T. C. Okan üNĠversġtesġ sosyal bġLĠmler enstġTÜSÜ
HATA VE HĠLELERĠ ÖNLEMEDE ĠÇ KONTROL
Yüklə 1,75 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
4.9. HATA VE HĠLELERĠ ÖNLEMEDE ĠÇ KONTROL
SĠSTEMĠNĠN ÖNEMĠ Hata ve hileyi önlemek kolay bir iş değildir. Çünkü insanlar makine gibi kurulmuş şekilde çalışamaz. Özellikle maddi ve manevi baskı altındaki çalışanın hileye karışmak için 70 uygun fırsat çıktığında buna bulaşması sonra da kendince haklı sebepler bulması olasılıklar dâhilindedir (Güner, 2009:190). Yöneticiler bu durumun farkında olmalı ve çalışanları tanıyıp bilinçli bir şekilde kontrol etmeleridir. Aynı zamanda bu gibi istenmeyen durumları engellemek için iç kontrol sistemini sürekli güncelleyip geliştirmek mecburiyetindedirler (Ari, 2008: 55). İşletme yönetimi, yetkilerine dayanarak, kurum stratejilerini geliştirip yönetmek, mali kaynaklan koruma altına almak, yasalara uymak, yeterli ve etkili bir iç kontrol sistemini kurmak, güvenilir, yüksek kaliteli mali raporların hazırlanmasını temin etmek için eksiksiz bir muhasebe birimi kurmak ve uygulamakla yükümlüdür. İç kontrol sisteminin fonksiyonu ise tüm hata, hile ve israflara karşı kurumu korumaya almak; muhasebe bilgilerinin güvenirliliğinin güvencesini vermek; yönetim politikalarına paralelliğini sağlamak ve şirketin tüm birimlerinin performans seviyelerini incelemek için, bir organizasyon tarafından kullanılan tüm değerlemeleri içermektedir (Erol, 2005:232). İyi bir kontrol sistemi üçüncü kişiler tarafından yapılan hileleri ve hataları engelleyebilirken yönetim kademesi tarafından yapılanları göremez. Bunun tespiti tamamıyla denetimi yapan kişinin şüpheci tutumu ve deneyimine kalmış bir olgudur. Yönetimi yolsuzluk yapmaya itebilecek nedenler şu şekildedir (Keskin, 2006: 30): • Üst yönetimin yetersizliği ve dürüst olmayışı, • Sektörün şartlarının getirdiği riskler, • Sıra dışı işlemlerin sebep olduğu risk faktörleri, • Uygun kayıtların bulunmamasından kaynaklı risk faktörleri. Burada dikkat edilmesi gereken faktör hata ve hile kavramlarının farklı şeyler oluşudur. Hata kasıtsız yapılan bir işlemken hilede kasıt bulunmaktadır. Hilede birey, yaptığı usulsüzlükten menfaat sağlama çabasındadır. Çalışanın bilgisinin eksikliği, güdülenme güçlüğü, deneyimsizliği, içinde bulunduğu durum gibi etkenler ise onu hataya sevk edebilmektedir. İşletmelerde hata ve hile güven ortamını bozacaktır. Bu yüzden kurumların çalışma ortamının kötü etkilenmemesi, güvenilirliğine bağlıdır. |