Testlar tarqatilmasin!!!
Yüklə 0,57 Mb.
|
|
9-SINF
7-mavzu O’zgaruvchanlik qonuniyatlari va Seleksiya asoslari 1. Organizm genotipining o’zgarishi bilan boradigan va bir necha avlodlarda saqlanadigan o’zgaruvchanlik nima? A.mutatsiya B.irsiy o’zgaruvchanlik C.polimeriya D.epistaz 2. To’satdan vujudga kelgan va qatiy ravishda nasldan naslga o’tadigan o’zgarishlar natijasida qanday belgilar paydo bo’lgan? A.xushbo’y no’xatning kalta poyali navlari B.qat qat tojbargli o’simliklar C.g’alladoshlarda boshoq uzunligi,makkajo’xori so’tasining kattaligi. D.A va B 3. Aniq ko`zga tashlanadigan o`zgarishlar(a) va to`satdan vujudga kelib qat’iy ravishda nasldan naslga o`tadigan(b) o`zgarishlarni aniqlang 1. albinism 2. tovuqlarda pat bo`lmasligi 3. no`xatning kalta poyalilik belgisi 4.odamlarda barmoqlarning kalta bo`lishi 5. qat-qat tojibarglilik A a-1,4; b-3,5 B a-3,5; b-1,4 C a-1,2,4; b-3,5 D a-3,5; b-1,2,4
A panmiksiya B alohidalanish C mutatsiya D populyatsiya 5.…….. – genetic materialning irsiy o’zgarishi A.mutatsiya B.letal gen C.izogen liniya D.irsiyat 6. Ko’pchilik mutatsiyalar qanday holda bo’ladi A. resessiv bo’lib geterozigota holda nasldan naslga o’tadi B.dominant bo’lib shu organizmda yuzaga keladi C.ressessiv bo’lib shu organizmda yuzaga keladi D. ressessiv bo’lib hech qachon namoyon bo’lmaydi. 7. Odatda ular zararli bo’lib organizmning nozik muvozanatdagi biokimyoviy jarayonlar tuzilishiga o’zgartirish kiritadi? A.mutatsiya B.letal gen C.izogen liniya D.irsiyat 8. Qanday mutatsiyalar gomo va geterozigota holatda yashovchan bo’lmaydi, individual rivojlanishning dastlabki bosqichlarida nobud bo’ladi A.resessiv mutatsiya B. dominant mutatsiya C.somatik mutatsiya D.jinsiy mutatsiya 9.Aniq ko’zga tashlanadigan o’zgarishlar A. kalta oyoqli qo’y,tovuqlarda pat bo’lmasligi,mushuk barmog’I ayriligi B.pigment bo’lmasligi(albinism),barmoq kalta bolishi C.hamma to’g’ri D.ko’p barmoqlilik(polidaktiliya) 10.Xo’rozning bo’yin qismida pat bo’lmasligi – A.somatik mutatsiya B.dominant mutatsiya C.resessiv mutatsiya D.jinsiy mutatsiya 11.Generativ mutatsiya nima? A. bir gen doirasidagi bitta yoki bir necha nukleotidning o’zgarishi yoki almashinishi bilan bog’liq B.shu organism belgilarning namoyon bo’lishiga tasir tmaydi keyingi bog’inda namoyon bo’ladi C. shu organizmning o’zida namoyon bo’ladi jinsiy ko’payishda keyingi avlodga o’tmaydi D. polipiptid zanjiridagi aminokislotalarning ketma-ketligini yangilaydi 12.Somatik hujayra geni o’zgarsa ? A. bir gen doirasidagi bitta yoki bir necha nukleotidning o’zgarishi yoki almashinishi bilan bog’liq B.shu organism belgilarning namoyon bo’lishiga tasir tmaydi keyingi bog’inda namoyon bo’ladi C. shu organizmning o’zida namoyon bo’ladi jinsiy ko’payishda keyingi avlodga o’tmaydi D. polipiptid zanjiridagi aminokislotalarning ketma-ketligini yangilaydi 13. Jinsiy hujayralarda(I) va somatic hujayralarda(II) paydo bo’lgan mutatsiyalar mutatsiya uchragan organizmga(1) va keyingi avlodga(2) qanday ta’sir ko’rsatadi? a) namoyon bo’ladi b)namoyon bo’lmaydi A I 1-a;2-b; II1-a;2-b; B I 1-a;2-b; II 1-b;2-a; C I 1-b;2-a; II 1-a;2-b; D I 1-b;2-a; II 1-b;2-a; 14.O’simlikshunoslikda……..madaniy o’simliklarning yangi navlarini yaratishda keng foydalaniladi A.resessiv mutatsiya B. dominant mutatsiya C.somatik mutatsiya D.jinsiy mutatsiya
A somatik mutatsiya B sun`iy hosil qilingan mutatsiya C poliplodiya Dfoydali mutatsiya 16.Gen yoki nuqtali mutatsiya nima? A. bir gen doirasidagi bitta yoki bir necha nukleotidning o’zgarishi yoki almashinishi bilan bog’liq B. shu organism belgilarning namoyon bo’lishiga tasir etmaydi keyingi bog’inda namoyon bo’ladi C. shu organizmning o’zida namoyon bo’ladi jinsiy ko’payishda keyingi avlodga o’tmaydi D. polipiptid zanjiridagi aminokislotalarning ketma-ketligini yangilaydi 17.Qaysi mutatsiyalar oqsil tuzilishiga o’zgartirish kiritadi,polipeptid zanjiridagi aminokislotalarning ketma-ketligini yangilaydi shu bilan oqsilning funksional faolligini o’zgartiradi ? A.resessiv mutatsiya B. dominant mutatsiya C.somatik mutatsiya D.nuqtali mutatsiya 18. Xromosoma mutatsiyasi nima tufayli yuzaga keladi – A.irsiy kasalliklar B.xromosomaning ma’lum bir qismining yo’qolishi C.xromosomalarning karra oshishi D.gen miqdorining karra ko’payishi 19. Xromosoma(a) va nuqtali(b) mutatsiya uchun xos xususiyatlarni juftlab yozing 1) gen doirasida sodir bo`ladi 2) xromosomalar soni karra ortadi 3) oqsillar tuzilishiga o`zgarishlar kiritadi 4) xromosomaning ma’lum bir qismini yo`qolishi tufayli yuzaga keladi 5) oqsil molekulasining funksional faolligini o`zgartiradi 6)genlarning yangi kombinatsiyasini hosil qiladi A a-1,3; b-2,4,5 B a-2,4,5; b-1,3 C a-2,4,6; b-1,3,5 D a-2,4; b-1,3,5,6 20. Qanday mutatsiya genlarning yangi kombinatsiyasini hosil qiladi, ularning o’zaro tasir xarakterini o’zgartiradi? A.xromosoma mutatsiya B. dominant mutatsiya C.somatik mutatsiya D.nuqtali mutatsiya 21……. – sodda hayvon va o’simliklarda xromosomalarning karra ortishi? A.polimeriya B.pleyotropiya C.poliploidiya D.polidaktiliya 22. Qaysi organizmlarda xromosomalar soni bir necha yuz baravar ortishi mumkin A o`simliklarda B sodda hayvonlarda C yuksak o`simliklar va sodda hayvonlarda D yuksak hayvonlar va o`simliklarda 23.Kariotipda xromosoma sonining karra ko’payishi bilan qanday o’zgarish kuzatiladi A.genetik barqarorlik oshadi, mutatsiyada hayotchanlik pasayish xavfi kamayadi B.genetik barqarorlik kamayadi, mutatsiyada hayotchanlik pasayish xavfi kamayadi C.genetik barqarorlik oshadi, mutatsiyada hayotchanlik pasayish xavfi oshadi D. genetik barqarorlik kamayadi, mutatsiyada hayotchanlik pasayish xavfi ortadi.
