Simsiz tarmoqlar



Yüklə 347,03 Kb.
Pdf görüntüsü
səhifə3/5
tarix07.06.2023
ölçüsü347,03 Kb.
#126282
1   2   3   4   5
4-mustaqil ish1

CDMA-2000 
1XYeV. 
Bu 
standart 
1X 
standartning 
keyingi 
takomillashtirilishi hisoblanadi. Uning yordamida chastotalar spektridan eng 
samarali foydalanishga erishiladi, ma’lumotlarni uzatish o‘tkazish qobiliyati oshadi, 


o‘sha bir 1,25 MGs chastotalar polosasida eng yuqori 2 dan 5 Mbit/sgacha 
ma’lumotlarni uzatish tezligiga erishiladi. Bunda xavf kamayadi va operatorlik 
kompaniyalarining kapital qo‘yilmalari himoyalanadi. Operatorlarning ehtiyojlarini 
aniqlash bilan 1XYeVda takomillashtirishning ikkita bosqichi ko‘rsatiladi. Birinchi 
bosqichning borishida ma’lumotlarni samaraliroq uzatish usuli uchun 2,4 Mbit/sdan 
ortiq ma’lumotlarni uzatish tezligiga erishish talab qilinadi. Ikkinchi bosqichning 
amalga oshirilishida real vaqt ko‘lamida ovoz va ma’lumotlarni uzatish tezligiga 
erishiladi. 
CDMA-2000 3X. Bu cdma-2000 standartining ikkinchi fazasi hisoblanadi. 
Bu fazadagi takomillashtirish 1Xda erishilgan ma’lumotlarni uzatish tezligini 2 
Mbit/sgacha oshirilishi ko‘p kanalli tizimdan foydalanish orqali ta’minlanadi. 3X 
nom 3XRTT termindan kelib chiqadi, ya’ni 3G xizmatlarni taqdim etish uchun uchta 
1,25 MGsdan kanallar ishlatiladi 
CDMA 450 uchinchi avlod aloqa standarti hisoblanadi. U CDMA 2000, shu 
jumladan CDMA 2000 1x EV-DO standartini rivojlantirishning barcha 
yo‘nalishlarini qo‘llaydigan Xalqaro elektr aloqa ittifoqi tomonidan tasdiqlangan. 
CDMA 2000 1x EV-DO tarmoq ma’lumotlarni juda katta 2, 4 Mb/sgacha tezlikda 
uzatilishiga imkon beradi.Bugungi kunga kelib CDMA 450 standartining 14 ta 
tijorat tarmoqlari O‘zbekistan, Rossiya, Ruminiya, Belorussiya, Chexiya, Gruziya, 
Latviya va boshqa davlatlarda ishlamoqda. Yana bir nechta tarmoqlar ishga 
tushirishga tayyorlanmoqda. Hozirgi kunda CDMA 450 standartidan O‘zbekistonda 
1.000.000 kishidan ortiq abonentlar foydalanmoqda. Yetakchi mobil terminallar 
ishlab chiqaruvchi kompaniyalar iste’molchilarga 15 tadan ortiq telefonlar 
modellarini taklif etmoqda.CDMA 450 standarti, hatto 1, 8 MGs kabi tor chastotalar 
polosasida joriy etilishi mumkin. Uning avzalligi chastotalar spektridan samarali 
foydalanish, shuningdek ma’lumotlarni yuqori tezlikli uzatilishi imkoniyati 
hisoblanadi. Pastroq chastotalar diapazonini ishlatilishi esa qamrab olish zonasini 
kengaytirishga imkon beradi. 450 MGs diapazonda ishlaydigan sotalar yuqoriroq 
chastotalarda ishlaydigan bazaviy stansiyalarning qamrab olish zonasidan ikki 
marttaga ortiq bo‘ladi. Shuning uchun CDMA 450 yechimi qishloq joylarida, 


