T. C. Pamukkale üNĐversđtesđ tip faküLtesđ
Yüklə 0,66 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
T.C. PAMUKKALE ÜNĐVERSĐTESĐ TIP FAKÜLTESĐ GÖZ HASTALIKLARI ANABĐLĐM DALI KURU GÖZ, ÖN BLEFARĐT, ALLERJĐK KONJONKTĐVĐT VE KONTROL GRUBU HASTALARININ; GÖZYAŞI FONKSĐYON TESTLERĐNĐN, VĐTAL BOYALAR ĐLE OKÜLER YÜZEY BOYANMA TESTLERĐNĐN, KONJONKTĐVAL Đ MPRESYON SĐTOLOJĐSĐ TESTLERĐNĐN VE KONJONKTĐVAL KÜLTÜR SONUÇLARININ KARŞILAŞTIRILMASI UZMANLIK TEZĐ
TEZ DANIŞMANI PROF. DR. VOLKAN YAYLALI DENĐZLĐ-2009
I TEŞEKKÜR Çalışmalarımı yönlendiren, araştırmalarımda bilgi, öneri, yardım ve engin deneyimlerini benden esirgemeyen danışmanım Sayın Prof. Dr. Volkan YAYLALI’ya; klinik içi çalışmalarımda bana destek olan Sayın Prof. Dr. Cem YILDIRIM’a; mikrobiyolojik çalışmalarımda bana öncülük eden Sayın Prof. Dr. Đ lknur KALELĐ’ye; impresyon sitolojisi çalışmalarımda yardımlarını esirgemeyen Sayın Prof. Dr. Recep KUTLUBAY ve Sayın Doç. Dr. A. Çevik TUFAN’a; Göz Hastalıkları Anabilim Dalı’ndaki çalışma arkadaşlarıma ve çalışmalarım süresince hiçbir fedakarlıktan kaçınmayarak bana maddi ve manevi her türlü desteği veren sevgili eşime, anneme ve babama teşekkürü bir borç bilirim.
II Đ ÇĐNDEKĐLER
GĐRĐŞ …………………………………………………………………………... 1
GENEL BĐLGĐLER …………………………………………………………. 3
OKÜLER YÜZEY …………………………………………………................ 3
Kornea ……………………………………………………………………….
3 Konjonktiva ………………………………………………………………...
3 Gözyaşı Film Tabakası …………………………………………………..
3 KURU GÖZ …………………………………………………………………… 5
Patogenez …………………………………………………………………... 5
Etiyoloji ve Sınıflandırma …………………………………………........ 6
Klinik Bulgular …………………………………………………………… 7
Tanı …………………………………………………………………………... 7
Tedavi ……………………………………………………………………….. 9
BLEFARĐT …………………………………………………………………….
11 Patogenez …………………………………………………………………... 11
Etiyoloji ve Sınıflandırma …………………………………………........ 12
Klinik Bulgular …………………………………………………………… 14
Tanı …………………………………………………………………………... 14
Tedavi ……………………………………………………………………….. 14
ALLERJĐK KONJONKTĐVĐT …………………………………………… 16
Patogenez …………………………………………………………………... 16
Etiyoloji ve Sınıflandırma …………………………………………........ 18
Klinik Bulgular …………………………………………………………… 20
Tanı …………………………………………………………………………... 20
Tedavi ……………………………………………………………………….. 21
GEREÇ VE YÖNTEM ………………………………………………………
23 BULGULAR …………………………………………………………………… 31 TARTIŞMA …………………………………………………………………… 48 SONUÇLAR …………………………………………………………………… 65 ÖZET ……………………………………………………………………………. 68
YABANCI DĐL ÖZETĐ ……………………………………………………... 70 KAYNAKLAR ………………………………………………………………… 72
III TABLOLAR ÇĐZELGESĐ
: Hastaların demografik özellikleri………………………... ………………... 31
Tablo–3 : Kuru göz ve ön blefarit gruplarında semptomların karşılaştırılması ……………………………………………………………………… ...……………... 32
: Kuru göz ve allerjik konjonktivit gruplarında semptomların karşılaştırılması ………………………………………………………………...….. . 32
karşılaştırılması ……………………………………………………………...……...33
……………..………………………………………………………………………...33
……………………………………………………………………...………………..33
………………..………………….…………………………………………………..34
sonuçlarının karşılaştırılması……………………………………………...………...35
zamanı sonuçlarının karşılaştırılması……………..………………………................35
IV Tablo–12: Kuru göz ve kontrol gruplarında sağ gözlerin gözyaşı kırılma zamanı sonuçlarının karşılaştırılması……………………...………………………………...35
kırılma zamanı sonuçlarının karşılaştırılması……………...………………………..36
sonuçlarının karşılaştırılması……………………………….……………………….36
zamanı sonuçlarının karşılaştırılması……………………………..…………………36
karşılaştırılması……………………………………….……………………………..37