A 4; gen, xromosoma, genom va sitoplazmatik C 4; foydali,zararli, dominant va retsessiv D 2; somatik va generativ 25.Genlarning muhim xususiyatlaridan biri A. mutatsiya hosil qilish B.neytral xususiyatga ega C.suniy yo’l bilan hosil qilinadi D.faqat dominant holda uchraydi. 26.Dastlab irsiy o’rgarishlar tezligini birdaniga oshirish qanday omillar ta’sirida amalga oshirilgan? A kimyoviy moddalar B rentgen nurlari C ionlashtiruvchi radiatsiya nurlari D DNKsinteziga ta’sir ko’rsatuvchi omillar 27.Rentgen nurlari tasirida mutatsiya paydo bo’lishi necha marta oshirildi? A.150 B.100 C.100-300 D.240-250 28. Seleksionerga yordamchi material beradi – A. holda uchraydigan mutatsiyalar B.dominant mutatsiyalar C.betaraf neytral mutatsiyalar D. sun’iy yol bilan hosil qilinadigan mutatsiyalar tabiiy 29. Himolay quyonining yelkasidagi hamma oq junlarni yulib tashlab o`sha joyga sovuq tasir ettirilsa – A.hamma qismi oq,faqat oyog’i va dumida qora patlari bor. B.hamma juni oq bo’ladi C. hamma qismi qora,faqat oyog’i va dumida oq patlari bor. D. o’sha joyda qora jun bo’ladi 30. Himolay quyonlarini 300Cda – A.hamma qismi oq,faqat oyog’i va dumida qora patlari bor. B.hamma juni oq bo’ladi C. hamma qismi qora,faqat oyog’i va dumida oq patlari bor. D. hamma juni qora bo’ladi 31. Nilufarning suv ostidagi, suv ustidagi bargi qanday shaklda bo’ladi – A.lansetsimon; voronkasimon B. voronkasimon; lansetsimon C. patsimon qirqilgan; yaxlit D. yaxlit; patsimon qirqilgan 32. Suv yong’og’ining suv ostidagi , suv ustidagi Bargi qanday shaklda? A.lansetsimon;voronkasimon B. voronkasimon; lansetsimon C. patsimon qirqilgan; yaxlit D. yaxlit; patsimon qirqilgan 33. Suv yong`og`ining(I) suv osti(a) va suv usti(b) barglari va nilufar gulining(II) suv usti(c) va suv osti(d) barglari qanday tuzilgan 1)voronkasimon 2)ingichka lansetsimon 3) yaxlit 4)patsimon qirqilgan A I a-4; b-3; II c-2; d-;1 B I a-3; b-4; II c-2; d-1; C I a-2; b-1; II c-3; d-4; D I a-4; b-3; II c-1; d-2;
1)spirogira 2)suv yong’og’I 3)suv qaroqchisi 4)nilufar 5)suv qirqqulog`I A 1,2,3,4,5 B 2 C 1,2,3 D 2,5 35. Odamlarda nima tufayli teri qoramtir bo’ladi – A.ultrabinafsha nurlar tasirida melanin pigmenti to’planishi tufayli B. ultrabinafsha nurlar tasirida intermidin pigmenti to’planishi tufayli C.ultrabinafsha nurlar tasirida xlorofill pigmenti to’planishi tufayli D. ultrabinafsha nurlar tasirida vazopressin pigmenti to’planishi tufayli 36. Reaksiya normasi nima A. belgilarning xilma xillik darajasi B. o’zgaruvchanlik chegarasi C.shu organism belgilarning namoyon bo’lishiga tasir etmaydi keyingi bog’inda namoyon bo’ladi D.A va B
37. Reaksiya normasining kengligi nima bilan aniqlanadi – A.genotip bilan aniqlanadi organizm hayot faoliyatidagi belgilarning ahamiyatiga bog’liq B.fenotip bilan aniqlanadi organizm hayot faoliyatidagi belgilarning ahamiyatiga bog’liq C.shu organizmning o’zida namoyon bo’ladi jinsiy ko’payishda keyingi avlodga o’tmaydi D.miqdor belgilar tasiri bilan aniqlanadi 38. Reaksiya normasiga xos bo`lgan belgilarni aniqlang 1) tashqi muhit natijasida kelib chiqadigan belgilarning xilma-xillik darajasi 2) tashqi muhit natijasida kelib chiqadigan belgilarning o`zgaruvchanlik darajasi 3)kengligi fenotip bilan aniqlanadi 4)kengligi genotip bilan aniqlanadi 5)organism hayot faoliyatidagi belgilarning ahamiyatiga bog`liq A 1,2,3 B 1,2,4 C 1,2,3,5 D 1,2,4,5 39. Reaksiya normasi keng(1) va tor(2) doirada bo’lgan belgilarni aniqlang. a) oq leggorn tovuqlarining massasi b) oq leggorn tovuqlarining beradigan tuxumlarining soni c) hasharotlar yordamida changlanuvchi o’simliklarning gulining shakli d) hasharotlar yordamida changlanuvchi o’simliklarning bargining shakli A 1-a,c; 2-b,d; B 1-a,d; 2-b,c; C 1-b,c; 2-a,d; D 1- b,d; 2-a,c; 40. Sut tarkibidagi yog’ miqdori nimaga bog’liq? A fenotip B genotip C barchasi D tashqi muhit omillari
A gul B barg C poyada novdalarining shoxlanishi D mevasining yetilish vaqti
A gul B barg C poyada novdalarining shoxlanishi D mevasining yetilish vaqti 43. Reaksiya normasining torligi qaysi belgilarga xos A.bosh miya va yurak kattaligi B. qoramol zotiga, genotipga C.miqdor belgilarga D.genotipga 44. Organizmda uni miqdori juda keng doirada o’zgaruvchan bo’ladi A.vitamin miqdori B. yog’ C.uglevod miqdori D.osh tuzi 45. Hasharotlar yordamida changlanadigan o’simliklarning qaysi belgisi juda o’zgaruvchan bo’ladi A.gul shakli B.barg kattaligi C.gul rangi D.changchi va urug`chi shakli 46. Fenotipik o’zgaruvchanlik xususiyatlarini toping 1)irsiylanish xususiyatiga ega 2) irsiylanish xususiyatiga ega emas 3)o’zgarishlar guruhli xarakterga ega 4) o’zgarishlar individual xarakterga ega 5)tashqi muhit tasiriga bog’liq. 6) tashqi muhit ta’siriga bog`liq emas 7)o’zgaruvchanlik chegarasi fenotip bilan aniqlanadi 8) o’zgaruvchanlik chegarasi genotip bilan aniqlanadi 9) namoyon bo’lish darajasi turli organizmda bir xil 10)namoyon bo’lish darajasi turli organizmda turli xil A.1,3,5,7,9 B. 2,4,6,8,10 C.1,4,6,7,9 D.2,3,5,8,10 47. Odamda qancha normal va patologik belgilarning nasldan naslga o’tishi genealogik usul yordamida aniqlangan – A.4000 B.2500 C.2000 D.4500 48.Odam genetikasining asosiy usullari – A.genealogik, egizaklar B.sitogenetik, biokimyoviy C.populyasion, ontogenetic D.hamma javoblar to’g’ri 49. Geneologik usul – A.odamning mumkin qadar ko’proq nasl nasabini o’rganib chiqish B. odamda uchraydigan ko’pgina irsiy kasalliklarni tushunib olish uchun ko’pgina qimmatli materiallar beradi C. usul xromosomalarni sanab hisoblashdan tashqari xromosomalardagi ancha nozik o’zgarishlarni ham o’rganishga imkon berdi D. Odamdagi uchraydigan patologik o’zgarishlar, moddalar almashinuvining odatdagicha borishidagi o’zgarishlar qaysi usulda aniqlanadi 50. Odamdagi qobiliyat istedod irsiy omillarga bog’liq ekanligi qaysi usul bilan aniqlangan – A.egizaklar B.genealogic C.sitogenetik D.biokimyoviy 51. Odamdagi dominant belgilar – 1)jingalak soch(geterozigotada taram taram soch) 2)sochning erta to’kilishi 3)malla bo’lmagan soch 4)qo’y ko’z, 5)sepkillar, 6)pakanalik 7) polidaktiliya 8)to’g’ri soch 9)normal,malla soch 10)ko’k yoki kulrang ko’z 11)sepkil bo’lmasligi 12)normal bo’y 13)barmoqlar soni normal A.1,2,3,11,12,13 B.1,2,3,4,5,6,7,8,11 C.1,2,3,4,5,6,7 D.8,9,10,11,12,13 52. Odamdagi resessiv belgilar? 