aholining zichligi uncha katta bo‘lmagan hududlarda simsiz aloqani quradigan 
operatorlar uchun foydali bo‘ladi.450 MGs diapazondagi CDMA 2000 yechimi 
telekommunikasiyalar universal xizmatlarini ko‘rsatish uchun asos bo‘lishi 
mumkin. Misol uchun nafaqat ovoz, balki ma’lumotlarni butun O‘zbekiston hududi, 
ayniqsa olisdagi qishloq hududlari bo‘ylab uzatish mumkin. Bunday holda aloqa 
nafaqat oddiy mumkin bo‘ladi, u mobil yoki qayd etilgan aloqani qurishning yuqori 
narxi tufayli bunday xizmatlar hali aholiga ko‘rsatilmayotgan hududlarda 
tarqaladi.Kam aholili va borish qiyin bo‘lgan hududlar uchun CDMA 450 standarti 
iqtisodiy foydali va an’anaviy simli telefoniyaga muqobil hisoblanadi. Bu yechim 
CDMA 2000 texnologiyalarining barcha asosiy avzalliklarini taqdim etishi tufayli 
operator va uning abonentlari uchun foydali bo‘lib, aynan u uchinchi avlod yangi 
xizmatlarini keyingi joriy etish, masalan, abonentning joylashish o‘rnini aniqlash 
(LBS) imkoniyatini yaratadi. Shuningdek alohida operatorlar tarmoqlarida 
ishlayotgan multimediali xizmatlar va Push-to-Talktm («Bos va gapir», ya’ni 
telefonni rasiyadan foydalanishga yaqin rejimda ishlatish) texnologiyalari bo‘lishi 
mumin.CDMA 450 bu turli tarmoq ehtiyojlari uchun ideal yechim hisoblanadi. 
Telekommunikasiyalar universal xizmatlari konsepsiyasi istalgan aholi punktida har 
qanday abonentga berilgan muddatda o‘rnatilgan sifatdagi va baholar darajasida 
bo‘lgan aloqa xizmatlarini ko‘rsatilishini ko‘zda tutadi. Bundan tashqari CDMA 450 
standarti asosida davlat organlari manfaatlarida maxsus aloqa tarmoqlari qurilishi 
mumkin. CDMA 2000 standartining yuqori tezlikli ma’lumotlarni uzatish bo‘yicha 
imkoniyatlari 450 MGs diapazondagi operatorlar uchun real qiziqishni beradi va 
keng polosali DSL-ulanishga muqobil bo‘ladi.CDMA 450 aholini ma’lumotlarni 
olishini (xususan, Internet orqali), ayniqsa kabelni o‘tkazilishi o‘zini oqlamaydigan 
olisdagi hududlarda soddalashtirishga imkon beradi. 
CDMA 450 tizimining ishlatilishi dispetcherlik aloqasi yoki TETRA kabi 
maxsus maqsadli tizimlar uchun foydali bo‘lishi mumkin. Yuqori ulanish tezligi 
bilan birga Push-to-Talktm funksiyasining qo‘llanilishi bilan CDMA 450 tizimlari 
huquqni muhofaza qilish, tez tibbiy yordam, yong‘in-qo‘riqlash xizmati va maxsus 
xizmatlar masalalarini tezkor va sifatli yechilishiga imkon beradi.CDMA 2000 


