Steam –maktabgacha ta’limda eng istiqbolli texnologiya

STEAM TA’LIM TEXNOLOGIYALARINING O’ZIGA XOS XUSUSIYATLARI
O’zbekiston Respublikasi hududida amal qilinib borilayotgan uzluksiz ta’lim tizimida bugungi kunda rivojlangan Yevropa davlatlari ta’lim tizimi tajribasidan na’muna olish orqali dunyo ta’limi bilan yuzlasha olishm, tajriba almashish, raqobatga kirishish, uzluksiz aloqada bo’lish ishlari sezilarli darajada rivojlanmoqda. Jumladan dual ta’lim, enkuliziv ta’lim, eksternat ta’lim, masofaviy ta’lim va STEAM taʼlim shakllari fikrimizga yaqqol misol bo’loladi. Mazkur ta’lim shakllaridan bugungi kunda keng foydalanilib yuqori natejalarga erishilmoqda. Hozir biz fikrimizni STEAM taʼlim texnologiyasi haqida davom etiramiz. STEAM ta’lim texnologiyasi ilk bor Amerikada ishlab chiqilgan. Ba’zi ta’lim bitiruvchilarning martabalarini e’tiborga olishdi va fan, texnologiya, muhandislik va matematika kabi fanlarni birlashtirishga qaror qilishdi va STEM tizimi shu tarzda shakllandi.
(Fan, texnika, muhandislik va matematika). Keyinchalik bu tushunchalarga Art qo’shildi va endi STEAM butunligicha shakllandi. O’qituvchilar ushbu mavzular, aniqrog’i ushbu fanlardan bilimlar kelajakda talabalarning yuqori 85 malakali mutaxassis bo’lib yetishishiga yordam beradi, deb hisoblashdi. STEAM yondashuviga oid darslik va oʻquv qoʻllanmalari Cambridge University Press shu jumladan Oxford University Press va Collins kabi nufuzli nashriyotlar tomonidan chop etilgan. Cambridge taklif qilayotgan oʻquv dasturining asosiy afzalligi jahon mehnat bozoridagi tamoyillardan kelib chiqib, oʻquvchilarda tegishli zamonaviy bilim va koʻnikmalarni shakllantirishga olib keladi, bu esa bu ta’lim texnologiyasining keng yoyilishiga sabab bo’ladi.
STEAM yondashuvining eng mashhur namunasi – Massachusets Texnologiya Instituti (MIT). Ushbu dunyo universitetining shiori “Mens et Manus” (Aql va qo’l). Massachusets Texnologiya Instituti bolalarga STEAM tushunchasini oldindan o’rganish va tanishish imkoniyatini berish uchun STEAM kurslarini ishlab chiqdi va hattoki ba’zi ta’lim muassasalarida STEAM o’quv markazlarini yaratdi. Statistikaga ko’ra, 2011-yildan buyon STEAM-kasblarga bo’lgan talab darajasi 17% ga oshdi, oddiy kasblarga bo’lgan talab esa faqat 9,8% ga oshdi, bu esa butun dunyo bo’ylab ushbu ta’lim tizimiga katta talabni ko’rsatadi.Lekin bunday yuqori talab nima bilan bog’liq? Ko’pgina mamlakatlarda STEAM-ta’lim ba’zi sabablarga ko’ra ustuvor ahamiyatga ega.
Yaqin kelajakda dunyoda va shuning uchun O’zbekistonda muhandislar, yuqori texnologiyali ishlab chiqarish mutaxassislariga talab juda yuqori bo’ladi.Uzoq kelajakda biz tabiiy fanlar bilan birgalikda texnologiya va yuqori texnologiyali ishlab chiqarish bilan bog’liq bo’lgan kasblarga ega bo’lamiz, ayniqsa bio va nanotexnologiya mutaxassislariga katta talab bo’ladi. Mutaxassislar texnologiya, tabiiy fanlar va muhandislikning turli sohalaridan keng qamrovli ta’lim va tajribaga muhtoj bo’ladi.STEAM taʼlim texnologiyasi ta’limni yangicha oʻqitish metodikasi boʻlib, anʼanaviy oʻqitish metodikasidan farqli metodikadan keng foydalanilishida ko’rinadi.
Bu ta’lim texnologiyasida bir vaqtning oʻzida toʻrtta – fan (Science), texnologiya (Technology), muhandislik, (Engineering), tasviriy sanʼat (Art), matematika (Math) boʻyicha oʻqitish amalga oshiriladi. STEAM fan boʻyicha emas, balki mavzular boʻyicha integratsiyalashgan oʻqitish tizimidir. STEAM taʼlimi amaliy mashgʻulotlar yordamida ilmiy-texnik bilimlarni real hayotda qoʻllash 86 ikoniyatini beradi. Mazkur ta’lim texnologiyasidan Kanada va Buyuk Britaniya davlatlari ta’lim tizimida keng foydalinmoqda. STEAM taʼlim texnologiyasi quydagicha ma’no kasb etadi.