1)jingalak soch(geterozigotada taram-taram soch) 2)sochning erta to’kilishi 3)malla bo’lmagan soch 4)qo’y ko’z, 5)sepkillar, 6)pakanalik 7) polidaktiliya 8)to’g’ri soch 9)normal,malla soch 10)ko’k yoki kulrang ko’z 11)sepkil bo’lmasligi 12)normal bo’y 13)barmoqlar soni normal A.1,2,3,11,12,13 B.1,2,3,4,5,6,7,8,11 C.1,2,3,4,5,6,7 D.8,9,10,11,12,13 53. Odamdagi resessiv belgilarni toping 1.malla soch 2.sochning erta to`kilishi 3.to`g`ri soch 4.kulrang ko`z 5.polidaktiliya 6.sepkillilik 7.normal bo`y 8.sepkillarning bo`lmasligi 9.barmoqlar soning normal bo`lishi A 1,4,6,7,9 B 1,3,4,7,8,9 C 2,5,6 D 2,4,5,6,9 54. Odamdagi resessiv bo`lmagan belgilarni toping 1.malla soch 2.sochning erta to`kilishi 3.to`g`ri soch 4.kulrang ko`z 5.polidaktiliya 6.sepkillilik 7.normal bo`y 8.sepkillarning bo`lmasligi 9.barmoqlar soning normal bo`lishi A 1,4,6,7,9 B 1,3,4,7,8,9 C 2,5,6 D 2,4,5,6,9 55. Geneologik usul bilan qaysi resessiv genlarning nasldan naslga o’tishi aniqlangan? 1) ko’z shox pardasining ko’rlikka olib keladigan irsiy degeneratsiya 2) braxidaktiliya 3)gemofiliya, 4)shizofreniya (og’ir ruhiy kasallik) 5) tug’ma karlik 6)silga moyillik 7) qandli diabet 8) mikrosefaliya A.3,4,5,7,8 B.3,4,5,7 C.1,2,6 D. 1,2,6,8 56. Geneologik usul bilan qaysi dominant belgilarning nasldan naslga o’tishi aniqlangan? 1) ko’z shox pardasining ko’rlikka olib keladigan irsiy degeneratsiya 2) braxidaktiliya 3)gemofiliya, 4)shizofreniya (og’ir ruhiy kasallik) 5) tug’ma karlik 6)silga moyillik 7) qandli diabet 8) mikrosefaliya A.3,4,5,7,8 B.3,4,5,7 C.1,2,6 D. 1,2,6,8 57. Dominant holda irsiylanuvchi kasallik(lar)ni belgilang 1)qandli diabet 2)Polidaktiliya 3)tug’ma karlik 4)albinizm 5)sepkillarning bo’lishi A 1,2,3,5 B 2,3 C 1,2,3 D 2 58. Ko`z shox pardasining ko`rlikka olib keluvchi irsiy degeneratsiyasi, sil kasalligiga moyillik qaysi usul yordamida aniqlanadi A geneologik B egizaklar C biokimyoviy D sitogenetik 59.Odamda egizaklar necha xil A.2 B.2-8 C.5 D.6 60.qanday rivojlangan egizaklar bir jinsli va bir-briga hayron qolarli darajada oxshash bo’ladi A. bir tuxumdan B.har xil tuxumdan C.somatik D.dominant 61…so’nggi yillarda katta ahamiyat kasb etdi.U odamda uchraydigan ko’pgina irsiy kasalliklarning sababini tushunib olish uchun qimmatli manba berdi? A.egizaklar B. genealogik C.sitogenetik D.biokimyoviy
A geneologik B egizaklar C biokimyoviy D sitogenetik 63. Sitogenetik usulga xos bo`lgan xususiyatlarni aniqlang 1. bir genotipli organizmlarda faqat tashqi muhit natijasida yuzaga keladigan o`zgarishlarni o`rganadi 2.irsiy kasalliklar sabablarini o`rganib olish uchun ko`pgina qimmatli ma’lumotlar beradi 3. qandli diabet kasalligi sabablarini o`rgangan 4.xromosomalarning nozik o`zgarishlarini ham o`rganishga imkon beradi 5.odamning nasl nasabini o`rganib chiqishga to`g`ri keladi A 1,2,4 B 1,3,5 C 2,4 D 2,4,5 64. Sitogenetik usulga xos bo`lmagan xususiyatlarni aniqlang 1. bir genotipli organizmlarda faqat tashqi muhit natijasida yuzaga keladigan o`zgarishlarni o`rganadi 2.irsiy kasalliklar sabablarini o`rganib olish uchun ko`pgina qimmatli ma’lumotlar beradi 3. qandli diabet kasalligi sabablarini o`rgangan 4.xromosomalarning nozik o`zgarishlarini ham o`rganishga imkon beradi 5.odamning nasl nasabini o`rganib chiqqishga to`g`ri keladi A 1,2,4 B 1,3,5 C 2,4 D 2,4,5 65. Odam genetikasini o`rganishning usullarini juftlab yozing a) egizaklar b) sitogenetik c) geneologik 1)xromosomalarning nozik o`zgarishlarini ham o`rganishga imkon beradi 2) bir genotipli organizmlarda faqat tashqi muhit natijasida yuzaga keladigan o`zgarishlarni o`rganadi 3) ko`pgina ressessiv kasalliklar shu metod yordamida aniqlangan 4)irsiy kasalliklarni sabablarini tushunib olish uchun qimmatli ma’lumotlar berdi A a-2,4; b-1; c-3 B a-2; b-1,4; c-3 C a-2; b-1; c-3,4 D b-1,2,4; c-3 66. Irsiy kasalliklarning ko’pchiligi…– A.mutatsiyadan iborat va resessivdir B. mutatsiyadan iborat va dominantdir C.dominant va resessivdir D.foydali, zararli, neytral 67. Qaysi usul yordamida odam xromosoma to’plamidagi ko’rinadigan darajadagi o’zgarishlarni o’rganish imkonini beradi ? A.egizaklar B.genealogic C.sitogenetik D.biokimyoviy 68. quyidagilardan qaysi biri sitogenetik usul yordamida aniqlanadi – A. xromosoma tuzilishi va sonining ko’rinadigan darajada o’zgarishi B. xromosomalarni sanab hisoblash C. xromosomalardagi ancha nozik o’zgarishlarni ham o’rganish D.hamma javoblar to’g’ri 69.Qon leykositlari alohida oziq muhitda necha darajada tushirib o’rganiladi – A.37 B.55 C.36,6 D.41-43 70.Qaysi usul xromosomalarni sanab hisoblashdan tashqari xromosomalardagi ancha nozik o’zgarishlarni ham o’rganishga imkon berdi ? A.egizaklar B. genealogik C.sitogenetik D.biokimyoviy 71.Odamdagi uchraydigan patologik o’zgarishlar,moddalar almashinuvining odatdagicha borishidagi o’zgarishlar qaysi usulda aniqlanadi ? A.egizaklar B. genealogik C.sitogenetik D.biokimyoviy 72. Qaysi metod yordamida qandli diabet kasalligining sababi o’rganilgan? A sitogenetik B biokimyoviy C sitokimyoviy D geneologik 73.Moddalar almashinuvining buzilishi bilan ro`y beradigan o`zgarishlarni qaysi usul o`rganadi A sitogenetik B biokimyoviy C sitokimyoviy D geneologik 74.Odam populasiyasida qancha irsiy kasalliklarning nasldan naslga o’tishi aniqlangan ? A.4000 B.2500 C.2000 D.4500 75.Tibbiyot genetikasi nimani o’rganadi – 1)odamdagi irsiy kasalliklarni 2)irsiy kasalliklar va ularning paydo bo’lish sabablari 3)davolash usullarini A 1,2,3 B 1,2 C 1,3 D 2,3 76.Irsiy kasalliklar shartli ravishda nechaga bo’linadi A.2ga xromosoma va gen B. dominant va resessiv C. foydali,zararli,neytral D.B va C 77.Gen kasalliklari qanday holda yuzaga keladi ? A.2ga xromosoma va gen B.dominant va resessiv C.foydali,zararli,neytral D.B va C 78.Dominant gen kasalliklari ? A.fenotipda aniq yuzaga keladi, davolash imkoni bo’ladi B.davolash imkoni yo’q C.fenotipda aniq yuzaga keladi, davolash imkonini yo’q D. neytral holda uchraydi 79.Resessiv gen kasalliklari – A. geterozigota holatda fenotipda namoyon bo’lmay yashirin holda faoliyatsiz bo’lib rivojlanmaydi. B.keyingi avlodlarda gomozigota holda namoyon bo’lib gen kasalligining yuzaga kelishiga sabab bo’ladi C. keyingi avlodlarda geterozigota holda namoyon bo’lib gen kasalligining yuzaga kelishiga sabab bo’ladi D.A va B 80.Gen kasalliklari qaysilar – A.fenilketonuriya, albinizm, gemofiliya,daltonizm B. Klaynfelter,Shershevskiy-terner sindromi C. Daun sindromi D. gemofiliya,daltonizm, Daun sindromi 81. Qaysi retsessiv gen kasalligi dominant gen kasalligiga sabab bo’ladi? A albinizm B fenilketonuriya C qandli diabet D daltonizm 82. Fenilketonuriya nechta chaqaloqdan bittasida uchraydi - A.10 000 B. 200 000 C. 500 D.20 000 83. Fenilketonuriyada o’z vaqtida tashxis qo’yib chaqaloq ovqatidan fenilalanin olib tashlanmasa qanday o’zgarish yuz beradi A.miya shakli buzilib, mikrosefaliya rivojlanadi B.aqliy zaiflik belgilari paydo bo’ladi C. terida pigment yo’q,sochi oq,ko’rish qobiliyatida kamchilik bor,.quyosh nuriga juda tasirchan D.A va B 84. Qaysi kasallik resessiv genlarning gomozigota holatga o’tishi natijasida paydo bo’ladi – A.albinism B.Fenilketonuriya C. Daun sindromi D. A va B 85. Albinizm nechta bolaning bittasida uchraydi - A.10 000 B.200 000 C. 500 D.A va B 86. Albinizm kasalligi belgilari ? A.miya shakli buzilib,mikrosefaliya rivojlanadi B.aqliy zaiflik belgilari paydo bo’ladi C.terida pigment yo’q,sochi oq,ko’rish qobiliyatida kamchilik bor,.quyosh nuriga juda tasirchan D.A va B
87.Bu kasallik odamlar orasida 10 000dan bittasida yoki 200 000tadan bittasida uchrashi mumkin A Albinizm B fenilketonuriya C mikrosefaliya D Daun sindromi 88. Qaysi kasalliklar jinsiy X-xromosomaga birikkan holda nasldan naslga o’tadi? A.fenilketonuriya, albinizm, gemofiliya, daltonizm B. Klaynfelter, Shershevskiy-terner sindromi C. Daun sindromi D. gemofiliya, daltonizm 89. Xromosoma kasalliklari qaysilar – A.daun sindromi, Klaynfelter, Shershevskiy-terner sindromi B. gemofiliya, daltonizm, Daun sindromi C. fenilketonuriya, albinizm, gemofiliya, daltonizm D. albinism 90. Xromosoma kasalliklari nima bilan bog’liq A. xromosoma soni va tuzilishining o’zgarishi B.xromosoma tarkibidagi gen o’zgarishi C.xromosomaning biror qismi uzilishi D.xromosomalarning karra oshishi 91.Daun sindromi kimda uchraydi – A.erkakda ham ayolda ham B. faqat erkaklarda C. faqat ayollarda D.faqat chaqaloqda 92. Daun sindromi kelib chiqishining asosiy sababi – A. 21-juft xromosomaning bittaga oshib ketishi natjasida diploid to’plam 47ta bo’ladi B. jinsiy xromosoma bittaga kamayib,XO bo’ladi.Natijada diploid to’plamda 45 ta xromosoma bo’ladi C. jinsiy xromosoma bittaga kamayib,XO bo’ladi.Natijada diploid to’plamda 44 ta xromosoma bo’ladi D. 23-juft xromosomaning bittaga oshib ketishi natjasida diploid to’plam 47ta bo’ladi 93. bu kasalikka chalingan bemorning boshi nomutanosib kichik,yuzi keng, aqliy zaif, odatda bepusht bo’ladi va uzoq yashamaydi A mikrotsefaliya B Daun sindromi C fenilketonuriya D Klaynfelter sindromi 94. Daun sindromining asosiy belgisi – A. qo’l oyoqlari uzun,yelka chanoqqa nisbatan tor,skelet tuzilishi ayollarnikiga o’xshash B.boshi nomutanosib kichik,yuzi keng,ko’zlari kichiik va yaqin joylashgan.Og’zi yarim ochiq aqli zaif,odatda bepusht,uzoq yashamaydi. C. tuxumdon rivojlanmagan, ikkilamchi jinsiy belgilari juda sust namoyon bo’ladi D. .miya shakli buzilib,mikrosefaliya rivojlanadi 95.Daun kasalligida qanday poroglar ko’p uchraydi- A.yurak yirik qon tomir porogi B.yurak,meda ichak kasalliklari C. yirik qon tomir porogi va limfa porogi D.vena qon tomir porogi 96. Daun sindromi bilan tug’ilish sababi – A.onaning yoshi 40dan oshgan bo’lsa bu kasallik bilan tug’ilish ehtimoli katta B. onaning yoshi 30dan oshgan bo’lsa bu kasallik bilan tug’ilish ehtimoli katta C. jinsiy xromosoma bittaga kamayib,XO bo’ladi.Natijada diploid to’plamda 44 ta xromosoma bo’ladi D.tashqi muhit omillari. 97. Daun sindromi bilan kasallangan ayolning silliq muskul hujayralarida jinsiy xromosomalar nechta va qanday holatda bo’ladi? A 1 ta XO; B 3 ta XXX; C silliq muskul hujayralarida jinsiy xromosoma mavjud emas D 2 ta XX; 98. Daun sindromi bilan kasallangan erkakning silliq muskul hujayralarida jinsiy xromosomalar nechta va qanday holatda bo’ladi? A 1 ta XO; B 3 ta XXY; C silliq muskul hujayralarida jinsiy xromosoma mavjud emas D 2 ta XY; 99. Daun sindromi bilan kasallangan qiz bolaning trombotsitlarida autosoma, jinsiy xromosomalar soni A 45;2 B 44;3 C 23,1 D 0 100. Daun sindromi bilan kasallangan o’g’il bolaning eritrositlarida autosoma va jinsiy xromosomalar soni A 45;2 B 44;3 C 23,1 D 0 101.Klaynfelterda jinsiy xromosoma qanday holda bo’ladi – A.XO B.XYY,XXY C.XXXY D.B va C 102. Klaynfelter belgilari ? A. qo’l oyoqlari uzun,yelka chanoqqa nisbatan tor,skelet tuzilishi ayollarnikiga o’xshash B.boshi nomutanosib kichik,yuzi keng,ko’zlari kichiik va yaqin joylashgan.Og’zi yarim ochiq aqli zaif,odatda bepusht,uzoq yashamaydi. C. tuxumdon rivojlanmagan, ikkilamchi jinsiy belgilari juda sust namoyon bo’ladi D. .miya shakli buzilib,mikrosefaliya rivojlanadi 103. Klaynfelter kimlarda uchraydi – A.erkakda ham ayolda ham B. faqat erkaklarda C. faqat ayollarda D.faqat chaqaloqda 104.Klaynfelterda XXY , XXXY holat nechta boladan bittasida uchraydi – A..1000 B.500 C.10 000 D.200 105. Klaynfelter sindromi bilan kasallangan erkakning silliq muskul hujayralarida autosomalar nechta va qanday holatda bo’ladi? A 47 ta;normal holatda B45 ta;reduksiyaga uchragan C 44 ta;normal holatda D 44 ta;reduksiyaga uchragan 106. Klaynfelter sindromli o’g’il bolada(I), Daun sindromli o’g’il bolada(II), Shereshevskiy-terner sindromli ayollarda(III), Fenilketonuriya bilan kasallangan o’g’il bolalarda(IV) kariotipi tarkibida nechta autosoma bo’ladi? A I-45; II-44;III-45;IV-44; B I-44;II-44;III-45; IV-44; C I-44; II-45; III-45; IV-44; D I-44,II-45,III-44,IV-44 107. Klayfelter sindromi bilan kasallangan o`g`il bolaning trombotsitlarida autosoma, jinsiy xromosomalar soni- A 45;2 B44 ta;1 ta C 44 ta;3 ta D 0ta 108.Shershevskiy-Terner kimlarda uchraydi ? A.erkakda ham ayolda ham B. faqat erkaklarda C. faqat ayollarda D.faqat chaqaloqda 109. Shershevskiy ternerda jinsiy xromosoma qanday holda bo’ladi – A. bittaga kamayadi B.XO bo’ladi. C.diploid to’plamda 45 ta xromosoma bo’ladi D.A,B va C 110. Shershevskiy-Terner belgilari ? A. qo’l oyoqlari uzun,yelka chanoqqa nisbatan tor,skelet tuzilishi ayollarnikiga o’xshash B.boshi nomutanosib kichik,yuzi keng,ko’zlari kichiik va yaqin joylashgan.Og’zi yarim ochiq aqli zaif,odatda bepusht,uzoq yashamaydi. C. tuxumdon rivojlanmagan, ikkilamchi jinsiy belgilari juda sust namoyon bo’ladi D. .miya shakli buzilib,mikrosefaliya rivojlanadi 111. Shershevskiy terner nechta qizdan bittasida uchraydi – A.1000 B.5000 C.500 D.100 000 112. Shershevskiy-Terner sindromi bilan kasallangan ayolning silliq muskul hujayralarida autosomalar nechta va qanday holatda bo’ladi? A 23 ta; normal holatda B 45 ta; reduksiyaga uchragan C 44 ta; normal holatda D 44 ta; reduksiyaga uchragan 113. Shershevskiy-terner sindromi bilan kasallanganqiz bolaning eritrositlarida autosoma va jinsiy xromosomalar soni A 45;2 B44 ta;1 ta C 44 ta;3 ta D 0ta 114. Quyidagi kasalliklarning qaysi biri jinsiy sistemaning rivojlanishiga salbiy ta’sir ko’rsatadi? 1) Daun sindromi 2) Klaynfelter 3) Shershevskiy –Terner A 2,3 B 1,2 C 1,2,3 D1,3 115. Ma’lum bir organizmda xromosomadan ajralgan qism gomologik bo’lmagan xromosoma bilan birikib mutatsiyaga olib keldi. Shu organizm gametasi va boshqa organizmdan olingan normal gaploid holatdagi gameta qo’shilishidan hosil bo’lgan zigotada xromosomalar to’plami qanday bo’ladi? A 2n B 2n-1 C 2n+1 D 2n-1 yoki 2n+1 116. Qaysi kasallik bilan kasallanganda X xromosoma ortadi? A Gipertrixoz B Klaynfeltr C Shershevskiy-terner D daltonizm 117.Tibbiyot genetikasi uchun qanday organizmlarni aniqlash katta ahamiyatga ega ? A. geterozigota tashuvchilarni B.gomozigota resessivlarni C.gomozigota dominantlarni D.geterozigota resessivlarni 118. Tibbiyot genetikasini dolzarb vazifasini aniqlang 1)irsiy kasalliklarni davolashning yangi usullarini ishlab chiqish 2) sog`lom avlod uchun kurash 3) irsiy kasalliklarning oldini olish A 1,2 B 1,2,3 C 2,3 D 1,3 Seleksiya
A.1920-1940 B.1925-1935 C.1965-1966 D.1972-1975 2. Vavilovning ekspedisiyalari davomida qanday kolleksiyalar to’plangan? A.dunyo o’simlik resurslari o’rganilgan va urug’chilik uchun g’oyat muhim kolleksiyalar to’plangan B. dunyo o’simlik resurslari o’rganilgan va urug’chilik genofondi tuzilgan,hayvon seleksiyasi uchun g’oyat muhim kolleksiyalar to’plangan C.madaniy o’simliklarning kelib chiqish markazlari o’rganilgan D.t.j.y 3. Vavilov madaniy o'simliklarning kelib chiqish markazlarini nechiga bo'lgan- A.7 B.12 C.10 D.11 4.1) janubiy-garbiy osiyo 2)sharqiy osiyo 3) Janubiy osiyo 4)O'rta yer dengizi markazlaridan necha foiz o'simliklar kelib chiqqan a)11 b)14 c)20 d)50 A.1-a 2-c 3-d 4-b B. 1-d 2-c 3-b 4-a C. 1-b 2-c 3-d 4-a D. 1-d 2-c 3-a 4-a 5. Janubiy osiyo tropik markazidan qaysi madaniy o'simliklar tarqalgan? 1)sholi 2)beda 3)sabzi 4)kofe 5)shakarqamish 6)arpa 7)ananas 8)soya 9)bug`doy 10)qand lavlagi 11)tariq 12)tamaki 13)karam 14)loviya 15)kakao 16)kartoshka A 1,2,5 B 2,10,13 C 1,5 D 8,11 6. Sharqiy osiyo tropik markazidan qaysi madaniy o'simliklar tarqalgan? 1)sholi 2)beda 3)sabzi 4)kofe 5)shakarqamish 6)arpa 7)ananas 8)soya 9)bug`doy 10)qand lavlagi 11)tariq 12)tamaki 13)karam 14)loviya 15)kakao 16)kartoshka 17)suli 18) dukkaklilar A 2,8,11 B 2,10,13 C 1,5 D 8,11 7. Janubiy - G'arbiy osiyo markazidan qaysi madaniy o'simliklar kelib chiqqan? 