Tabiiy resurslardan oqilona foydalanish metodlari
Yüklə 0,61 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
TADQIQOT NATIJALARI
Tabiiy resurslardan foydalanishning printsip va qoidalari tabiatdagi barcha predmet va hodisalarning oʻzaro bogʻliqligiga asoslangan bolib, ular quyidagilardir: Birinchi qoida – koʻpqirralilik qoidasi. Bu qoidaga kora tabiiy resurslardan foydalanishda ularning koʻp qirrali ahamiyatga ega ekanligini hisobga olish zarur. Masalan, oʻrmon resurslaridan foydalanishda shuni hisobga olish kerak-ki, oʻrmon xalq xojaligi uchun yogʻoch manbai bolib hisoblanadi. Bu yogʻoch qurilishda va kimyo sanoati uchun xom ashyo boʻlib xizmat qiladi. Lekin ormon resurslari bundan tashqari havoga kislorod yetishtirib beradi, tuproqda namlikni saqlaydi, tuproqni yuvilib ketishdan asraydi, mikroklimat hosil qiladi, insonga meva-chevalar yetkazib beradi. Qolaversa oʻrmon yovvoyi hayvonlar uchun yashash maskani bolib ham xizmat qiladi. Buni daryo misolida ham koʻrish mumkin (u chuchuk suv arteriyasi, qulay va arzon transport kommunikatsiyasi, gidroelektrostantsiyalarni harakatga keltiruvchi kuch va hokazo. Ikkinchi qoida – regionallik qoidasi. Har bir joyning tabiiy resursidan foydalanishda bu resursning oʻsha joydagi miqdorini hisobga olish zarur. Masalan, Yer yuzining turli regionlarida suv resurslari turlicha joylashgan. Agar shimoliy regionlarda suv serobligidan yer botqoqlashgan boʻlsa, janubda suv tanqisligidan yerlar qaqragan. Shuning uchun suvdan foydalanishda bu joylarda hisob-kitobli ish yuritilishi lozim; Uchinchi qoida – oʻzaro bogʻliqlik qoidasi. Bu qoidaga koʻra biror tabiiy resursdan foydalanish u bilan bogʻliq boʻlgan boshqa resursning holatiga ham ta'sir qiladi. Masalan, ma'lum maydonda rudali ma'danlarning koplab olinishi oʻsha joyning relfi va boshqa tabiiy holatlariga ta'sir qiladi, natijada bu joylarning oʻsimlik va hayvon dunyosi oʻzgarib ketadi; elementar resurs hisoblangan azotning havodan koʻplab soʻrib olinishi uning o`rnini boshqa gazlar egallashiga olib keladi va hokazo. MUHOKAMA Bu yuqori keltirib oʻtgablarimiz tabiiy resurslardan oqilona foydalanish haqida yoʻl- yoʻriq hamda eng asosiy qoidalar hisoblanadi. ♦konlardan qazilmalarni to‘liq qazib olish; ♦ atrof-muhitning buzilishiga yo‘l qo‘ymaslik; ♦ barcha qimmatli moddalardan majmuali-mukammal foydalanish; ♦ geologik qidiruv ishlarini tadrijiy davom ettirish; ♦ mahsulot birligiga sarf bo‘ladigan xomashyo va yoqilg‘ini tejaydigan texnika va texnologiyani qo‘llash. XULOSA Xulosa qilib shuni aytish mumkinki tabiiy resurslardan oqilona foydalanish orqali nafaqat bugungi kunda atrof muhitni muhofaza qilish balki, ertanggi kundagi avlodlarga meros qilib iflos havo yoki suvni emas balki toza musaffo osmonni qoldirganimiz maqsadga muvofiq boʻladi. Atrof muhitni muhofaza qilishni tabiiy resurslardan foydalanishda zamonaviy metodlardan |