Telekommunikatsiya tarmoqlariga texnik xizmat

 
Ovoz 
Tanlash tezligi 
Bitlar soni 
Bitlardagi 
tezlik 
Telefon bo‘yicha ovoz 
( 3,4 kHz gacha)
 
8000 m/s
 
12
 
96 Kbit/s
 
Keng polosali nutq 
( 7 kHz gacha)
 
1600 m/s
 
14
 
224 Kbit/s
 
Ikki tomonlama keng 
polosali nutq 
(20 kHz gacha)
 
44,1 m/s
 
kanalga 16
 
Har ikkala 
kanalga
1,412 
Mbit/s 
 
Tasvir 
 
Piksellar
 
bit/piksel
 
Bitli tezlik
 
Rangli tasvir
 
512x512
 
24
 
6,3 Mbit/s
 
CCIR TV
 
720x576x30
 
24
 
300 Mbit/s
 
HDTV
 
1280x720x60
 
24
 
1.327 
Gbit/s
 
1.5-jadvalda eng keng tarqalgan multimedia turlari uchun o‘tkazish 
qobiliyatiga bo‘lgan talablar keltirilgan. Ma’lumotlarni yo‘qotishli va 
yo‘qotishsiz siqish turlari mavjud. Ma’lumotlarni yo‘qotishli siqishda 
ma’lumotlardan ortiqcha ma’lumotlarni o‘chirishdir, bu ko‘pincha 
buzilishlar yoki shovqinlarni paydo bo‘lishiga olib keladi. Ma’lumotlarni 
yo‘qotishsiz siqishda ma’lumotlar yo‘qolmaydi va olinadigan ma’lumotlar 
uzatiladigan ma’lumotlar bilan bir xil bo‘ladi. Odatda ma’lumotlarni 
yo‘qotishli siqish ma’lumotlarni yo‘qotishsiz siqishga qaraganda katta 
siqish darajasini beradi. Lekin ayrim ilovalarda ma’lumotlarni 
yo‘qotilishiga ruxsat etilmaydi (masalan, tibbiyot telemetriyasini 
uzatishda). 
Xatoliklarga bo‘lgan talablar.
Yuqorida ta’kidlanganidek, turli 
multimedia turlarini tarmoq bo‘ylab uzatishda xatoliklarni bo‘lishiga turli 
talablar qo‘yiladi. Xatoliklar paketlarning shikastlanishida va yo‘qolishida 
vujudga keladi. Uzatishda xatoliklarga ruxsat etiladigan ilovalarning 
ko‘pchiligi xatoliklarni niqoblash texnikasini qo‘llaydi (error concealment 
techniques - FEC), u boshqa paketlardagi ma’lumotlar asosida yo‘qotilgan 

---

197 
ma’lumotlarni qayta tiklash imkonini beradi.

FECdan foydalanilganda paketlar oqimida bo‘lishi mumkin bo‘lgan 
xatoliklarni tuzatish uchun qo‘shimcha ma’lumotlar qo‘shiladi. Lekin, 
paketlarni uzatish jarayonida FEC darajasidan tashqarida xatoliklar paydo 
bo‘lsa, ular aniqlanmay qolishi mumkin. Demak, paketlarni xatoliksiz 
uzatish uchun FECni kerakli drajasini ta’minlash uchun, multimediali 
ilova uchun kommunikatsiya tarmoqlarida qo‘llaniladigan xatoliklar turini 
bilish muhim. Masalan, simsiz tarmoqlar simli tarmoqlarga qaraganda 
xatoliklardan yuqoriroq himoyalanish darajasini talab qiladi, chunki ularda 
paketlarni yo‘qolish ehtimolligi sezilarli yuqori. FECdan foydalanish bilan 
erishiladigan, paketlarni takroran uzatilishini minimallashtirish simli 
tarmoqlarda juda qimmat bo‘lishi mumkin, chunki ularda paketlarni 
yo‘qolish ehtimolligi juda kichik. FECni qo‘shimcha ma’lumotlarini 
uzatish uchun tarmoqni o‘tkazish qobiliyatini oshirishga ham qo‘shimcha 
harajatlar talab qilinadi.