sonuçlarının karşılaştırılması………………………………………………………..37
karşılaştırılması……………………………………………………………………...38
sonuçlarının karşılaştırılması………………………………………………………..38
karşılaştırılması……………………………………………………………………...38
sonuçlarının karşılaştırılması………………………………………………………..39
karşılaştırılması……………………………………………………………………...40
V Tablo–23: Sol gözlerin floresein ile korneal boyanma test sonuçlarının karşılaştırılması……………………………………………………………………...41 Tablo–24: Sağ gözlerin lissamin yeşili ile konjonktival boyanma test sonuçlarının karşılaştırılması……………………………………………………………………...41
karşılaştırılması……………………………………………………………………...42
karşılaştırılması……………………………………………………………………...43
karşılaştırılması……………………………………………………………………...43
karşılaştırılması……………………………………………………………………...43
karşılaştırılması……………………………………………………………………...44
karşılaştırılması……………………………………………………………………...44
karşılaştırılması……………………………………………………………………...44
VI Ş EKĐLLER ÇĐZELGESĐ
ekil-1: Kuru göz sınıflandırılması…………………………………..………………6
ekil-2: Blefarit sınıflandırılması…………...……………………... ………………... 13
ekil-3: Allerjik konjonktivit sınıflandırılması………………………………..…....20
ekil-4: Oxford şeması ile korneal ve konjonktival boyanmanın derecelendirilmesi ……………………………………….………………………………………………24
Ş ekil-5: Đmpresyon sitolojisi yöntemi ile alınan ve PAS-Hemalun boyanmış konjonktival goblet hücrelerinin görünümü………………………………………… 28
Ş ekil-6: Konjonktival impresyon sitolojisi Nelson evreleme sistemi……………….29
ekil-7: Đ statistiksel olarak anlamlı semptomların karşılaştırılması …………………. 34
Ş ekil-8: S ağ gözlerin gözyaşı kırılma zamanı sonuçlarının karşılaştırılması……….37 Ş ekil-9: S ağ gözlerin Schirmer test sonuçlarının karşılaştırılması …………………… 39
Ş ekil-10: Sağ gözlerin floresein ile korneal boyanma test sonuçlarının karşılaştırılması……………………………………………………………………...40
S ağ gözlerin lissamin yeşili ile konjonktival boyanma test sonuçlarının karşılaştırılması……………………………………………………………………...42
ekil-12: Hasta gruplarının ve kontrol grubunun goblet hücre yoğunluğu sonuçlarının karşılaştırılması………………………………………………………..45
VII Ş ekil-14: Kültürde üreme varlığı sonuçlarının karşılaştırılması…………………....47
1
Kuru göz gözyaşı yetersizliğinden ya da aşırı gözyaşı buharlaşmasından kaynaklanan ve interpalpebral alanda oküler yüzey hasarına ve oküler rahatsızlık semptomlarına yol açan gözyaşı filmi bozukluğudur (1). Kuru gözün etkileri birçok hasta için önemsiz sayılabilecek rahatsızlıklardan şiddetli vakalarda görmeyi tehdit eden komplikasyonların oluşumuna neden olabilecek kadar değişkenlik gösterir. Kronik kuru gözde oküler rahatsızlık semptomları mevcuttur (2). Hastalar yanma, batma, gözde yabancı cisim hissi, oküler ağrı gibi spesifik olmayan şikayetlerle göz doktoruna başvurmaktadırlar (2). Kuru göz hastalığının; patofizyolojisi günümüzde bile tam olarak anlaşılamamakla birlikte elimizdeki mevcut bilgiler bu hastalığın lakrimal bez ve oküler yüzeyi etkileyen immun aracılı inflamasyonun bir parçası olduğunu göstermektedir (3). Kuru göz hastalığının tanısında; gözyaşı fonksiyon testleri, konjonktival impresyon sitolojisi ile goblet hücre analizi kullanılmaktadır (2). Kuru göz hastalığının tedavisinde daha çok palyatif tedaviler tercih edilmektedir. Suni gözyaşları ile oküler lubrikasyonun sağlanması en sık tercih edilen yöntemdir. Günümüzde ise kuru göz hastalığının tedavisinde eğilim; suni gözyaşı tedavisi yanı sıra, patogeneze yönelik yani yüzeyel inflamasyonun tedavisi amacıyla, topikal immünsupresan kullanımına doğru değişmektedir (4-7).
Blefarit kirpik diplerinin ve göz kapaklarının inflamatuar bir hastalığıdır (8, 9). Anatomik tutuluma bağlı olarak ön ve arka blefarit olarak ikiye ayrılmaktadır. Blefarit etiyolojisinde en sık olarak anormal bakteri kolonizasyonu, seboreik dermatit ve akne rozasea yer almaktadır (8, 9). Ön blefarit hastalarında; kirpik diplerinde kepeklenme, kirpiklerde dökülme, göz kapağında kirpikler boyunca
mikrohemorajiler, batma, kuruluk, yanma, kaşıntı, gözde yabancı cisim hissi ve kızarıklık ş ikayetleri bulunmaktadır (8, 9). Ön blefarit hastalığının; patofizyolojisinde anormal bakteri kolonizasyonu yer almaktadır. Bu bakteriler direkt ve indirekt olarak inflamasyona yol açıp meibomian bezlerinin etkinliğini azaltmaktadırlar ve bunun sonucu olarak gözyaşı filminin lipid tabakasının bileşiminde bozukluğa ve üretiminde azalmaya neden olmaktadırlar (8, 9). Ön blefarit hastalığının tanısı temel olarak hastadan alınan öyküye ve oftalmolojik 2
muayeneye dayanmaktadır. Gözyaşı fonksiyon testleri de hastalığa eşlik eden gözyaşı bozukluğu varlığını tespit etmek için kullanılmaktadır. Mikrobiyolojik kültürler ise; bakteri kolonizasyonunu saptamada yardımcı olmaktadır. Ön blefarit hastalığının tedavisinde; kapak hijyeninin sağlanması önceliklidir ve ek olarak topikal ve sistemik antibiyotikler ve topikal steroidler kullanılmaktadır(8, 9). Bu hastalarda gözyaşı filmi de kaliteli olmadığı için suni gözyaşı tedavileri de ek olarak verilmektedir. Günümüzde kronik blefaritin tedavisinde; inflamasyonun kontrol altına alınması amacıyla; topikal olarak immünsupresan kullanımı güncelliğini korumaktadır (10, 11).
Allerjik konjonktivit; spesifik antijenlere karşı gelişen bir aşırı duyarlılık reaksiyonudur (12). Beş ana tipi vardır. Allerjik konjonktivit hastalarında; her iki gözde kaşıntı, kızarıklık, seröz akıntı, batma ve yanma şikayetleri bulunmaktadır. Allerjik konjonktivit hastalığının tanısı temel olarak hastadan alınan öyküye ve oftalmolojik muayeneye dayanmaktadır ve konjonktivada papiller hipertrofinin bulunması tanıya yaklaştırmaktadır (12). Tanıyı güçlendirmek amacı ile deri testleri yapılabilmektedir. Allerjik konjonktivit tedavisinde; allerjenle teması en aza indirmek gerekmekte ve semptomları kontrol altına alabilmek için topikal olarak antiallerjiklerin kullanılması gerekmektedir (12, 13).
