SiNDİRİm sistemi hastaliklari

Etiyoloji: Hastalıkta primer faktör tam olarak ortaya konulamamış olup, primer neden olarak Clostridial toksinlerin rol oynadığı sanılmaktadır.

Semptomlar: Hastalığın spesifik bir klinik belirtisi yoktur. İlk bulgu olarak şiddetli ve sürekli sancıdır. Genelde yetişkin atlarda (>2 yaş) görülür. Akut seyirlidir ve depresyona neden olur. İnce barsakların dolgun olduğu durumlarda barsak içeriğinin mideye refluxu gözlenir. Beden ısısı 38.5 C ve nabız >60/dakika olarak artmıştır. PCV (%42), TP 80 mg/dl değerlerinde veya artmış olduğu görülür. Abdomende hafif ventral gerginlik gözlenir. Kapiller dolum zamanı (3-6 sn) uzamıştır. Ping sesi belirgin olmayıp, abdomenin her iki yanında barsak peristaltik seslerinde bir azalma (paralitik ileus) tespit edilir. Defekasyon durmuştur. Rektal muayenede sıvı ile dolu gergin ince ve kalın barsaklar palpe edilir. Nasogastrik sonda uygulandığında kırmızı-kahve renginde, pis kokulu bir içerik gelir. Mideden gelen sıvının pH’sı genelde alkaliktir. Hayvanlarda hemokonsantrasyon gelişir ve PCV değeri % 55-60 arasında değişir. Periton sıvısında total leukosit sayısı normal veya bazen artmıştır. Total protein değerinde ise büyük bir artış (5 gr/dl) görülür.

Tedavi: Akut olaylarda etiyoloji tam olarak bilinmediğinden semptomatik tedavi yapılır. Öncelikle olarak hayvana oral yolla hiçbir şey verilmez ve tekrarlayan nasogastrik sondayla mide ve barsakların rupturu ve dolgunluğa bağlı sancının giderilmesi için mide içeriği boşaltılarak, olası mide dilatasyonu engellenmeye çalışılır. Ayrıca hematokrit değer ve plazma TP konsantrasyonları takip edilerek kalp ve dolaşım sistemini destekleyici tedavi yapılır. Şiddetli sancı durumlarında Xylazin yada Flunixin meglumine kullanılabilir. Dehidrasyona karşı sıvı-elektrolit sağaltımı ve yüksek dozda penisilin kullanımı faydalı olur. Kronik formda; mide sıvısının refluxu günlerce sürebilir. Dehidrasyon tedavisi için sıvı-elektrolit tedavi yapılmalıdır. Kan gazları analizi sonucu hayvanda şekillenen metabolik alkalozis tablosu % 0.09’luk NaCl ile ortadan kaldırılmaya çalışılır. Kesin sağaltım operatiftir.
KONSTİPASYONLAR

Barsak içeriğinin çeşitli nedenlerle sertleşerek kanalı tıkamasına konstipasyon denir. Tek tırnaklılarda rastlanan sancı olaylarının yaklaşık % 50-60’ı konstipasyonlardan ileri gelir. Tıkanma mideye ne kadar yakın ise prognoz o kadar kötü olmaktadır.

Etiyoloji: Tek tırnaklı hayvanlarda barsakların anatomik yapısı, yer yer daralma göstermesi içeriğin belli bölgelerde sertleşip tıkanmasına yol açar.

- Hayvana selüloz bakımından zengin, hazmı zor yemler, kepek gibi değirmen artığı yemler ve çok ince kıyılmış saman (< 2.5 cm) ile beslenme,

- Aşırı egzersiz (ileum kaslarında hipertrofiye neden olur),

- Hareketsizlik, susuzluk, diş bozuklukları, aşırı beslenme, ani yem değişiklikleri,

- Lumbal ve sakral felçler, innervasyon bozuklukları, barsaklarda atoni ve stenoz,

- Tümörler, ileum obstipasyonları, ileosekal sfinkterlerin spazmı,

- Paraziter hastalıklar, (kan dolaşımı ve sinir iletimini engelleyerek barsak ve kasların gücünü azaltır) etiyolojide önemli rol oynarlar.