fao liy atin i riv o jlan tirish g a kattalarn in g m a ’lu m m aq sad b ilan t a ’sir eti-
shidir. U b o lala rg a tev arak -atro fd ag i olam ha q id a b ilim lar berish n i, ularni
tizim lash tirish , b o lalard a b ilish g a q iziq ish u y g ‘otish, aqliy k o ‘n ik m a v a
m alak alarn i tark ib to ptirish, bilish q o b iliy atlarin i riv o jlan tirish n i o ‘z ic h i
ga oladi.
M aktabgacha ta ’lim yoshidagi bolalarga aqliy tarbiya berishni to ‘g ‘-
ri tashkil etish u chun ularning aqliy rivojlanish qonuniyatlari v a im ko-
niyatlarini bilish k erak . M aktabgacha ta ’lim y o sh id a boshqa yosh davrlariga
qaraganda aqliy rivoj lanishning yuqori s u r’atda taraqqiy etishi kuzatiladi.
Ayniqsa, ilk yo sh guruhi bolalarining aqliy rivojlanishiga alohida e ’tibor
qaratish zarur. Z am onaviy tadqiqotlar natijalari shuni k o ‘rsatadiki, ikki
yoshgacha bolalarda ju d a k atta hajm dagi bilish faolligi kuzatiladi. B olaning
ongi tez rivojlanib, u u ch y o sh g a kelganda k atta k ish ilam in g aql kuchining
sakson foiziga tenglashadi. M azkur holat m aktabgacha y o sh d ag i bola
ongini ortiqcha z o ‘riqishlardan asrashni talab etadi.
M ak ta b g a c h a y o sh d ag i bo lalarn i aqliy riv o jla n ish id a y o ‘l q o ‘y ilg an
k am ch ilik larn i k ey in ch alik b a rta ra f etish q iy in kechadi. T a’lim -tarb iy a
ja ra y o n id a y o ‘l q o 'y ilg a n k a m ch ilik lar k e laja k d a bo lan in g h ar to m o n lam a
rivoj lan ish ig a salbiy t a ’sir k o ‘rsatadi. M asa lan , oilada, m a k tab g ach a
t a ’lim m u a ssasasid a b o lan in g q u rilish m ateriallari, k o n stru k to rlar bilan
o ‘y n a sh ig a e ’tib o r q aratm aslik o qibatida m a k ta b d a g eom etriya, chizm a-
chilik kabi fan lam i o 'z la sh tirish d a q iy in c h ilik tu g ‘diruvchi fazoviy idrok
etish n in g riv o jlan m aslig ig a o lib keladi.
M ak ta b g ach a y o sh d ag i b o lan in g aqliy riv o jlan ish id ag i asosiy o 'z ig a
x o slik - obrazli bilish shakllarini (id ro k etish, obrazli fikrlash, tasavvur)
eg allash d a y o rq in n a m o y o n b o ‘ladi. B o ia d a riv o jlan a d ig an b ilish jaray o n -
lari x ilm a-x il fao liy at tu rlarid a aks etadi. B o ia d a ta sa v v u m in g riv o jla
nishi orqali u fao liy atn in g m an zara sin i k o ‘z old ig a k e ltira oladi, am al
ga oshirishi lozim b o ‘lgan ishni reja lash tirad i, u n d an n im a talab qilina-
y o tg an lig in i aniqlay oladi. B o la o 'z la sh tira y o tg a n b ilim lar faq atg in a
u n in g fikrlash d oirasini o ‘stirib g in a qolm ay, b alk i k ishilarga, ularn in g
x atti-h arak atlarig a, tab iat, s a n ’at k a b ilarg a m un o sab atn i q aro r toptiradi.
Dostları ilə paylaş: