Termiz davlat universiteti topografiya asoslari va kartografiya



Yüklə 1,41 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə94/114
tarix09.02.2022
ölçüsü1,41 Mb.
#52294
1   ...   90   91   92   93   94   95   96   97   ...   114
topografiya asoslari va kartografiya

4.  Nuktalar usuli. 
Bu usuldan vokera va xodisalarning gerografik  tarkalishini statistik ma'lumotlar asosida 
tasvirlashda foydalaniladi. Nuktalar usulida mikdor va sifat kursatgichlari nuktalar 
yordamida tasvirlanadi. Nuktalarning soni, katta kichikligi bilan mikdor kursatkichlari 
tasvirlansa, ularning rangi bilan sifat kursatkichlarini tasvirlash mumkin. Bir kartada bir xil 
kattalikdagi va xar xil rangdagi nuktalar yordamida bir kancha vokera va xodisalarning 
gerografik tarkalishini kursatsa buladi. Masalan: Uzberkistoning chorvachilik kartasida uch 
xil rangdagi nuktalar bilan, korkul kuylar, oddiy kuylar va echkilar kursatiladi. Chorva mollari 
sonini kursatish uchun xar bir nukta nercha bosh chorva molini bildirishi berlgilab olinadi. 
Masalan: xar bersh yuz (500) korakul kuy bir nukta, yuzta (100)  oddiy kuy va echki bir 
nukta derb kabul kilinadi.   Korakul kuylari kora rangli, oddiy kuylar sarik rangli, echkilar esa 
kizil rangli nuktalar bilan berrilsa buladi. Vokera va xodisalarning gerografik tarkalishini 
tugrirok kursatish uchun satatistik ma'lumotlar rayon doirasida berrilishi kerrak. Agar 
oblast, rerspublika yoki mamlakat doirasida berrib, nuktalar terrritoriyada bir xil 
taksimlansa, gerografik tarkalish tugri kursatilmagan buladi. Nuktalarni joylashtirishda 
kursatilmokchi bulgan prerdmertlarning xakikiy tarkalishi xisobga olinishi kerrak. Masalan: 
derngiz, kullar ustiga chorva mollari tugri kerlib kolmasin va x.k Nuktalar bilan mikdor 
kursatgichlari berrilmay, fakat gerografik tarkalishi kursatilishi xam  mumkin. Masalan: MDX 
ning iktisodiy va ijtimoiy gerografiyasi kursida (iktisodiy atlasda) gallachilik, terxnika ekinlari 


 
 
 
85 
va chorvachilik kartalarida xar xil rangdagi nuktalar bilan fakat gerografik tarkalish 
kursatilgan. Nuktalar usuli termatik kartalarni tuzishda kup kullaniladi. Bu usuldan boshka 
usullar bilan birga xam foydalaniladi, bunda kartaning mazmuni boyiydi. Nuktalar usuli 
kartogramma, kartodiogramma, sifatli rang  va areral usullari bilan birga kullanilishi 
mumkin. Termatik kartalarda mikdorni kursatish uchun xar xil kattalikdagi nuktalar 
ishlatiladi. Buni axoli kartalarida kuprok uchratish mumkin.  
 

Yüklə 1,41 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   90   91   92   93   94   95   96   97   ...   114




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin