Pulli kapital daromadlaridan olinadigan soliq – dividendlar, aksiya
va obligatsiyalarning foizlari, bankdagi omonatlar bo‘yicha foizlar, zayomlar
bo‘yicha yutuqlar va boshqa shunga o‘xshash bir necha daromadlardan
olinadi. Avstriya, Kanada, Ispaniya, Fransiya kabi mamlakatlarda amal
qiladi. Pulli kapitalning egasiga daromad berilayotgan paytda soliq ushlab
qolinadi. Soliqning stavkasi 20%dan 40%gacha tebranadi.
Progressiv soliq – soliqqa tortish bazasining oshishi bilan soliq
stavkasining ko‘tarilishi xarakterlidir. Progressiv soliqlarning orasida eng
ko‘p uchraydigani daromad solig‘idir.
Progressiv soliqqa tortish – soliqqa tortiladigan summaning
o‘sishiga mos ravishda soliq stavkasi ham ortadigan soliqqa tortish tizimi.
Ular quyidagi shakllarda mavjud bo‘ladi: 1) oddiy progressiya –
daromadning barcha summasi uchun soliqning stavkasi daromadning
o‘sishiga muvofiq o‘sadi (ortadi); 2) murakkab progressiya – daromad
qismlarga bo‘linadi va ularning har biri o‘z stavkasi bo‘yicha soliqqa tortiladi.
Daromadning har bir keyingi qismi uchun soliqning stavkasi oldingisiga
nisbatan yuqoriroq bo‘ladi.
Proportsional soliq – soliq shaklida olinishi mumkin bo‘lgan summa
soliqqa tortish bazasining o‘lchamiga (miqdoriga, hajmiga) proportsionaldir.
Bu soliq yagona stavkali soliqlar jumlasiga kiradi.
Proportsional soliqqa tortish – soliqning stavkasi soliq to‘lovchi
daromadining hajmiga bog‘liq bo‘lmagan holda uning daromadiga nisbatan
foizda o‘rnatiladi.
Preferentsiya –
investitsion
va
innovatsion
xarajatlarni
moliyalashtirish uchun investitsion soliq krediti va maqsadli soliq imtiyozi
ko‘rinishida belgilangan (o‘rnatilgan) imtiyoz, afzallik.
R Respublika byudjeti – Davlat byudjetining umumdavlat tusidagi
tadbirlarni
moliyalashtirishda
foydalaniladigan
qismi
bo‘lib,
unda
daromadlar manbalari va ulardan tushumlar miqdori, shuningdek moliya yili
mobaynida aniq maqsadlar uchun ajratiladigan mablag‘lar sarfi yo‘nalishlari
va miqdori nazarda tutiladi.
783
ta’kidlangan byudjetlardan moliyalashtiriladi: fan, ta’lim, madaniyat, sog‘liqni
saqlash, jismoniy tarbiya va sport (Qoraqalpog‘iston Respublikasi byudjeti,
viloyatlar va Toshkent shahri byudjetlaridan moliyalashtiriladigan byudjet
tashkilotlari bo‘yicha); ijtimoiy ta’minot; aholini ijtimoiy himoya qilish;
Qoraqalpog‘iston Respublikasi davlat hokimiyati va boshqaruv organlari
hamda mahalliy davlat hokimiyati organlari faoliyatini ta’minlash; iqtisodiyot
turli tarmoqlarining Qoraqalpog‘iston Respublikasi, viloyatlar va Toshkent
shahri byudjet tashkilotlarini saqlash; qonun hujjatlariga muvofiq iqtisodiyot
tarmoqlarini rivojlantirishning maqsadli dasturlari va tadbirlarini amalga
oshirish; qonun hujjatlarida nazarda tutilgan boshqa maqsadlar.