“Щяр бир алим гиймятлидир. Анъаг нязяриййяни тяърцбя иля бир

Belə bir elm var – məntiq

Sübutsuz qalmamaqları üçün bitki mənşəli qidanın

tərəfdarları insana ət yeməyin nə üçün zidd olmağı

barədə ətraflı izahat verirlər. Onların əsas arqumenti

budur: bizim orqanizm təbiətcə heyvan mənşəli qidalar

üçün uyğun deyil. Və hamıya aydın olsun deyə, insanı

yırtıcı heyvanlarla müqayisə edirlər. Həqiqətən, oxşarlıq

azdır. Yırtıcılarda qurbanı parçalamaq üçün iti dişlər və

caynaqlar vardır, amma insanda dişlər o cür inkişaf

etməmişdir və caynaqlar əvəzinə isə dırnaqlar vardır.

Ətin daha yaxşı həzm edilməsinə turş mədə şirəsi

kömək edir: bütün yırtıcılarda onun turşluğu insanda

olduğundan daha çoxdur. Bitki mənşəli qidanın həzmi

üçün vacib olan uzun bağırsaq yırtıcıya lazımlı deyil,

ona görə onların bağırsağı insanda olandan bir neçə dəfə

qısadır. 

Bu yolla, vegetarianlar nəticə çıxarır: insanlar–

yırtıcı deyil, ona görə də onlar ətlə qidalanmamalıdırlar.

Lakin əgər insanı otyeyən heyvanlarla müqayisə etsək,

oxşarlıq daha az olacaqdır. Otyeyənlərdə minasız, düz,

çeynənən səth ilə azı dişlər və iti kəsici dişlər vardır. Bir

halda ki, sərt bitki qidalarından azı dişlər tez ovulur,

təbiət otyeyən heyvanlarda dişlərin daima yenilən 

-

məsinin qeydinə qalmışdır. 

Bitki kütləsinin fermentasiyası üçün adaptasiya olan

otyeyənlərin böyük (bəzən hətta ayrıca kameralara

bölünən) mədəsi də insan mədəsinə oxşamır. Turşluq da

onda daha az olacaq. Hətta bağırsaqları da insandakı

kimi deyil. İnək və dovşanlarda o təxminən bədəndən

iyirmi dəfə uzundur, insanda isə – səkkiz. Belə çıxır ki,

bitki qidası da bizə uyğun deyil. 

Bu qida paradoksunu bioloqlar çoxdan bəri izah

ediblər. Məlum olub ki, insanı nə otyeyən nə də yırtıcı

heyvana aid etmək olmaz. O, bioloji əcdadı meymun

kimi hər şey yeyəndir. İnsan orqanizmi elə yaradılmışdır

ki, eyni dərəcədə həm bitki, həm də heyvan mənşəli

qidaların öhdəsindən yaxşı gəlir.  Və vegetarianların

insanların əvvəldən ot yeməkləri haqda fərziyyəsi

yanlışdır. “Bizim ulu əcdadlarımız yalnız bitki mənşəli

qidadan istifadə edirdi” – veganlar sakitləşmir. Bəs qaya

üzərində mamont və digər heyvanların ovu təsvir

olunmuş şəkillər necə olsun? Heç kim mübahisə etmir,

ilk insan yeməli meyvə və bitki kökləri ilə qidalanırdı,

amma əgər imkan düşsə idi ətdən də istifadə edirdi. 

Antropoloqlar hesab edir ki, heyvan mənşəli qidaya

ən kəskin keçid Buz dövründə olmuşdur, nə zaman ki

bitkilərin çoxu buz bağlamışdır. Bu ağır şəraitdə insan

məcbur idi ki, ət pəhrizinə riayət etsin. Belə çıxır,

vegetarianlıq nəzəriyyəçiləri səhv ediblər: əcdadlarımız

yalnız bitki ilə qidalanmayıb. Lakin baxmayaraq ki,

vegetarianlıq təbiətcə insana uyğun deyil, o yenə də

meydana gəldi.