T. T. Jum aqulov iqtisod fanlari doktori, professor

Ishlab ch iq a ru v ch i kuchlar.
"X.
Iq tis o d iy m u n o s a b a tla r.
Iq tis o d iy
tiz im la rn in g ta rk ib iy
^
q is m la ri:
Texnologiya va ishlab ch iq arish n in g tabiiy
s h a rt-s h a ro itla ri.
X o 'ja lik y u ritis h m e x a n izm la ri.
Iq tis o d iy siy o s a t.
•
Is h la b c h iq a ru v ch i k u c h la r -
keltiruvchi kishilar birligidan iborat.
shlab c h iq a ris h vo sita la ri va u la rn i harakatga
Kishilar uchun zarur bo'lgan hayotiy ne’m atlarni takror ishlab-chiqarish jarayonida 
vujudga keladigan iqtisodiy aloqa va m unosabatlar 
iqtisodiy m unosabatlar 
deyiladi.
Iq tis o d iy
m u n o s a b tla rn in g
turlari:
•
T a s h k iliy iq t is o d iy m u n o s a b a t la r
- is h la b
chiqarish jarayonini tashkil qilish orqali vujudga keladi. 
Masalan, bunga mehnat taqsimoti, uning ixtisoslashishi 
va kooperatsiyasi, ishlab chiqarishning to'planishi va
u y g 'u n la s h tir ilis h i n a tija s id a v u ju d g a k e la d ig a n
m unosabatlarni kiritish mumkin.
Ijtim oiy - iqtisodiy m unosabatlar 
- hayotiy ne’m at 
va v o s ita la r n i is h la b c h iq a ris h , ta q s im la s h ,
ayriboshlash va iste ’m ol qilish ja rayo n id a vujudga 
keladi.
43

---

J am iyat 
taraqiyotning har bir bosqichida ishlab ch iqaruvchi ku ch la r va iqtisodiy 
m unosabatlar m avjud turining birligi 
ishlab chiqarish usulini 
tashkil qiladi.
Klassik yondashuvga ko'ra iqtisodiy m unosabatlar bir vaqtda bazis ham hisoblanadi. 
Uning ustida m azkur iqtisodiy tizim ga xos bo'lgan alohida siyosiy, huquqiy, m afkuraviy 
, milliy, ahloqiy, oilaviy va boshqa ijtim oiy m unosabatlar hamda tartibotlarning alohida 
turlari vujudga keladi. Ularning barchasi jam iyatning ustqurm asini tashkil qiladi. 
Ishlab chiqarish usuli bilan, ja m iy a t u stq urm a si