Строительные нормы и правила

7.48. Vurulan hava bilavasitə insanların daimi olduqları otaqlara verilməlidir. 
7.49. İctimai və inzibati-məişət otaqlarına vurulan havanın bir hissəsinin, otaq üçün nəzərdə 
tutulmuş hava sərfinin 50 %-indən yuxarı olmayan həcminin, dəhlizlərə və ya yanaşı otaqlara 
verilməsinə yol verilir. 
7.50. A və Б kateqoriyalı otaqlar, həmçinin zərərli maddələr ayrılan və ya kəskin duyulan 
xoşagəlməz iylər olan istehsalat otaqları üçün, havanın izafi təzyiqinin saxlanılması vacib olan 
“təmiz” otaqlardan başqa, mənfi disbalans nəzərdə tutulmalıdır. 
Havanın kondisiyalaşdırılması olan otaqlarda, zərərli və partlayış təhlükəli qazlar, buxarlar və 

---

25 
aerozollar və ya kəskin duyulan xoşagəlməz iylər olmadıqda, müsbət disbalans nəzərdə tutulmalıdır. 
Tambur-şlüz olmadıqda disbalansın təmin edilməsi üçün hava sərfi, mühafizə olunan otaqla 
(qapılar bağlı olduğu halda) müqayisədə 10 Pa təzyiq fərqini yaratmaqla müəyyən edilməlidir, lakin 
mühafizə olunan otaqda olan hər qapıya görə 100 m
3
/saatdan az olmamalıdır. Tambur-şlüz olduqda 
disbalansın təmin edilməsi üçün hava sərfi tambur-şlüzə verilən hava sərfinə bərabər qəbul edilir. 
7.51. Mexaniki sistemlərlə təchiz edilmiş ictimai, inzibati-məişət və istehsalat binalarında qış 
dövründə vurulan və sorulan hava sərfləri arasında balans təmin edilməlidir. 
İstehsalat binalarında, qış dövründə, texniki-iqtisadi əsaslandırıldıqda, hündürlüyü 6 m və daha 
az olan otaqlarda 1 saatda havadəyişmənin bir mislindən çox olmayan həcmdə, hündürlüyü 6 m-dən 
çox olan otaqlarda isə 1 m
2
döşəmə sahəsinə 6 m
3
/saat hesabı ilə mənfi disbalansa yol verilir. 
7.52. Vurulan havanı elə yönəltmək lazımdır ki, hava çirkli zonadan daha az çirkli zonaya 
yönəlməsin və yerli sorma sistemlərinin işini pozmasın. 
7.53. Vurulan hava istehsalat otaqlarının işçi zonasına havapaylayıcılardan aşağıdakı kimi 
verilməlidir: 
a) işçi zonaya və ya ondan yuxarıya verilən üfüqi şırnaqlarla, o cümlədən burulğanlı 
ventilyasiyada; 
b) döşəmədən 2 m və daha artıq hündürlükdə verilən maili (aşağıya) şırnaqlarla; 
c) döşəmədən 4 m və daha artıq hündürlükdə verilən şaquli şırnaqlarla. 
İstehsalat otaqlarında izafi istiliyin kiçik qiymətlərində vurucu havanın, yuxarı zonada 
yerləşdirilmiş havapaylayıcılardan, yuxarıdan aşağıya istiqamətdə şaquli, üfüqi və ya maili (aşağıya) 
şırnaqlarla buraxılmasına yol verilir. 
7.54. Böyük nəmlik ayırmaları olan, istilik-nəmlik nisbəti 4000 kC/kq və daha az olan otaqlarda
vurulan havanın bir hissəsi binanın qoruyucu konstruksiyalarında nəmliyin kondensasiya olunan 
zonalara verilməlidir. 
Toz ayırmaları olan otaqlara vurulan hava yuxarı zonada yerləşdirilmiş havapaylayıcılardan 
şırnaqlarla yuxarıdan aşağıya istiqamətdə verilməlidir. 
Toz ayırmaları olmayan müxtəlif təyinatlı otaqlara vurulan havanın, xidmət olunan və ya işçi 
zonada yerləşdirilmiş havaqızdırıcılardan şırnaqlarla aşağıdan yuxarıya istiqamətdə verilməsinə yol 
verilir. 
Yaşayış, ictimai və inzibati-məişət binalarının otaqlarına vurulan hava yuxarı zonada 
yerləşdirilmiş havapaylayıcılardan verilməlidir. 
7.55. Vurulan hava, zərərli ayırmalar mənbələrinin yanında yerləşən, yerli sorma sistemlərinin 
quraşdırılması mümkün olmayan daimi iş yerlərinə verilməlidir.
7.56. Otaqlardan ventilyasiya sistemləri vasitəsi ilə havanın xaric edilməsi havanın daha çirkli 
və ya daha yüksək temperaturu və ya entalpiyası olduğu zonalardan nəzərdə tutulmalıdır. Otaqlarda 
toz və aerozol ayrılmaları olduqda ümumi mübadilə ventilyasiya sistemləri vasitəsi ilə havanın xaric 
edilməsi aşağı zonadan nəzərdə tutulmalıdır. 
Çirklənmiş hava, insanların daimi olduqları yerlərdə onların nəfəs aldıqları zonadan 
ötürülməməlidir. 
Resirkulyasiya havasının qəbulediciləri otağın xidmət olunan və ya işçi zonasında 
yerləşdirilməlidir. 
Zərərli və ya yanar qaz və ya buxar ayırmaları olan istehsalat otaqlarında çirklənmiş hava 
yuxarı zonadan 1 saatda havadəyişmənin bir mislindən az olmayaraq, hündürlüyü 6 m-dən artıq olan 
otaqlarda isə 1 m² otaq sahəsinə 6 m³/saatdan az olmayaraq xaric edilməlidir. 
7.57. Otağın yuxarı zonasından ümumi mübadilə ventilyasiya sistemləri vasitəsi ilə havanın 
xaric edilməsi üçün hava qəbuledici deşiklər aşağıdakı kimi yerləşdirilməlidir: 
a) tavanın və ya dam örtüyünün altında, lakin izafi istiliyin, nəmliyin və zərərli qazların xaric 
edilməsi üçün nəzərdə tutulmuş deşiyin alt səviyyəsinə qədər döşəmədən 2 m-dən az olmayan 
məsafədə; 

---

26 
b) tavanın və ya dam örtüyünün səviyyəsindən, partlayış təhlükəli qaz, buxar və aerozol 
qarışıqlarının (hidrogenlə havanın qarışığından başqa) xaric edilməsi üçün nəzərdə tutulmuş deşiyin 
üst səviyyəsinə qədər 0,4 m-dən az olmayaraq məsafədə; 
c) tavanın və ya dam örtüyünün müstəvisindən hidrogenlə havanın qarışığının xaric edilməsi 
üçün nəzərdə tutulmuş deşiyin üst səviyyəsinə qədər, hündürlüyü 4 m və daha az olan otaqlarda 0,1 
m-dən az olmayaraq və ya hündürlüyü 4 m-dən artıq olan otaqlarda otağın hündürlüyünün 0,025 
hissəsindən az olmayaraq məsafədə (lakin 0,4 m-dən artıq olmayaraq). 
7.58. Ümumi mübadilə ventilyasiya sistemləri vasitəsi ilə otaqların aşağı zonasından havanın 
xaric edilməsi üçün nəzərdə tutulmuş hava qəbuledici deşikləri, döşəmədən deşiyin alt səviyyəsinə 
qədər 0,3 m-ə qədər məsafədə yerləşdirilməlidir. 
İşçi zonada yerləşdirilmiş aşağı yerli sormalardan keçən hava sərfi bu zonadan havanın xaric 
edilməsi kimi nəzərə alınmalıdır.