4. Inflatsiya, uning mohiyati va turlari.
Inflatsiya – deb pul muomalasi qonunlari buzilishi bilan bog`liq holda qog`oz pullarning qadrsizlanishiga aytiladi.
Narxlar indeksi joriy davrdagi iste`mol narxlarini bazis davrdagi iste`mol narxlariga nisbati orqali aniqlanadi:
NI = --------- X 100 % TNb TNj TNj TNb - narxlar indeksi;
joriy davrdagi iste`mol tovarlari narxi ;
bazis davrdagi iste`mol tovarlari narxi;
NI Narxlar indeksidan foydalangan holda inflatsiya sur` atini (IS) quyidagi formula orqali aniqlash mumkin:
IS = ---------------------------- X 100% TNb TNj --- TNb Inflatsiyaning turlari: Talab inflatsiyasi.
Iqtisodiyotning ishlab chiqarish sohasi mahsulotning real hajmini ko`paytirib , ortiqcha talabni qondira olmaydi.
O`rmalab boruvchi inflatsiya holatida narxlar yiliga 10 foizgacha , jadal inflatsiyada 20 dan 200 foizgacha , giperinflatsiyada 200 foizdan yuqori darajada o`sishi kuzatiladi.
Taklif inflatsiyasi. Ishlab chiqarish xarajatlarining o`sishi keltirib chiqaradigan inflatsiya mahsulot birligiga qilinadigan xarajatlarning ko`payishi hisobiga narxlarning oshishini bildir
O`zbekistonda milliy valutani mustahkamlash siyosatining amalga oshirilishi :
Respublikada so`mning xarid quvvatini oshirib borish va uning barqarorligini ta`minlash asosiy vazifa hisoblanadi.
So`mning barqaror amal qilishi,uning har qanday valutaga erkin almashtirilishi yetarli valuta zaxirasi bo`lishiga bog`liq.
So`mning barqarorligini ta`minlashda undan ehtiyotkorona va tejab tergab foydalanish,ishlab chiqarishga sarflangan mablag`larning eng ko`p samara berishiga,olingan kreditlarning o`z vaqtida qaytarilishiga erishish muhim o`rin tutadi.
