SiNDİRİm sistemi hastaliklari

Rumen Kokuşması

Buzağıların sadece süt veya büyük oranda sütle beslendiğinde ve ön midelerin yeteri kadar gelişmediği ilk üç haftalık dönemde rumende sürekli yada kronik süt birikmesi sonucu gelişir.

Etiyoloji: Ösefagal oluğun tam şekillenmemesi veya abomasal reflux rumende sütün biriktiren en önemli nedenlerdir. Sadece süt veya ağırlıklı olarak sütle beslenen ilk üç haftalık dönemde daha sık gözlenir. Bir seferde vücut ağırlığının %5’den fazla süt içme, ikame süt ve kaba yemlere hızlı geçişler veya uzun süre sütle besleme ve abomasal motiliteyi inhibe ederek refluksa neden olan; abomasum-barsak enfeksiyon hastalıkları, abomasitis, ulcus abomasi, gastroenteritisler (kolibasillosiz), çok asidik ve hipertonik solüsyonlar rol oynar. Diğer faktörler ise sütün kovadan çok hızlı içilmesi, sütte yüksek oranda sakkaroproteolitik bakterilerin olması ve süt ve ahır hijyenini iyi olmamasıdır.

Patogenez: Sütün sürekli rumende birikmesi sütü parçalayan proteolitik bakterilerin sayıca artmasına neden olur. Abomasum sütle aşırı dolduğu durumlarda, pH yükselir ve süt gereği gibi pıhtılaşamaz. Abomasum içeriği rumene geri döner ve bakteriyel proteolize uğrar. Süt abomasumda kısa kalır ve kazeolitler HCL tarafından öldürülemez ve kazein yeterince pıhtılaşamaz. Abomasum dilate ve timpanik olur. Rumende protein artışı ve alkali ortam oluşur. Kazeinin pıhtılaşma mekanizması sıcaklığa da bağlı olduğundan çok soğuk ve çok sıcak sütler pıhtılaşmayı etkiler.

Semptomlar: Sütün kompozisyonunun bozulması ile sütün besleyici değeri kaybolur buzağı uygun şekilde gelişemez. 4-6 haftalık yavrularda iştahsızlık, gelişme geriliği, zayıflama, kaba kıl örtüsü, kıl yalama ve sürekli ishal ortak belirtilerdir. Rumen dilate, abomasumda şiddetli ve tekrarlayan timpani. Ventralde bilateral bir gerginlik vardır, tekrarlayan timpanilerde sol dorsalde gaz gerginliği gözlenilebilir. Sonda uygulandığında kusma olabilir. Abomasitiste tablo daha ağırdır (süt içtikten sonra huzursuzluk, sancı). Gaita sulu, siyah, pis kokuludur. Kronik diyare olabilir. Tetanik belirtiler gözlenebilir. Çoğunlukla rumen sıvısı gri-kahve renginde kokuşmuş-amonyak (ekşimiş) kokusunda ve pıhtılaşmamış süt içerebilir. pH’sı 7’den fazladır. Çoğu zaman ateş olmadan bu belirtilerin görülmesi hastalıktan şüphelendirir. Diğer hastalıklar göz önünde tutulmalıdır.

Tedavi: Fena koktuğu ve alkalik olduğu durumlarda tetrasiklinler (flora değişikliği için) intraruminal yolla 3-4 gün uygulanır veya streptomisin kullanılabilir. Timpaniyle birlikte olanlarda vitamin ve iz elementleri de verilebilir. Sıvı içtikten hemen sonra şekillenen perakut timpanilerde ösefagus sondası, sonuç alınmazsa spazmolitikler uygulanır.

Diyet tedavisinde hafif olaylarda buzağı 24 saat aç bırakılması (2-5 lt yemek tuzu çözeltisi verilerek) ve eksikozis tehlikesine karşı elektrolit solüsyonlar iv yolla verilir. Hayvana 05-1 lt taze rumen sıvısı, iyi kalitede taze ot, 100-150gr konsantre yem, ve kobalt ihtiva eden iz element karışımı verilir. Sütle beslenenlerde katı gıdaya geçilmesi ve sütün birkaç öğüne bölünmesi gereklidir. Rumen kokuşması nadiren katı yeme yeni geçmiş buzağılarda görülebilir. Bu durumda başlangıçta antibiyotik daha sonra da beslenme hatalarının düzeltilmesi gerekir.