Bu çalışmada amacımız; birbirlerine öykü, muayene bulguları ve laboratuar testleri olarak benzeyen hastalıklar olan kuru göz, ön blefarit, allerjik konjonktivit ve kontrol grubu hastalarının; gözyaşı fonksiyon testlerini (gözyaşı kırılma zamanı testi, Schirmer testi), floresein korneal boyanma testi, lissamin yeşili konjonktival boyanma testi, konjonktival impresyon sitolojisi testini ve konjonktival kültür sonuçlarını; birbirleriyle karşılaştırıp, aralarındaki benzer ve farklı sonuçları ortaya çıkarmaktır.
3
Kornea şeffaf ve avasküler bir dokudur. Kornea histolojik olarak epitel, Bowman membranı, stroma, Descemet membranı ve endotel tabakasından oluşmaktadır. En dış tabaka olan epitel tabakası, oküler yüzeyi oluşturan elemanlardan bir tanesidir (14). Kornea epiteli; keratinize olmayan, çok katlı skuamoz epiteldir. Yüzeydeki epitel hücre tabakası, oldukça incedir. Mikropili ve mikroviluslar, apikal yüzeyin düzensiz olmasına sebep olur. Prekorneal gözyaşı filmi ile oküler yüzeyin pürüzsüz ve düzgün olması sağlanır (14).
Konjonktiva şeffaf, ince bir müköz membrandır (15). Konjonktivayı; keratinize olmayan çok sayıda goblet hücre içeren skuamoz epitel ve ince, iyi vaskülarize substansia propria oluşturur. Konjonktivada, konjonktivaya ait lenfoid dokusunun özelleşmiş lenfosit kümeleri bulunmaktadır (15).
Gözyaşı; su, enzim, protein, immunglobulin, lipid, metabolit ve polimorfonükleer hücre ve dökülen epitel hücrelerini ihtiva eden, karmaşık bir solüsyondur. Sağlıklı görüş için gereken düzgün oküler yüzeyi sağlamak, oküler yüzeyi enfeksiyondan korumak, kornea epiteline oksijen, büyüme faktörlerini ulaştırmak ve oluşan debriyi ortamdan uzaklaştırmak gözyaşı film tabakasının başlıca görevleridir. Gözyaşı, musin, aköz ve lipid tabakalarından oluşmaktadır (16).
kornea ve konjonktiva epitel hücrelerinin yüzeyini örter. Bu tabaka en çok konjonktivadaki goblet hücreleri tarafından salgılanmaktadır (17, 18). Müsin, karbonhidrat içeriği yoğun olan yüksek molekül ağırlıklı bir glikoproteindir (17, 18).
4
Gözyaşındaki müsinler; transmembran ve salgılanan müsinler olmak üzere ikiye ayrılır (17, 18).
Transmembran müsinler, karboksi uçlarında, hidrofobik özellikte alan içerirler. Müsinlerin bu özelliği, konjonktiva ve kornea epitel hücrelerinin apikal yüzeyine tutunmalarını sağlar. MUC1, MUC4, MUC13, MUC15, MUC16 ve MUC17 transmembran müsinlerdir. MUC1 jel formundaki salgılanan müsinlerin kornea epiteli üzerine yayılmasının kolaylaştırır ve patojenlerin bağlanmasının engellenmesinde koruyucu görev alır (17, 18). MUC4 Epitel hücrelerine tutunan transmembran müsinler, oküler yüzeyin üzerini örterler. Böylece, oküler yüzeyin hidrofilik özellik kazanması ve ıslanabilirliği sağlanırken, aynı zamanda patojenlere karşı bariyer oluşturulmuş olur (17-19). Salgılanan müsinler; goblet hücreleri tarafından üretilen MUC5AC başta olmak üzere müsin tabakasının jel kıvamını sağlar (20). MUC2, MUC5B ve MUC7 de salgılanan müsinlerdendir (17, 19). Salgılanan müsinler; polimerler oluşturarak, viskoelastik özellik kazanırlar. Böylece gözün açıp kapanması sırasında oluşabilecek, oküler yüzey hasarı engellenmiş olur (18).
Yüklə 0,66 Mb. Dostları ilə paylaş:
|