T. Malikov O. Olimjonov moliya

Kxf = T : A

Bu yerda: Kxf - xo’jalik faolligi koeffitsienti;


T - tushum;

A - barcha aktivlarning o’rtacha qiymati.
Bu ko’rsatkich bir so’mlik foydalanilayotgan aktivlarga to’g’ri keluvchi tushumni ifodalaydi. Uning o’sishi XYuS boshqa barcha moliyaviy ko’rsatkichlarining ko’payishi uchun asos bo’lib xizmat qiladi.
Aktivlarga joylashtirilgan kapitalning oqilona tarkibiy tuzilishi ham muhim ahamiyatga ega. Uzluksiz ravishda doiraviy aylanadigan va daromadlarning olini-shiga xizmat qiladigan aylanma aktivlarga moddiylash-tirilgan kapital XYuS faoliyatida faol rol o’ynaydi. Shuning uchun ham aylanma aktivlarga qo’yilgan (joylash- tirilgan) tez aylanayotgan kapitalning barcha foyda-lanilayotgan kapitalga nisbati kapital noishlab chiqarish qobiliyatining oshganligini aks ettiradi. Buni formula yordamida quyidagicha ko’rsatish mumkin:

K ^отт = (A _аа : K _ф )
Bu yerda: K ^отт - kapitalning oqilona tarkibiy tuzilishi;

A _аа - aylanma aktivlar;

K _ф - barcha foydalanilayotgan kapitallar.
XYuSning moliyaviy isloh qilish dasturini tuzish jarayonida har bir tadbirdan ma’lum bir samara olinishi ko’zda tutilmog’i lozim. Quyida o’tkazilishi lozim bo’lgan eng muhim tadbirlar va XYuS (XYuS, korporatsiya va boshqalar) tomonidan buning natijasida erishilishi kutilayotgan natijalar ishlab chiqilgan:

Tadbirlar	Kutilayotgan natijalar
XYuSning bozordagi hola-tini, uning moliya- xo’ja-lik faoliyatini va bosh-qaruv samaradorligini tahlil qilish	XYuS rivojlanishining asosiy ichki va tashqi muammolari va ularni hal etishning oqilona yo’llarini qidirib topish, moliyaviy holat (ahvol)ni mustah- kamlash uchun rezervlardan foydala- nishni ta’minlaydi
XYuS taraqqiyotining moliyaviy strategiyasini ishlab chiqish	Kelajakda ishlab chiqarish-iqtisodiy faoliyatning eng yuqori samaradorligiga erishish imkonini beradigan taraqqiyot- ning o’rta va uzoq muddatli mo’ljallarini asoslashga xizmat qiladi
Kadrlarni tayyorlash va qayta tayyorlash	XYuS xodimlari malakasining hozirgi zamon va istiqbol talablariga muvofiq (mos) kelishi. Bu narsa XYuS moliyaviy holati va uzoq muddatli taraqqiyoti barqarorligining asosiy (eng muhim) omili hisoblanadi
XYuS aktivlarini bozo-riy baholash	XYuS ustav kapitalini oshirish imkoni- yatlarini amalga oshirish. Bu narsa kreditorlarning mumkin bo’lishi mumkin bo’lgan talablarini qondirishning mini- mal kafolatlari darajasini oshirishni va shu hisobidan kontr-agentlar bilan yuqori darajada barqarorlikni, firma qiymatining oshishini ta’minlaydi
Mol-mulkni inventariza- tsiya qilish va XYuS mulkiy kompleksini rest- rukturizatsiya qilishni amalga oshirish	Noishlab chiqarish xarajatlarini qisqar- tirish, XYuS mol-mulkidan oqilona foy- dalanish, ulardan foydalanishning mo- liyaviy samaradorligini oshiradi

Erga egalik huquqini amalga oshirish	Barcha mulkiy kompleksga egalik huquqini to’laqonli amalga oshirish hisobidan XYuSning investitsion jozibadorligini oshirish. Bu narsa faoliyatning huquqiy mustaqilligi va barqarorligini ta’min-laydi
XYuS ustavini qaytako’rib chiqish va menejment bilan shartnomani aniq- lashtirish	Rahbarlar su’istemolliklari imkoni- yatlarini cheklash, ishtirokchi (ta’sischi)- lar oldidagi ularning javobgarliklari va XYuS faoliyatining natijalaridan ularning manfaatdorligini kuchaytirish, shu asosda boshqaruv qarorlarining sifatini oshirishi mumkin
Moliyaviy hisobotning xalqaro andozalaridan foydalanishga o’tish	XYuS faoliyatining “oydinlik” daraja-sini oshirish va investitsion jozibador-likning yanada yuqoriroq darajasini ta’minlaydi
Byudjetlar tizimidan foydalanish asosida XYuSning asoslangan biznes-rejasini ishlab chiqish. Qarziy mablag’lar-ni jalb qilishning joriy va istiqboldagi rejala-rini tuzish	XYuS xo’jalik-moliya faoliyatida aniq asoslangan mo’ljallarning mavjudligi. Bu narsa XYuS joriy va istiqboldagi rivojlanishining eng muhim muammo- larini yechishga moliyaviy resurslar va kuchlarning kontsentratsiya qilinishiga im-kon beradi.
Taraqqiyot bashoratlari- ni bozor muhitining asosiy parametrlari bi- lan bog’liqlikda ishlab chiqish	Kelajakka ishonchni shakllantiradi. Bu narsa esa, o’z navbatida, iqtisodiy o’sish-ni rahbatlantiradi va uning bar- qaror rivojlanishini ta’minlaydi, faoliyat- ning barcha sohalarida rezerv-larni qidirib topish va ularni amalga oshirish mumkin.
Harakat (amal)dagi XYuS-da investitsion- biznes loyihani ishlab chiqish	Ishlab chiqarish tsiklining alohida joy- larida taraqqiyotning asosiy proportsiya-larini asoslash va quvvatlardagi nomuvo-fiqlilikka barham berish. XYuSning umumiy ishlab chiqarish imkoniyatlarini ancha

	oshirishga xizmat qiladi
Aktivlarning tarkibi va tarkibiy tuzilmasini takomillashtirish	Yuqori talabga ega bo’lgan mahsulotlarni ishlab chiqarishga muvofiqligini ta’min-lash maqsadida XYuSning ishlab chiqarish apparati samaradorligini oshirish. Ak-tivlarni ularning “ballast” qismidan tozalash va keraksiz aktivlarni sotishga yordam beradi

XYuSni moliyaviy isloh qilish rejasining barcha bo’linmalari kapitalni shakllantirish va undan foyda-lanish samaradorligini oshirish, XYuS faoliyatida kapitallashtirishning oqilona darajasiga erishish borasidagi yagona asoslangan kontseptsiyaga bo’ysunishi va o’zaro muvofiqlashtirilishi kerak. Bu isloh qilish jarayonida ancha yuqori samaraga erishishga asos bo’lib xizmat qiladi.

3.