1)sholi 2)beda 3)sabzi 4)kofe 5)shakarqamish 6)arpa 7)ananas 8)soya 9)bug`doy 10)qand lavlagi 11)tariq 12)tamaki 13)karam 14)loviya 15)kakao 16)kartoshka 17)suli 18) dukkaklilar A 2,8,11 B 2,10,13 C 3,9,17,18 D 3,17,18 8. O'rta-Yer dengizidan qaysi madaniy o'simliklar kelib chiqqan? 1)sholi 2)beda 3)sabzi 4)kofe 5)shakarqamish 6)arpa 7)ananas 8)soya 9)bug`doy 10)qand lavlagi 11)tariq 12)tamaki 13)karam 14)loviya 15)kakao 16)kartoshka 17)suli 18) dukkaklilar A 2,8,11 B 2,10,12,13 C 3,9,17,18 D 2,10,13 9. Abissiya(Efiopiya)markazidan qaysi madaniy o'simliklar kelib chiqqan- 1)sholi 2)beda 3)sabzi 4)kofe 5)shakarqamish 6)arpa 7)ananas 8)soya 9)bug`doy 10)qand lavlagi 11)tariq 12)tamaki 13)karam 14)loviya 15)kakao 16)kartoshka 17)suli 18) dukkaklilar 19)banan A 6,15,19 B 4,6,19 C 3,9,17,18 D 2,10,13 10. Markaziy Amerika qaysi o’simliklarning vatani ? 1)qalampir 2)beda 3)sabzi 4)kofe 5)shakarqamish 6)arpa 7)ananas 8)oshqovoq 9)bug`doy 10)qand lavlagi 11)tariq 12)tamaki 13)karam 14)loviya 15)kakao 16)kartoshka 17)suli 18) dukkaklilar 19) banan A 1,8,14,15 B 7,12,16 C 3,9,17,18 D 2,10,13 11. Janubiy Amerika qaysi o’simliklarning markazi – 1)qalampir 2)beda 3)sabzi 4)kofe 5)shakarqamish 6)arpa 7)ananas 8)oshqovoq 9)bug`doy 10)qand lavlagi 11)tariq 12)tamaki 13)karam 14)loviya 15)kakao 16)kartoshka 17)suli 18) dukkaklilar 19) banan A 1,8,14,15 B 7,12,16 C 3,9,17,18 D 2,10,13 12. Soya va tariq o’simliklari vatanini aniqlang. A Janubiy Osiyo B Sharqiy Osiyo C Markaziy Amerika D Janubi- G’arbiy Osiyo 13. Kofe daraxti vatanini ko’rsating A Janubiy Osiyo tropik markazi B sharqiy Osiyo markazi C Abissiya markazi D Janubi-g’arbiy Osiyo markazi 14. Ananas vatanini ko’rsating. A Abissiya B Janubiy-G’arbiy Osiyo markazi C Janubiy Amerika D Markaziy Amerika markazi 15. Zig’ir va dukkaklilar vatanini ko’rsating A Janubiy Osiyo tropik markazi B Sharqiy Osiyo markazi C Abissiya markazi D Janubi-G’arbiy Osiyo markazi
1) Janubiy Osiyo 2)Janubiy Amerika 3)Abissiya 4)Sharqiy Osiyo 5)Janubiy-G’arbiy Osiyo 6)Markaziy Amerika a)bug’doy b)sholi c)tariq d) kofe daraxti e)kakao daraxti f)suli g)qalampir j)ananas i)banan h)arpa A1-b;2-i;3-d;j;h; 4-c; 5-a;f; 6-g;e; B1-b;2-j;3-d;i;h; 4-c; 5-a;f; 6-e;g C1-b;2-i;3-d;j;c; 4-h; 5-a;f; 6-e;g D1-b;2-j;3-e;i;h; 4-c; 5-a;f; 6-d;g 17.Kelib chiqish markazlari va o’simliklarni juftlab yozing 1) Janubiy Osiyo 2)Janubiy Amerika 3)Abissiya 4)Sharqiy Osiyo 5)Janubiy-G’arbiy Osiyo 6)Markaziy Amerika a) suli b) ananas c)tariq d)arpa e)kakao daraxti f)bug’doy g)qalampir j) sholi i)banan h) kofe daraxti A1-j;2-b;3-d;i;h; 4-c; 5-a;j; 6-g;e; B1-j;2-b;3-d;i;h; 4-c; 5-a;f; 6-e;g C1-a;2-b;3-d;i;e; 4-h; 5-a;f; 6-e;g D1-j;2-b;3-d;i;e; 4-c; 5-a;f; 6-d;g 18. Kelib chiqish markazlari va o’simliklarni juftlab yozing a) Sharqiy Osiyo b) Janubiy-G’arbiy Osiyo c)Janubiy Amerika d) Janubiy Osiyo e)Abissiya f)Markaziy Amerika g) O`rta yer dengizi 1)qalampir 2)beda 3)sabzi 4)kofe 5)shakarqamish 6)arpa 7)ananas 8)oshqovoq 9)bug`doy 10)qand lavlagi 11)tariq 12)tamaki 13)karam 14)loviya 15)kakao 16)kartoshka 17)suli 18) dukkaklilar 19) banan A a-11; b-3,9,17,18; c-2,7,12,16; d-5; e-4,6,19; f-1,8,14,15; g-10,13 B a-11; b-3,9,17,18; c-7,12,16; d-5; e-6,15,19; f-1,4,8,14; g-2,10,13 C a-11; b-3,9,17,18; c-7,12,16; d-5; e-2,10,13; f-1,8,14,15; g-4,6,19 D a-11; b-3,9,17,18; c-7,12,16; d-5; e-4,6,19; f-1,8,14,15; g-2,10,13 19.Hozirgi vaqtda markazlar soni qanchaga ko'paytirilgan A.7 B.12 C.10 D.11 20.Vavilov qachon qamoqqa olindi, qachon Saratov qamoqxonasida holsizlikdan hayotdan ko'z yumdi A.1920-1940 B.1925-1935 C.1965-1966 D.1940-1943 21. Vavilov kolleksiyasi qayerda saqlanadi A.Sankt-Peterburg “O’simlikshunoslik”instituti B.Moskva“O’simlikshunoslik”instituti C.Toshkent“O’simlikshunoslik”instituti D.Navoiy“O’simlikshunoslik”instituti 22. Vavilov kolleksiyasining qaysi mintaqaga mansub o'simliklari O'zbekiston o'simlikshunoslik institutida saqlanadi-. A.subtropik B.tropik C.hindomalay D.Habashiston 23. Rossiyada saqlanadigan kolleksiya qancha namunani va qancha turni o'z ichiga oladi- A.125;1890 B.320;1041 C.300;100 D.300;3400 24. Qaysi g'o'za navi o'z vaqtida viltga chidamli eng yaxshi nav hisoblangan- A.Ulug’bek B.Toshkent C.Buxoro-9 D.Gultish 25."Toshkent" navi qaysi genlar asosida yaratilgan- A.genetik uzoq formalardagi genlar B.yovvoyi g'o'za qimmatli genlari asosida C.madaniy g’o’za qimmatli navlari asosida D.bir turga mansub ota-onalarni chatishtirish 26.Seleksiyaning asosiy vazifasi nimada? A.hayot mohiati,tuzulish arajalari,shakllari,rivojlanish qonuniyatlarini o’rganish B.tirik sistemadagi fizik qonuniyatlar va ko’rsatgichlarni o’rganish C. organizm hayot faoliyatini tashkil etuvchi kimyoviy moddalar kimyoviy moddalar va jarayonlar haqida D. odamning oziq ovqat estetik texnik talablarini qondiruvchi yuqori mahsuldor hayvon zotlari,o’simlik navlari mikroorganizm shtammlarini yaratish 27.... Odam tomonidan sun'iy ravishda yaratilgan organizm populyasiyalariga aytiladi- . A.zot B.nav C.toza liniya D.A,B va C 28.Har bir ….o’ziga xos xususiyatga yani reaksiya normasiga ega? A.tur populyasiya B.biofeosenoz C.zot,nav D.shtamm,hujayra,biosfera 29.Tovuqlarning qaysi zoti ko'p tuxum beradi- A.broyler B.lekgorn C.zagorsk D.qora ola 30.Tovuqlarning oq lekgorn zotiga yashash sharoiti va oziqa berish yaxshilansa qanday o'zgarishlar yuz beradi- A. tuxum berish va massa ortadi, B. tuxum berish ortadi,massasi oshmaydi C.massa oshadi, tuxum berishi oshmaydi D. nasli yaxshilanadi. 31.Seleksiyaning asosiy usullari qaysilar? A.tanlash va duragaylash B.yakka tanlash C.duragay kuchi D.sitogenetik,biokimyoviy 32.O'simlikshunoslikda chetdan changlanuvchi o'simliklarga nisbatan qaysi tanlash usuli qo'llaniladi A.yakka B.yalpi C.dominant D.somatik 33.Yalpi tanlash usulining mohiyati nimada 1)ekinzorlardan faqat kerakli sifatga ega bo'lgan o'simliklar ajratib olinadi2)kelgusi yili urug'lari ekilib,o'simlik orasidan ham ma'lum belgiga ega bo'lganlari tanlab olish takrorlanadi 3)bu usulda olingan nav genetik jihatdan bir xil bo'lmaydi 4)tanlash vaqti-vaqti bilan takrorlanadi 5)ekinzorlarda qimmatli belgiga ega bo'lgan o'simliklar tanlanadi,ulardan yangi avlod olinadi 6)tanlash orqali toza liniyalarning genetik jihatdan bir xil bo'lgan organizmlar guruhi olinadi? A.1,2,3,4 B.5,6 C.3,4,5 D.1,2,5 34.Yakka yani individual tanlash usulini tushuntiring 1)ekinzorlardan faqat kerakli sifatga ega bo'lgan o'simliklar ajratib olinadi2)kelgusi yili urug'lari ekilib,o'simlik orasidan ham ma'lum belgiga ega bo'lganlari tanlab olish takrorlanadi 3)bu usulda olingan nav genetik jihatdan bir xil bo'lmaydi 4)tanlash vaqti-vaqti bilan takrorlanadi 5)ekinzorlarda qimmatli belgiga ega bo'lgan o'simliklar tanlanadi,ulardan yangi avlod olinadi 6)tanlash orqali toza liniyalarning genetik jihatdan bir xil bo'lgan organizmlar guruhi olinadi? A.1,2,3,4 B.5,6 C.3,4,5 D.1,2,5 35. yalpi tanlash(1) yakka tanlash(2) xususiyatlari to’g’ri keltirilgan qatorni belgilang a) toza liniyali genetic jihatdan bir xil o’simliklar guruhi olinadi b)ko’pincha chetdan changlanuvchi o’simliklarga nisbatan qo’llaniladi c)olingan nav genetic nuqtai nazardan bir xil bo’lmaydi d)ekinzordan qimmatli belgiga ega ayrim o’simliklar tanlanadi va yangi avlod olinadi A 1-a;d; 2-b;c; B1-b;c;’ -a';d; 2-b;c; B1-b' avlod olinadi 2-a;d; C 1-b;c;d 2-a; D 1-a; 2-b;c;d 36. Qaysi tanlash orqali toza liniyalarni genetik jihatdan bir xil organizmlar guruhi olinadi ? A.yakka B.yalpi C.dominantD.somatik 37.Qaysi yo'l bilan madaniy o'simliklarning juda qimmatli navlarini yaratishga muvaffaq bo'lindi- A.suniy B.tanlash C.rentgen nur tasirida D.tabiiy yo’l
A seleksiya B duragaylash C yakka tanlash D yalpi tanlash 39.Chorvachilikda avlodlar soni kamligi uchun qaysi tanlash keng qo’llaniladi? A.yakka tanlash va genetik uzoq formalarni duragaylash B.duragaylash C.yalpi tanlash va genetik uzoq formalarni duragaylash D. yakka tanlash va duragaylash 40. Begona zotlarni chatishtirishdan qanday maqsad ko’zlanadi? A bir necha foydali belgilar kombinatsiyasini hosil qilish. B organizm hayotchanligini oshirish C organizm hayotchanligini va mahsuldorligini oshirish D hayotiy xususiyatlari birmuncha yuqori va kuchli avlod olish 41.Bug’doyning past bo’yli serhosil navi tarkibida qanday modda mavjud? A.interferon B.fitoaleksin C.kleykobina D.tritikale 42.Qanday chatishtirish bir necha foydali belgilar kombinatsiyasini hosil qilish maqsadida amalga oshiriladi? A tur ichida chatishtirish B turkumlararo chatishtirish C zot ichida chatishtirish D. begona zotlarni chatishtirish. 43. Qanday duragaylash qatiy tanlash bilan qo’shib olib borilsa zotning xususiyatlarini yaxshilashga imkon yaratadi? A tur ichida chatishtirish B turkumlararo chatishtirish C zot ichida chatishtirish D. begona zotlarni chatishtirish 44…… chatishtirishda 1-avlod duragayi hayotiy xususiyati birmuncha yuqori bo’lishi va kuchli rivojlanishi bilan farq qiladi. A.har xil zatlarni chatishtirish,turlararo chatishtirish B. yalpi tanlash va genetik uzoq formalarni duragaylash C.genetik uzoq formalarni duragaylash D. duragaylash 45.Duragay kuchi— A har xil zot va navlarni chatishtirganda 1-avlodda hayotiy xususiyatlarning yuqori bo`lishi B.geterozis C.eksperimental allopoliploidiya D.A,B 46. geterozis jarayonida ko’pchilik genlar qanday holatda bo’ladi ? A.resesiv B.dominant C.geterozigota D.yashirin 47.Qachon dominant genlarning qulay o’zaro tasiri vujudga keladi? A.bekross holatda B.geterozis holatda C.epistatik tasir natijasida D.gipostayik tasir natijasi 48.Duragaylarning turlararo bepushtiligi bartaraf qilish usulini kim birinchi qo’llagan? A.Vavilov B.Mendel C.Karpyechenko D.Mavloniy 49.Karpyechenko qaysi o’simliklarni chatishtirgan-A.bug’doy;bug’doyiq B.karam;turp C. bug’doy;javdar D.karam;lavlagi 50. Karpyechenko yaratgan o’simlik mevasi necha qismdan iborat A.1 B.2 C.3 D.16-20 51. karpyechenko yaratgan nav qaysi o`simlikka o`xshardi A karam B turp C lavlagiga D yarmi karam, yarmi turpga 52.Bug’doy va bug’doyiq duragayidan bir mavsumda necha marta hosil o’rib olinadi va u qancha yashil massa beradi- A.3-4; 350-400 B.3-4; 300-450 C.4-5; 230-250 D.5-6; 350-400 53. Tritikale duragayi qaysi o’simliklarni chatishtirib olingan? A.bug’doy;bug’doyiq B.karam;turp C. bug’doy;javdar D.karam;lavlagi 54.Tritikale qanday xususiyatlarga ega 1)yuqori hosildor 2)ko’p miqdorda yashil massa beradi 3)yuksak darajada oziq sifatiga ega 4)viltga chidamli? A.1,2,4 B.1,2,3 C.1,2,3,4 D.1,2 55. Yuqori hosildor, ko`p miqdorda yashil massa to`playdigan va yuksak darajadagi oziqlik sifatiga ega o`simlik qaysi o`simliklarni duragaylash natijasida olingan? A) bug`doy va javdar B) bug`doy va bug`doyiq C) bug`doyiq va javdar D) bug`doy, bug`doyiq va javdar 56. Qaysi o’simliklar duragayi yuqori hosildor, yuqori darajadagi sifatiga ega? A bug’doy+arpa B javdar+ bug’doyiq C javdar+arpa D bug’doy+javdar 57.Tritikale xususiyatlari to’g’ri keltirilgan javobni belgilang 1) bug’doy va piyozli arpa duragayi 