SiNDİRİm sistemi hastaliklari

primer nedenler; genelde rasyonla ilgilidir. Rasyonda kolay sindirilmeyen selülozdan zengin, protein ve vitamin yönünden fakir yemler, sert yaprakların yenilmesi, çok ince kıyılmış saman gibi boyutları küçük ve fermentasyonu güç olan odunsu maddelerce zengin yemlerle beslenme, ani yem değişiklikleri, uzun süre kalitesiz ve bozulmuş yemlerle beslenme, uzun süre susuzluk veya düzensiz olarak suyun az verilmesi primer nedenler arasındadır.

sekonder olarak; genellikle ateşli enfeksiyöz hastalıklar (akut hepatitis, CGB, sığır vebası vb.), paraziter hastalıkların seyri sırasında, bazı metabolik hastalıklar (ketozis, hipokalsemi vb.), travmatik hastalıklar (RPT), ön mide stenozları ve disfonksiyonları, ileus, abomasum konstipasyonu ve deplasmanları gibi organ hastalıkları, toksi-enfeksiyöz hastalıklar (Botilismus), zehirlenmeler (meşe zehirlenmesi) ve genel hastalıklara bağlı aşırı su kaybı sayılabilir.

Patogenez: Omasum ruminantlarda suyun en fazla emildiği organdır. Omasumdaki geçiş bozukluğu bulunduğu hallerde daha fazla su emileceğinden omasum içeriğinin aşırı kuruması ve konstipasyonun gelişmesine yol açar. Kuruyan içeriğin omasuma basınç yapmasına bağlı omasitis gelişir ve mukozal kan dolaşımı engellenmesine bağlı omasum yapraklarında nekrozlar meydana gelir. Omasumda hacim artışına bağlı organda genişleme ve hareketlerinde azalma görülebilir.

Semptomlar: Hastalık, klinik bulgulara göre primer ve sekonder veya hafif ve ağır form olmak üzere sınıflandırılır. Klinik semptomlar çok tipik olmamakla birlikte, hayvanlarda iştahsızlık, rumen hareketlerinde azalma, geviş getirmenin çok seyrek veya durması, hayvanda durgunluk, yatıp kalkmada inleme ve süt veriminde azalma görülür. Konstipasyon durumlarında az miktarda sert yumaklar halinde muhatlı dışkı, sağ kostal arkın gerisinde 7-9. interkostal bölgede perküsyonda ağrı, sancı belirtileri (inleme, arka ayaklarını sık sık değiştirme ve arka ayaklarıyla karnı tekmele), nabız ve solunum sayısında artış, konjuktivalarda hiperemi ve dehidrasyon bulgusu gözlenir. Hayvanda dışkılamanın tamamen durması ileus’tan şüphe ettirir. Oskultasyonda normal omasum hareketlerinin kaybolduğu tespit edilir. Konstipasyonun ilerlemesi halinde, hayvanda intoksikasyon belirtileri ortaya çıkar. Karın altından sopayla yukarı kaldırılmada rektal muayenede futbol topu büyüklüğünde çok sert bir kitle ele gelir. Vücut ısısı artmıştır (40-41.5 C).

Teşhis: Klinik semptomlarının tipik olmaması nedeniyle tanı zordur. Ancak, sağ tarafta 7-9. interkostal bölgede perküsyonda ağrı, ağrı deneylerinin negatif sonuç vermesi, konstipasyon ve dehidrasyon bulguları, oskultasyonda omasum kontraksiyonlarının alınmaması hastalıktan şüphe ettirir. Kesin tanı laparorumenotomi ile konur. Ayrıca sağ tarafta 7-9. interkostal bölgeye 15-18 cm uzunluğunda bir iğne batırıldığında iğnenin omasum kontraksiyonlarının kaybına bağlı ucunun hiç hareket etmemesi tanıya yardımcı olur.