Shialik
Shialik (arabcha:
ﺔﻌﻴﺷ shi’a — guruh,
tarafdorlar) — islomdagi yoʻnalishdan biri.
Ushbu diniy sekta vakillari Ali ibn Abu
Tolib (Muhammad paygʻambarning
amakivachchasi, kuyovi, sahobasi va
oʻrinbosari) hamda uning avlodlarini
Muhammad paygʻambarning qonuniy
merosxoʻrlari va diniy jihatdan
davomchilari deb hisoblashadi.
Shia (shi’a) soʻzi arab tilidan tarjima
qilinganda "izdosh" yoki "tarafdor" degan
maʼnoni anglatadi.
Davlatlar aholisi tarkibi islom dinida eʼtiqod qiluvchi 10%
Yashil
:
sunniy
mintaqalar,
Qizil
:
shiiy
mintaqalar,
Koʻk
:
Ibodiylar
(Ummon)
Shia Islomidagi yoʻnalishlar
Shia soʻzining maʼnosi
Ushbu soʻz Qurʼonda ham mavjud boʻlib,
Ibrohim paygʻambar „Nuh
payg‘ambarning shiasi, yaʼni tarafdori va
izdoshi“ deb aytilgan.
﴿ َﻢﻴ ِﻫاَﺮْﺑ َﻹ ِﻪِﺘَﻌﻴ ِﺷ ْﻦ ِﻣ نا َو﴾
„Haqiqatan, Ibrohim ham u [Nuh]ning
tarafdorlaridandir“.
(Saffot surasi, 83-oyat)
„Shia“ so‘zi istilohda musulmonlarning
shunday bir guruhiga aytiladiki, ularning
eʼtiqodi bo‘yicha, Muhammad rasululloh
o‘zlaridan keyin o‘rinbosar va xalifani
tayinlab ketganlar. Jumladan; milodiy
632-yil Zulhijja oyining 18-kuni „Gʻadiyr
Xum“ degan joyda butun
musulmonlarning ko‘z o‘ngida o‘zlaridan
keyingi siyosiy, diniy va ilmiy rahbarni
tayin etganlar va bu inson Ali dir.
Muhammad paygʻambarning vafotlaridan
so‘ng musulmonlar — muhojir va
ansorlarning ikkiga bo‘linishiga
quyidagilar sabab boʻlgan:
Bir guruh musulmonlar Muhammad
xalifalik (oʻrinbosarlik) masalasiga
eʼtiborsiz bo‘lmay, o‘zlaridan so‘ng Islom
ummatiga rahbar va yo‘lboshchi tayin
etganlar, deb iymon va ishonch hosil
qilishgan, u ham bo‘lsa payg‘ambarga
eng birinchi iymon keltirgan inson — Ali
ibn Abi Tolibdir.
Ushbu guruh muhojir va ansordan tashkil
topgan insonlar bo‘lib, ularning boshliqlari
Bani Hoshim avlodlari va boshqa buyuk
sahobalardir. Chunonchi; Ammor ibn
Yosir, Salmon Forsiy, Abu Zar Gʻiforiy,
Miqdod ibn Asvad, Hubob ibn Arat va
boshqalar ushbu guruhdan edilar. Bular
rasulullohning ko‘rsatgan yo‘llarida qolib,
hazrati Aliga ergashganliklari sababli
Dostları ilə paylaş: |