkişafının tərəddüdü və ya sürətin artıb-azalması;
3. Ölkədaxili dövlət xərclərinin artması;
4. Iqtisadiyyatın hərbiləşdirilməsi və sürətlə silahlanma;
5. Kapitalların hərəkətinin miqyasının və əhəmiyyətinin artması;
6. Beynəlxalq ticarətdə baş verən dəyişikliklər;
7. Valyuta-maliyyə amilləri; 8. Inflyasiya.
.
cari xarici hesablaşmaların vəziyyətinin necə dəyişməsi ilə qiymətləndirilir. Bir ölkədəki vəziyyətin başqa ölkədəki vəziyyətdən fərqlənməsinə baxmayaraq, ümumiyyətlə demək olar ki, xarici hesablaşmalar üzrə tədiyə balansının vəziyyəti o zaman sabit hesab edilir ki, gözlənilən kapital axını hesabına uzunmüddətli maliyyələşdirmələr təmin olunsun. Bu zaman iqtisadi artım sabit qiymtələrlə müşayiət olunur və ölkə öz xarici borclarını tam həcmdə ödəmək imkanı qazanır.
Tədiyə balansının sabitliyi,
.
Bütün bunlara görə də maliyyə proqramları perspektiv məqsədlərə uyğun olaraq tərtib edilməlidir. Bir qayda olaraq maliyyə proqramlarının işlənməsi və ya hesablanması üçün makro-iqtisadi hesabların iki kompleks sistem altında yazılması lazımdır. Bu sistemlər hər maliyyə vəsaitlərinin axını baxımından, həm də ehtiyatların dəyişməsi ilə əlaqədar olaraq gəlirləri və xərcləri xarakterizə edir.
Maliyyə proqnozlaşdırılması öncədən istehsal subyektinin inkişaf dinamikasının təhlili yolu ilə maliyyə resurslarının həcminin və istifadə istiqamətlərinin yerləşdirilməsinin müəyyənləşdirilməsidir.
. Maliyyə proqnozları üç növə ayrılır:
1. Qısamüddətli (bir il ərzində);
2. Ortamüddətli (bir-üç ilə qədər);
3. Uzunmüddətli (üç ildən çox müddətə).
Tədiyyə balansı da mühasibat yazılışlarında olduğu kimi ikili yazılış prinsipinə əsaslanır,
digər hissəsi isə kredit
bir hissəsi debet
“müsbət” işarə ilə debet hissədə
, “mənfi” işarə ilə kredit
Əməliyyatlar göstərilir.
tədiyyə balansının saldosu
Əgər ixrac idxaldan çox olarsa, yəni ölkəyə daxil olan valyuta ödənişləri və ya gəlirlər ölkənin xərclərindən çox olarsa bu zaman tədiyyə balansının saldosu müsbət olacaqdır
, əksinə idxal ixracdan çox olarsa isə saldo mənfi olacaqdır
Tədiyyə balasnında ixrac və idxal arasındakı fərqə
Ölkəyə daxil olan ödənişlər tədiyyə balansının kreditində əks olunur.
pul vəsaitləri şəklində
həm də investisiya şəklində
Ödənişlər
məhsul və xidmətlərin satışından əldə edilən gəlirlər, xarici ölkələrdən alınmış borclar, həmçinin ölkəyə yatırılan investisiyaları aid etmək olar.
. Ölkəyə daxil olan ödənişlərə
yəni xarici ölkələrə edilən ödənişlər isə tədiyyə balansının debetində əks olunur. Bura isə məhsul və xidmətlərin idxalı nəticəsində ölkədən çıxan pul vəsaitləri, digər ölkələrə verilmiş borclar, xarici ölkələrə kapital qoyuluşu daxildir. Kredit və debet hissələrin nisbəti isə tədiyyə balansının vertikal strukturunu yaradır.
Ölkədən gedən ödənişlər
İzlədiyiniz üçün təşəkkür edirəm.
Dostları ilə paylaş: |
