Sh. Sodiqova

M aktabgacha pedago- 
M aktabgacha pedagogika
m aktabgacha 
gikaning obyekti, 
ta ’lim -tarbiyaning um um iy qonuniyatlari,
predm eti, maqsad va 
m uayyan jam iyatda yagona ijtim oiy maq- 
vazifalari 
sadga muvofiq m aktabgacha yoshdagi bo­
lalarni tarbiyalash ham da unga t a i im berishning m ohiyati v a m uam m o­
larini o ‘rganadigan fan. M aktabgacha pedagogika ijtimoiy fanlar tizim iga 
kiruvchi fan sanalib, m aktabgacha yoshdagi bolalarning jism oniy va ruhiy 
kam olotini tarbiyalash, ularga t a ii m berish m uam m olarini o ‘rganadi.
M aktabgacha pedagogika tu g ‘ilgandan to yetti yoshgacha b o ig a n
bolalarga har tom onlam a tarbiya berish qonuniyatlarini o‘rganadi va 
m aktabgacha ta i i m m uassasasi sharoitida ta iim -ta rb iy a ishini tashkil 
etishning m azm uni, shakl, uslub va vositalar ham da m aktabgacha ta ’­
lim yoshidagi bolalarning yosh va o ‘ziga xos xususiyatlarini hisobga 
olgan holda ularning har tom onlam a u y g ‘un rivojlanishini ta ’m inlashga 
qaratilgan shart-sharoitlam i ishlab chiqadi. U m aktabgacha ta i i m m uas­
sasalari, oila va m aktab ishidagi izchillikni ta ’minlaydi ham da bolalarni 
m aktab ta iim ig a tayyorlaydi8.
M aktabgacha pedagogika umum iy pedagogikaning alohida soha- 
si b o iib , uning um um iy qonuniyatlari, tam oyillari, uslubologik asosi,
8. Y usupova F. M akTabgacha tarb iy a p edagogikasi. - Т.: 0 ‘qituvchi, 1993. - 11-b.
29

---

tashkiliy shakl, uslub va vositalariga tayanadi. M aktabgacha pedagogi- 
kaning nazariyasi va am aliyoti m aktabgacha ta 'lim yoshidagi bolalarga 
yaxlit tarbiya berishning m aqsadi. bolaning yosh im koniyatlari va uni 
ilk yoshdan boshlab tarbiyalashning roli, m aktabgacha ta'lim n i hayot, 
am aliyot va zam onaviylik bilan b o g ‘liqlikda olib borishning zarurligi, 
bola shaxsining shakllanishida m uhitning hal qiluvchi aham iyatga ega 
ekanligiga asoslaniladi.
M aktabgacha pedagogika fani bola shaxsini rivojlantirishning ikki 
m uhim jihati - uni o ‘qitish va tarbiyalashga asosiy e ’tiborni qaratganligi 
bois didaktika (ta’lim nazariyasi) va tarbiya nazariyasi fanning m uhim
tarkibiy qism lari hisoblanadi. Didaktika (ta’lim nazariyasi, yunoncha 
didaktikos - “o ‘rgatuvchi”, didasko - “o'rganuvchi”) ta ’lim ning nazariy 
jihatlari, ta ’lim jarayonining mohiyati, tam oyillari, qonuniyatlari, tarbi­
yachi va tarbiyachi faoliyatlari, ta ’lim ning m aqsadi, m azm uni, shakl, us­
lub, vositalari, natijasi, ta ’lim jarayonini takom illashtirish y o ‘llari kabi 
m uam m olarni tadqiq etadi. Tarbiya nazariyasi - pedagogikaning m uhim
tarkibiy qism laridan biri bo ‘lib, tarbiya jarayoni m azm uni, shakl, uslub, 
vosita va usullari, uni tashkil etish m uam m olarini o'rganadi.
M aktabgacha pedagogika fanining 
obyekti -
yaxlit m aktabgacha 
pedagogik jarayon.
M aktabgacha pedagogika fanining 
predm eti —
m aktabgacha ta ’lim- 
tarbiya jarayoni, m azm uni, qonuniyatlari, shakl, uslub va vositalari.