Tabiiy; sintetik va sun’iy
Yüklə 147,43 Kb.
|
|
SnCl4) ishtirokida boradi. Bunday polimerlanishni izobutilen misolida quyidagicha
yozish mumkin. Faol markazning hosil bo’lishi: BF3 + H2O ↔ H+ + BF3OH CH 3 CH 2 = C –CH3 + H CH3 –C+ CH 3 C H3 Zanjirning o’sishi: CH 3 C H3 C H3 C H3 CH3 = C –CH3 = C –CH3 → CH3 –C –CH2 – C+ +nCH2 = C → CH 3 C H3 CH3 CH3 C H3 CH3 CH3 C H3 – C -CH2 –C – -CH2 -C+ C H3 CH3 CH3 Hosil bo’lgan makrokationga BF3OH anionini birikishi yoki makromolekuladan protonning (N+) ajralishi natijasida zanjir uzulishi sodir bo’ladi. Sopolimerlanish. Ikki yoki undan ortiq monometrlarning birgalikda polimerlanish reaksiyasi sopolimerlanish raksiyasi deb, hosil bo’lgan polimerga esa sopolimer deb ataladi. Bunday reaksiyalar natijasida o’ziga xos yangi sifatli polimerlarni sintez qilish mumkin. Ajoyib xossalarga ega butadiyen-stirol, butadiyen –nitril kauchuklar va sintetik tolalar olishda sopolimerlanish reaksiyasidan foydalaniladi. Polikondendensatlanish reaksiyalari. Ko’pchilik sintetik YMBlar polikondensatlanish reaksiyalari asosida hosil qilinadi. Bu reaksiy alarda asosiy mahsulot YMB hosil bo’lish bilan bir qatorda ikkilamchi mahsulot (suv, HCl, ammiak, spirt kabi)lar ajralib chiqadi. Shuning uchun ham polikondensatlanish reaksiyasi orqali olinadigan YMBlarning molekulyar massasi dastlabki olingan monomerlarning molekulyar massasining yig’indisidan kichik bo’ladi. Polimerlar makromolekulalarning tuzilishiga ko’ra chiziqsimon, tarmoqlangan va fazoviy tuzilishga ega polimerlarga bo’linadi. Chiziqli polimerlar makromolekulalarda har bir struktura birligi (A) faqat ikkita qo’shni birlik bilan bog’lanib, tarmoqlanmagan to’g’ri zanjirni hosil qiladi: …A –A – A – A –A -….. tarmoqlangan polimerlarning asosiy zanjirida ba’zi bir struktura birliklar uchta qo’shni birlik bilan bog’lanib yon zanjir hosil qiladi: …A –A – A – A –A –A –A –….. Fazoviy tuzilishi polimerlarda uzun chiziqsimon makromolekulalarning zanjirlari bir-biri bilan ko’p kimyoviy bog’lar orqali bog’langan (“tikilgan”) bo’ladi …A –A – A – A –A –A –A –….. A A
…A –A – A – A –A –A –A –….. A A
Bunday polimerlar hech qanday erituvchida erimaydi, qizdirilganda Parchalanmasdan suyuqlanmaydi, qattiq va mo’rt bo’ladi. Kauchukni vulkanlash orqali olinadigan rezina, fenol-formaldegid smolalar fazoviy tuzilishli polimerlarga misol bo’ladi. Nisbiy molekulyar massasi katta qiymatga ega bo’lgan, tarkibida takrorlanib keluvchi elementlar bo’laklardan iborat moddalar yuqori molekulyar birikmalar yoki polimerlar deyiladi. Polimer hosil qiladigan quyi molekulyar moddalar monomerlar deyiladi. Polimerning bitta makromolekulasidaga birikkan monomerlar soni polimerlanish darajasi deyiladi. Polimerlanish reaksiyasiga misol: nCH2 = CH2 → (-CH2 – CH2-)n Yüklə 147,43 Kb. Dostları ilə paylaş:
|