Suvning umumiy qattiqligini aniqlash

«Zamonaviy dunyoda innovatsion tadqiqotlar: Nazariya 
va amaliyot» nomli ilmiy, masofaviy, onlayn konferensiya 
natijasida avariyaga sabab bo‘ladi. Suvning qattiqligi metall konstruksiyalar, 
truboprovodlar, sovitiladigan mashinalarning g'iloflari uchun zararlidir. 
Kalsiy kationlari Ca2+ 
kalsiyli qattiqlikni
, magniy kationlari Mg2+ esa — suvning 
magniy/i qattiqligini keltirib chiqaradi. 
Umumiy qattiqlik
kalsiy va magniyli 
qattiqliklardan, ya’ni suvdagi Ca+ va Mg2+ kationlarining konsentratsiyalari 
yig‘indisidan hosil bo‘ladi. 
Suvni yumshatish jarayonlariga nisbatan olganda karbonatli va karbonatsiz 
qattiqlik bo‘ladi. Ca2+ va Mg2+ kationlarining suvdagi gidrokarbonat ionlari 
HC03 ga ekvivalent bo‘lgan qismi keltirib chiqargan qattiqlik
 karbonatli 
qattiqlik
deyiladi. Boshqacha aytganda, karbonatli qattiqlik kalsiy va magniy 
gidrokarbonatlarning borligidan bo‘ladi. Suv qaynatilganda gidrokarbonatlar 
parchalanadi, hosil bo‘lgan kam eriydigan karbonatlar esa cho‘kmaga tushadi va 
suvning umumiy qattiqligi karbonatli qattiqlik qiymati qadar kamayadi. Shuning 
uchun karbonatli qattiqlik muvaqqat qattiqlik ham deyiladi. Qaynatilganda 
kalsiy kationlari Ca2+ karbonat holida cho‘kmaga tushadi: 
Ca2+ + 2 H C 0 3“ = C aC 0 3 4, +H20 + C 0 2 
magniy kationlari Mg2+ esa — gidroksikarbonat yoki magniy gidroksid 
(pH>10,3 bo‘lganda) holida cho'kmaga tushadi: 
2Mg+2 + 2 H C 0 3 + 2 0 H = (M g0H )2C 0 3 +H20 + CO2 
(gidroksid-ionlar OH- suv bilan HC03 ionlarning o‘zaro ta siri hisobiga hosil 
bo‘ladi: 
H C 0 3 + H 20 <=> H 2C 0 3 + OH" 
Agar qattiqlik 0 dan 4 mg • ekv/l (yoki 4°) bo’lsa. juda yumshoq suv deyiladi. 
Bunga distillangan, yomg’ir va qor suvlari kiradi. •Qattiqligi 4—7 mg-ekv/l (4° 
dan 7° gacha) bo’lsa, bunday suv yumshoq suv deyiladi. Bunday suv kishilar 
iste’mol qilishi uchun yaroqli bo’ladi. Bu suvga ichimliq suvlari deyiladi. 
•Qattiqligi 7—14 mg • ekv/l bulgan suv qattiq suv deyiladi. Bu suv iste’mol 
uchun ham, texnologik jarayonlar uchun ham yaroqsiz bo’ladi. •Qattiqligi 14 mg• 
ekv/l dan (14° dan) yukori bulgan suv o’ta qattiq suv deyiladi. Agar qattiqlik 0 
dan 4 mg • ekv/l (yoki 4°) bo’lsa.juda yumshoq suv deyiladi. Bunga distillangan, 
yomg’ir va qor suvlari kiradi.•Qattiqligi 4—7 mg-ekv/l (4° dan 7° gacha) bo’lsa, 
bunday suv yumshoq suv deyiladi. Bunday suv kishilar iste’mol qilishi uchun 
yaroqli bo’ladi. Bu suvga ichimliq suvlari deyiladi.•Qattiqligi 7—14 mg • ekv/l 
bulgan suv qattiq suv deyiladi. Bu suv iste’mol uchun ham, texnologik jarayonlar 
uchun ham yaroqsiz bo’ladi.•Qattiqligi 14 mg• ekv/l dan (14° dan) yukori bulgan 
suv o’ta qattiq suv deyiladi.