SiNDİRİm sistemi hastaliklari

Teşhis: Radyografi ve Laparatomi ile yapılır.

Tedavi: Operatiftir. Cerrahi müdahale öncesi hayvanın genel durumunun düzeltilmesi gerekir. Peritonitis gelişimini engellemek için intra peritoneal antibiyotikler verilir.
BÜYÜK RUMİNANTLARDA ÖN MİDE HASTALIKLARI

Ruminantların ön mide hastalıklarının tanısında klinik ve laboratuar bulgularının birlikte değerlendirilmesine ve ön midelerin muayenesinde çok dikkatli özel itina gereklidir. Eğer bozukluk kökenini mide-barsak kanalından alıyorsa bu tip hastalıklara primer ön mide hastalıkları, diğer sistemlerdeki hastalıkların bir komplikasyonu şeklinde ortaya çıkıyorsa bu tip hastalıklara da sekonder ön mide hastalıkları denir.

Eğer retikulumun tabanı karın duvarının ventraline yapışmışsa, retikulumun sıvı içeriğinin ostium reticuloomasiden omasuma geçişi mümkün olmaz ve vagus indigesyonu denilen hastalık olayı ortaya çıkar. Ruktus kontraksiyonları, rumenin dorsal kesesinde başladıktan sonra ösefagusun kardiya kısmında son bulur ve rumende oluşan gaz, bu hareketle dışarı atılmış olur. Eğer rumen içeriği köpüklü veya içerik kitlesinin üst sınırı ösefagusun kardiya kısmının üstüne çıkmışsa, yani kardiyayı tıkamışsa, oluşan gaz ruktusla dışarı atılamaz ve meteorismus (timpani) meydana gelir.

Geviş getirme eylemi; rumenin normal karıştırma hareketleri dışındaki, özel hareketleriyle meydana gelir. Bu özel hareketler kardiya bölgesinde oluşur. Kardiyadaki bu hareket ön mide içeriğinden bir kısmının ösefagusa aktarılmasını sağlar. Sığırlarda geviş getirme olayı kronik akciğer anfizemi, ön midelerde atoni, ösefagus tıkanması, fazla miktarda tane yem yeme gibi olaylarda, heyecan ve korku durumlarında oluşmaz.

Geviş getirenlerin ön midelerindeki sindirim, sığırların tükürükleri enzim içermediğinden ve ön midelerde salgı yapıcı bezler bulunmadığından, bakteriyel fermantasyon ile olmaktadır. Ön midelerdeki mikroorganizmalar, salgıladıkları enzimlerle bu görevi yapmaktadırlar. Şöyle ki; karbonhidratların (selüloz-nişasta-glikoz), uçucu yağ asitlerine (asetik asit, bütirik asit, propiyonik asit, valeriyanik asit) dönüşmesine, proteinlerden de yapıtaşları olan aminoasitlere kadar parçalanmayı sağlamaktadır. Ön midelerdeki infusorialar da basit yapı taşlarından vücut proteini ve vücut şekerini, ayrıca vitaminleri (K ve B kompleks vitaminleri) sentezlerler. İnfusorialar ayrıca, ön midelerdeki besinleri mekanik olarak parçalamakta, onların küçülmesine ve ufalanmasına yardım etmektedirler.

Rumen sakinleri olarak bilinen mikroorganizmaların, canlılıklarını sürdürebilmeleri ve görevlerini yapabilmeleri için uygun bir ortama gereksinim duyarlar. Bu ortam ancak, hayvanın dengeli bir rasyonla normal şekilde beslenmesi, açığa çıkan son ürünlerin rumende emilmesi, ön midedeki ısının değişmez olması, optimal pH’nın 6-7 arasında bulunması, tükürük salgısının bol ve bikarbonat yönünden zengin olması gibi koşullarla sağlanmaktadır. Bu sayılan koşullardan herhangi birinin olmaması, normalden ayrılması veya devreden çıkması sonucunda, gevişenlerde ön midelerde primer sindirim bozuklukları (indigestion= indigesyon) meydana gelmektedir.