Silvinit madanini qayta ishlash texnologiyasi Eritish va alohida kristallantirish usuli bilan kaliy xlorid olish. Silvinitni qayta ishlashning fizik-kimyoviy asoslari

Silvinit madanini qayta ishlash texnologiyasi

Eritish va alohida kristallantirish usuli bilan kaliy xlorid olish. Silvinitni qayta ishlashning fizik-kimyoviy asoslari. Silvinit tarkibidagi kaliy xlorid bilan natriy xloridni ajratish, ularni har xil haroratdagi eruvchanligiga asoslangan. 0^oC da 100^oC intervalda natriy xloridning amaliy eruvchanligi haroratga deyarli bog‘liq emas. Kaliy xlorning eruvchanligi esa harorat ortishi bilan sezilarli darajada ortadi. 26^oC da KCl bilan NaCl ning eruvchanlik egri chizig‘i o‘zaro to‘qnashadi (6.5-rasm),

ya’ni bu haroratda ikkala tuz ham bir xil eruvchanlikka ega bo‘ladi. 26^oC dan pastda KCl ning eruvchanligi NaCl ning eruvchanligidan kam, 26^oC dan yuqori haroratda esa aksincha bo‘ladi. Shunday qilib, kaliy xlorid va natriy xlorid tuzlarining aralashmasi 100^oC atrofida eritilganda, eritmadagi kaliy xloridning miqdori NaCl miqdoriga qaraganda deyarli ikki barobar ortiq bo‘ladi. Bunday to‘yingan eritma (100^oC da to‘yingan) sovutilganda faqat kaliy xlorid kristallarigina cho‘kmaga tushadi.

Sovutilgan eritmadan kaliy xlorid kristallari ajratib olingandan so‘ng eritma yana 100^oC gacha qizdirilganda, eritma KCl ga to‘yinmagan, NaCl ga esa to‘yingan bo‘ladi. Bunday eritmaga yana silvinit qo‘shilib ishlov berilsa, faqat KCl eritmaga o‘tadi. Silvinitga shunday yo‘l bilan ishlov berilib, KCl ni ajratib olish – ishqorlash usuli deb ataladi.


6.5-rasm. KCl va NaCl ning suvda eruvchanligining haroratga bog‘liqligi.

Silvinit rudasini qayta ishlash prinsipial sxemasida quyidagi asosiy bosqichlar amalga oshiriladi:

1) maydalangan silvinitni KCl ning kristallanishidan qolgan eritma bilan ishlanadi; bunda silvinitdan eritmaga KCl o‘tadi, NaCl esa deyarli to‘la chiqindida qoladi;
2) issiq shelokni cho‘kindidan ajratish va qattiq moddalar (tuzli quyqum va b.) dan tindirish; chiqindini va tuproqli quyqumni yuvish;
3) shelokni vakuumli sovutish – KCl ni kristallantirish;
4) KCl kristallarini eritmadan ajratib olish va quritish;
5) Eritmani qizdirish va siklga qaytarish.
Amalda asosan ushbu texnologiya qo‘llaniladi. Bu usul murakkab
tarkibli (ko‘p miqdordagi tuproq va magniyli minerallar bo‘lganida ham) rudalardan kaliy xloridni ajratib olishda ham qo‘l keladi.