texnologiyalarini, ayniqsa 450 MGs diapazonning ishlatilishi “elektron hukumat” 
tizimlarini yaratilishini sezilarli yengillashtirishi mumkin. Bu standart Hukumat, 
davlat xavfsizligi diqqat markazida turli ilovalarni yaratish va ishlashi uchun juda 
yaxshi tanlov hisoblanadi. Chunki texnologiya sanab o‘tilgan avzalliklardan 
tashqari, autentifikasiyalash, kodlash va ma’lumotlarning yaxlitligini ta’minlash 
yordamida uzatishda ma’lumotlarni himoyalashning yuqori darajasini 
ta’minlaydi.Bularning barchasi CDMA 450 standartini Hukumat uchun, shuningdek 
huquqni muhofaza qilish va xavfsizlikni ta’minlash turli loyihalarida qo‘llanilishi 
uchun ideal standart bo‘lishini ta’minlaydi.WCDMA (Wideband Code Division 
Multiple Acces) bu kanallar kod bo‘yicha ajratiladigan keng polosali ko‘p stansiyali 
ulanish hisoblanadi. WCDMA tarmoqlari mavjud GSM tarmoqlari ustidan quriladi. 
Bunda tarmoqlar parallel ishlaydi. Tarmoqni eski foydalanuvchilari GSM 
tarmog‘idan foydalanadi, yangi foydalanuvchilar esa vaziyatga bog‘liq ravishda 
GSM yoki WCDMA tarmoqlaridan foydalanadi. Abonentlar terminali tarmoqlar 
orasida avtomatik qayta ulanadi, binobarin, bitta tarmoqdan boshqasiga aloqa 
uzilmasdan qayta ulanish bo‘lishi mumkin. 
WCDMAning GSMdan asosiy avzalligi nazariy 2 Mbit/sgacha, real 384 
Kbit/sgacha (taqqoslash uchun maksimal nazariy erishiladigan GPRS tezligi 115 
Kbit/s, mo‘ljallangan tezlik 64 Kbit/s, amaliy erishiladigan tezlik esa 48 Kbit/s) 
erishiladigan yuqori ma’lumotlarni uzatish tezligi hisoblanadi. Bundan tashqari, 
mobilnaya videotelefon aloqasi va to‘laqonli audio va videofayllarni mobil 
terminalga yuklanishi bo‘lishi mumkin. WCDMAni qo‘llash telefonning narxini 
oshiradi. Bugungi kunda uchinchi avlod tarmoqlari O‘zbekistonda ishlab 
kelmoqda.UMTS (Universal Mobile Telecommunications System) Mobil 
Telekommunikasiyalar Universal Tizimi bo‘lib, u Yevropada 3G texnologiyalarni 
joriy etish uchun Telekommunikasiyalar Standartlari Yevropa Instituti (ETSI) ishlab 
chiqadigan standartlardan biri hisoblanadi. Bugungi kunda mobil aloqaning 
rivojlanishini aniqlaydigan asosiy omil ovozli telefoniya hisoblanadi. GPRS va 
EDGE texnologiyalarning paydo bo‘lishi, keyin esa UMTSga o‘tish ovozli aloqadan 
tashqari, ko‘plab qo‘shimcha imkoniyatlarga yo‘l ochadi. UMTS bu ma’lumotlarni 


