SiNDİRİm sistemi hastaliklari

AKUT MİDE DİLATASYONU (Dilatatio ventriculi acuta)

Akut mide dilatasyonu, midede aşırı miktarda gaz, yem ve sıvı birikmesi sonucu aniden ortaya çıkan midenin hacimce genişlemesi olgusudur. Midenin yem maddesi olmayan veya bozulmuş gıda maddeleriyle aşırı dolgunluğu primer mide dilatasyonu, ileus ve kolik sendromunda ortaya çıkan mide dilatasyonu sekonder mide dilatasyonu olarak sınıflandırılır.

Etiyoloji: Primer akut mide diltasyonunun etiyolojisinde aşırı yem alımı seyrek olarak rol oynar. Ancak sapların veya samanın aşırı miktarda küçük kıyılması akut mide dilatasyonunun gelişmesini hızlandırır. Zor sindirilebilen yem maddeleri (çavdar, buğday, mısır gibi taneli, çamurlu saman kaba sap gibi yemler), güçlü kabaran yemler (yonca, fasulye, bezelye, mısır, şeker pancarı, patates, melas, ekmek ve kuru şeker pancarı posası) primer akut mide dilatasyonunun gelişmesinde önemli bir rol oynarlar. Hayvanların aşırı ağır işlerde kullanılması (koşma, ağır yük çekimi), hava yutma (aerofaji), mide barsak sisteminin paralizleri gibi durumlarda da ağır akut mide dilatasyonunu görülebilir.

Çok miktarlarda taneli yemlerin (tahıllar) alınması ve bakteriyel etkiler midede uçucu yağ asitleri ve süt asitlerinin miktarının artmasına neden olur. Uçucu yağ asitlerindeki bu artışlar midenin boşalmasını engeller. Bakteriyel etkinin artmasıyla birlikte midede gaz oluşumunu artar ve midede dilatasyon şekillenir. Midedeki basıncın artması midenin kan dolaşımını olumsuz etkiler. Venöz damarlarda osmotik ve onkotik basınç artışlarına bağlı olarak mide mukozası aracılığıyla mide lümeninde anormal sıvı birikimi şekillenir. Sıvı birikiminin artmasına bağlı olarak mide dilatasyonunun şiddeti artar.

Mide dilatasyonlarının oluşumunda genelde piloris tıkanıklarının neden olduğu fonksiyonel rahatsızlıklar önemli bir yer tutar. Piloris krampları, kolik sendromlarında kendiliğinden ortaya çıkan midenin aşırı dolgunluğuna da neden olurlar.

Sekonder akut mide dilatasyonları, genelde ince barsak tıkanıklıkları ve barsak dilatasyonları, bazen de kalın barsak tıkanıklıkları ve şişkinlikleri durumlarında ortaya çıkar. Özellikle ince ve kalın barsaklarda şekillenen obstrüksiyonlar, patolojik vaziyet değişiklikleri (invaginasyon, torsiyon, volvulus vb.) fonksiyonel ileus durumları, konstipasyon ve obstipasyon olguları, gastrophylus larvalarının pilorisi tıkaması ile bölgesel saplı lipomlar veya mezenteriyum tarafından barsakların boğulması sonucu barsak içeriğinin mideye doğru reflux olması rol oynar. Barsak içeriğinin mideye doğru refluks durumları mide mukozasında hasarlara neden olur. Midede intragastrik basıncın artmasıyla birlikte intravasal sıvı kayıpları ve toksin resorpsiyonları dolaşım şokuna neden olur. Akut veya kronik seyirlidir.