Tajriba ishi-3 Elektr qarshilik termometri yordamida haroratni anishlash. Ishdan maqsad

Elektr qarshilik termometrlari 

Qarshilik termometrlarining ishlash printsipi, metall o`tkazgichlarning elektr 

qarshiligini  temperatura  o`zgarishi  bilan  o`zgarishiga  asoslangan.  Metallarda 

temperatura  ortishi  bilan  ularning  elektr  qarshiliklari  ortadi.    Qarshilik 

termometrlarining  afzalligi  quyidagilardir:  o`lchashdagi  yuqori  aniqlilik; 

temperaturani  kichik  diapazonda  o`lchash  mumkinligi;  axborotni  masofaga 

uzatishni va avtomatik ravishda yozib borishning mumkinligi.  

Qarshilik termometri materialiga quyidagi talablar qo`yiladi: 

1)  Fizik  va  kimyoviy  xususiyatlarning  temperatura  o`zgarishi  bilan 

o`zgarmasligi  (xususan,  termometr  qarshiligini  temperaturadan  bog`lig`ligini 

o`zgarmasligi);  

---

2) O`lchov asbobi sezgirligini oshirish uchun, qarshilik termometri materiali 

elektr qarshiligi temperatura koeffitsienti yuqori bo`lishi kerak;  

3).  Termometrni  kichik  razmerda  tayyorlash  maqsadida,  o`tkazgich  katta 

solishtirma qarshilikga ega bo`lishi kerak;  

4). Tayyorlanadigan termometrlarni o`zaro almashinuvchanligini ta`minlash 

maqsadda metallni toza xolda olish mumkin bo`lishi kerak.  

Toza  xolda  olish  mumkin  bo`lgan  metallardan  qarshilik  termometrlari 

tayyorlashga yaroqligi platina (pt) va mis  (Cu) qisoblanadi. 

Eng  yaxshi  material  bo`lib  platina  qisoblanadi,  chunki  u  oksidlanish 

muxitida  kimyoviy  inert  bo`lib,  uni  toza  xolda  olish  mumkin.  Platinining  elektr 

qarshiligi  temperatura  koeffitsienti  -3,94.10

-3

  grad

-1

  va  solishtirma  qarshiligi  - 

0,099 om mm

2

/m.  

Platinali  qarshilik  termometri  yordamida  temperaturani    -200

0

C+650

0

C 

chegarada  o`lchash  mumkin.  Platinani  R

t

    qarshiligi  temperaturani  0

0

C+650

0

C  

chegarasida quyidagi tenglama bo`yicha aniqlanadi  

R

t 

= R

0 

(1+At+Bt

2

) 

A  va  B  -  o`zgarmas  koeffitsientlar,  ularning  qiymati  graduirovkalashda 

aniqlanadi;  

R

0 

- 0

0

C dagi qarshilik. 

Platinali  qarshilik  termometri  (TSP-1,  Gr21)  qurilmasini  ko`ramiz  (rasm-

3.1).