yuqori tezlikli uzatish, Mobil Internet, Internet, intranet va multimedia asosidagi 
turli ilovalar hisoblanadi. UMTS uchun asosiy texnologiya Kod bo‘yicha Ajratishli 
Keng plosali Ko‘p stansiyali Ulanish (WCDMA) hisoblanadi. Bu 
Telekommunikasiyalar Standartlari Yevropa Instituti (ETSI) 1998 yilning 
sentyabrida tanlagan revolyusion radioulanish texnologiyasi barcha 3G multimediali 
xizmatlarini ta’minlaydi.
Mobil abonent uchun radiokanaldagi uzatish tezligi 2 Mbit/sgacha yetadi. 
WCDMA 2 GGs chastotalar diapazonida ishlaydigan tizimlarda foydalanish uchun 
mo‘ljallangan bo‘lib, bu diapazon bu texnologiyaning barcha avzalliklarini to‘liq 
darajadan ishlatilishiga imkon beradi. Masalan, 5 MGs kenglikdagi WCDMA bitta 
tashuvchisi 8 kbit/sdan 2 Mbit/sgacha ma’lumotlarni uzatilishi tezligini talab 
qiladigan aralash xizmatlarni taqdim etilishini ta’minlaydi. WCDMA bilan 
moslashuvchan mobil terminallar esa ITU tavsiyalariga muvofiq birdaniga bir necha 
xizmatlar bilan ishlay oladi. 
Signalni modulyatsiyalash zarurati shundan iboratki, elektr signalga 
o‘zgartirilgan ma’lumotlar nisbatan past chastotaga ega, ma’lumki, yomon 
nurlanadi. Radiosignal deyiladigan modulyatsiyalangan YuCh tebranishlar 
uzatuvchi antennaga uzatiladi va atrof-muhitga elektromagnit to‘lqinlarni 
qo‘zg‘atadi. Uzatkichdan uncha katta bo‘lmagan elektromagnit to‘lqinlar energiyasi 
qismi qabullash antennasiga yetib boradi va unda kuchsiz modulyatsiyalangan 
yuqori chastotali tokni hosil qiladi. RQQQda modulyatsiyalangan tebranishlar 
kuchaytiriladi va keyin o‘zgartirgichdan uzatish punktida olingan o‘sha 
ko‘rinishdagi signalga detektorda teskari o‘zgartiriladi. Bunday o‘zgartirish 
detektorlash deyiladi. Keyin signal qayta tiklash qurilmasi – harf teruvchi apparat, 
telefon, televizion qabullash trubkasi va boshqalarga beriladi, bundan keyin qabul 
qilingan ma’lumotlar oluvchiga beriladi. 
Uzatkich, uzatuvchi antenna, to‘lqinlarning tarqalishi muhiti, qabullash 
antennasi va qabullagichdan iborat kompleks radioliniyani hosil qiladi. 1.2-rasmdan 
ko‘rinib turibdiki, radioliniyalarda uzatuvchi antenna joylashgan punktdan 


qabullagich joylashgan punktga ma’lumotlarni bir tomonlama uzatilishi amalga 
oshiriladi. Teskari uzatish bu holda ko‘zda tutilmaydi. 
Bir tomonlama uzatish ko‘pincha radioaloqada emas, balki ovoz va TV 
uzatishda, matbuot agentliklari uchun ma’lumotlarni, metrologik ma’lumotlarni, 
aniq vaqt, aniq signallarini uzatish xizmatlarida va boshqalarda ishlatiladi. 
Qurilmalardan foydalanish samaradorligini yaxshilash va radioliniyaning o‘tkazish 
polosasini oshirish uchun zichlashtirish apparaturasi qo‘llaniladi (1.3-rasm). turli 
1a–1n ma’lumotlar manbalari signallaridan 2a–2n o‘zgartirgichlar orqali 
o‘zgartirilgan yagona guruh signalini hosil qiladi. Bu apparaturaning qabul qiluvchi 
qismi signallarni ajratadi, ularni o‘zgartirishni amalga oshiradi (5a–5n), bundan 
keyin ular 6a-6n iste’molchilarga beriladi. Bitta manbadan xabarlarni oluvchiga 
uzatilishini ta’minlaydigan texnik vositalar majmui radioaloqa kanali deyiladi. 
Radioliniyalar zichlashtirilgan radioaloqa tizimi ko‘p kanalli radioaloqa deyiladi. 
Ikkita punktlar orasida ma’lumotlarni almashlash uchun bir-birlariga qarama-
qarshi ishlaydigan ikkita bir tomonlama aloqa qurilmalari jamlanmasi yordamida 
ta’minlanadigan ikki tomonlama radioaloqa tashkil etiladi. Ikki tomonlama 
radioaloqaning har bir oxirgi punktida ham uzatish, ham qabullash qurilmalari 
joylashtiriladi. Manba va oluvchi odatda birlashtiriladi, shuningdek ayrim hollarda 
uzatkich va qabullagich ham yagona qabullash-uzatish radiostansiyasiga 
birlashtiriladi. Bunday punktda ikkita antennalar o‘rniga bitta umumiy qabullash-
uzatish antennasi ishlatiladi. 

Yüklə 347,03 Kb.

Dostları ilə paylaş:
1   2   3   4   5




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin