Suleyman-m teze qxd

Çalışma 66. 
Yaxşı tanıdığınız bir şəxsə 
xasiyyətnamə 
hazırlayın. 
DURÖU İŞARƏİƏRİ 
Durğu işarələri düzgün yazıb oxumağa, fikri kiçik fasilələrlə 
başqalanna-oxuyub yazanlara çatdırmağa xidmət edir. Şifahi nitqdəki 
intonasiya, səs ahənginin müxtəlif çalarda dəyişməsi, tonun alçalması 
və ya yüksəlməsi yazıda durğu işarələri ilə tənzimlənir, nitqin 
məzmununa danışanın daxili hiss, həyəcanının ifadəsinə yardımçı 
olur, yazıya aydınlıq, dürüstlük və dəqiqlik 
106 

---

gətirir. Durğu işarələri yazılı nitqdə nəzərdə tutulmuş fikir 
rəngarəngliyini, hissi halları, psixələji vəziyyətləri və fikrin üslubi, 
eməsiənal-estetik çalarlanm nəzərə çarpdırmaq vəzifəsini yerinə 
yetirir (13, səh.5). 
Durğu işarələri insanın ümumi savadının və qismən nitq 
mədəniyyətinin əsas əlamətlərindəndir. Durğu işarələri yazılı nitqi 
oxucunun aydın və asan başa düşməsinə xidmət edir. Durğu 
işarələrini qoymadan mətni hissələrinə ayırmaq, onun məzmununu 
başa düşmək çətin əlur. Durğu işarələrinin öz yerində işlədilməsi 
yazanın istəyi ilə deyil, dilin tarixən formalaşmış qanunauyğunluqları 
ilə bağlıdır. 
Durğu işarələri funksiyasından asılı olaraq aşağıdakı hallarda 
işlədilir: 
1.
 
Nöqtə: 
a)
 
Adi intonasiya ilə deyilən bütün növ cümlə növlərindən (nəqli, 
adhq, şəxsiz, qeyri-müəyyən şəxsli, ümumi şəxsli, cüttər- kibli, 
təktərkibli, tabeli və tabesiz mürəkkəb cümlələrdən, söz cümlələrdən, 
bəzi məqamlarda əmr cümlələrindən və s.) sənra: - Sabir satirik 
şairdir. Bina tikilir. Məşqdən sonra dərsə gəlsinlər. 
b)
 
Ad və ata adlarının qısaltma formalarından sonra: 
M.F.Axundov, S.S.Axundov, Ü.Hacıbəyov.