2)bug’doy va qilqon arpa duragayi 3)yuqori hosildor 4)bir mavsumda 3-4marta o’rib olinadi 5)ko’p miqdorda yashil massa to’playdi 6)300-450s/ga yashil massa beradi 7)yuksak darajada oziqlik sifatiga ega 8)mevasi don meva 9) yem-xashakbop o’simliklar A1,2,3,4,5,6,7,8,9 B1,3,5,7,9 C 2,3,5,7,8,9 D1,3,5,7,8,9 58.Qaysi o’simliklarning poliploid navlari keng tarqalgan- A.beda,qand lavlagi B.javdar,grechixa C.moyli o’simliklar D.hamma javoblar to’g’ri 59.Bug’doyning diploid va tetraploid navlari qanday xromosoma naboriga ega? A.4n=42;6n=67 B.2n=14;4n=28 C.2n=36;4n=48 D.3n=21;6n=42 60. Bug’doyning tetraploid navlari qanday gameta hosil qiladi? A 12+XX; 12+XY; B 24+XX; 24+XY C 12+X; 12+Y; D 12+XX; 12+YY; 61.Non pishirish pivo vino turli sut mahsulotlarini tayyorlashda qaysi organizmlarning fermentativ faoliyatidan foydalanadi A.o’simlik, zamburug’ B.mikroorganizm, zamburug’, bakteriyalar C.bakteriya, ko’k yashil suvo’tlari D.achitqi zamburug’i, biofiltr hayvonlar. 62. Qanday shtammlar antibiotic, ferment vitamin preparatlari va ozuqabop oqsillarni ishlab chiqishda katta ahamiyat kasb etadi? A.yuksak o’simlik B.mikroorganizm C.poliploid nav D.geterozis 63. Sanoat mikrobiologiyasida mikroorganizmlardan nima maqsadda foydalanilmoqda 1) antibiotiklar olishda 2) fermentlar olishda 3)vitaminlar olishda 4)oziqabop oqsillar olishda A 1,2,3 B 1,2,4 C 1,2 D 1,2,3,4 64.Mikroorganizmlardan qaysi vitaminlar olinadi? A.B2,B12 B.B6,B12 C.C ,N D.A,C,B1 65.Qanday muhitda o’stirilgan achitqi zamburug’laridan ozuqabop oqsillar olinadi? A.kislorodsiz muhitda B. yog’och qipiqlari va geparinda C. yog’och qipiqlari, parafinda D.spirtda va osh tuzining kuchsiz eritmasida 66.zamburug’lar tarkiibida necha foiz oqsil to’planadi? A.60 B.30 C.44 D.55 67.Oqsilga boy qaysi preparatni chorvachilikda qo’llash natijasida yiliga qo’shimcha ravishda 1 million tonnagacha go’sht yetishtirish mumkin? A.glisin B.lizin C.achitqi zamburug’dan olingan ozuqabop oqsillar D.mog’or zamburug’dan olingan ozuqabop oqsillar 68.yordamida zaruriy aminokislotalarni ishlab chiqish ham muhim ahamiyatga ega? A.zamburug’ B.virus C.mikroorganizm D.o’simliklar 69.Hayvonlar ozuqasiga mikrobiologik yo’l bilan qaysi moddadan bir tonna qo’shilsa o’nlab hayvon ozuqasini tejab qolish mumkin? A.glisin B.lizin C.arginin D.fenilalanin 70.Biotexnologiya nima? A.bakteriya hujayrasiga ma’lum genlarni va odam genini kiritish B.inson uchun zarur mahsulotlarni tirik hujayralardan olish C.inson uchun zarur mahsulotlarni tirik hujayralar yordamida olish D.B va C 71.Gen muhandisligi nima? A.bakteriya hujayrasiga ma’lum genlarni va odam genini kiritish B.inson uchun zarur mahsulotlarni tirik hujayralardan olish C.inson uchun zarur mahsulotlarni tirik hujayralar yordamida olish D.B va C 72.Gen muhandisiligi usuli bilan qanday mahsulotlar olinmoqda 1)virus ko’payishini to’xtatuvchi interferon oqsili.2)qonda glyukozani nazorat qiluvchi insulin oqsili 3)zamburug’ o’sishini toxtatuvchi fitoaleksin moddasi 4)bug’doy doni tarkibidagi kleykobina moddasi A.1,2,3,4 B.1,2 C.3,4 D.2,3,4 73.Interferon oqsili qanday vazifani bajaradi? A.virus ko’payishi to’xtatadi B.zamburug’ o’sishini toxtatuvchi C.qonda glyukozani nazorat qiluvchi D.zamburug’ o’sishiga sharoit yaratadi 74.Mikrobiologiya faning rivojlnishiga hissa qo’shgan o’zbek olimlari qaysilar? A.Muzaffarov, Mavloniy. Asqarova,Xolmurodov B. Musayev C. Mahmud Mirzayev D. Abdukarimov 75.Muzaffarov va uning shogirdlari tomonidan qanday ishlar amalga oshirildi- A..xlorella suvo’tidan chorva mollari mahsuldorligi oshirish.suvo’tlardan ifloslangan suv havzalarini tozalashda foydalanish B.achitqi zamburug’larini o’rganib,ularni novvoychilik, chorvachilik va boshqa sohalar uchun foydalanish texnologiyasini yaratgan C. G’o’za kolleksiyasini yaratgan. D. meva va rezavor mevalarning bir qancha navi yaratilgan 76. Olim A. Xolmurodov biologiya fani qaysi tarmog’ining rivojlanishiga hissa qo’shgan? A biotexnologiya B mikrobiologiya C genetika D seleksiya 77.Kim bir qator achitqi zamburug’larini o’rganib,ularni novvoychilik,chorvachilik va boshqa sohalar uchun foydalanish texnologiyasini yaratgan A.Muzaffarov, Mavloniy. Asqarova,Xolmurodov B. Mavloniy C. Mahmud Mirzayev D. Abdukarimov 78.G’alla ekinlarining zararkunandalarga chidamli kam suv talab qiladigan navlarini ko’rsating? A. Gultish,Sohibi B.”Ulug’bek-600”,”Sanzor” C. Sohibi,Hiloliy D. Nimrang 79.G’o’za kolleksiyasini yaratishda qaysi olimning xizmatlari katta? A.Muzaffarov, Mavloniy. Asqarova, Xolmurodov B. Musayev C. Mahmud Mirzayev D. Abdukarimov
a) ,,Sanzor” b),,Yulduz” c),,Ulug’bek-600” d) ,,Samarqand” e),,Toshkent” f),,Samarqand-3” g) Qozi dastor A 1-e;g; 2-a;b;c;d;f; B 1-a;c; 2-b;e;f C2-a;c; 1-b;e;f D 1-a;c; 2-b;d;e;f 81. Sodiq Mirahmedov tomonidan viltga chidamli qanday g’o’za navlari yaratilgan? 1) Toshkent-1 2)AN-402 3)Omad 4) Buxoro-102 5)Namangan-34 6) Yulduz 7)Toshkent-2 8)Buxoro-9 9) Samarqand-3 A 1,7 B 2,6,9 C 2,3,6 D 3,4,5,8 82.Nabijon Nazirov va Oston Jalilov tomonidan g’o’zaning qanday serhosil navlari yaratilgan? 1) Toshkent-1 2)AN-402 3)Omad 4) Buxoro-102 5)Namangan-34 6) Yulduz 7)Toshkent-2 8)Buxoro-9 9) Samarqand-3 10) Samarqand A 1,7 B 2,6,9 C 2,6,10 D 3,4,5,8 83. Respublikamiz olimlari tomonidan keyingi yillarda yaratilgan g`o`zaning istiqbolli navlarini aniqlang 1) Toshkent-1 2)AN-402 3)Omad 4) Buxoro-102 5)Namangan-34 6) Yulduz 7)Toshkent-2 8)Buxoro-9 9) Samarqand-3 A 1,7 B 2,6,9 C 2,3,4,5 D 3,4,5,8
A 500 B250 C200 DA vaB 85.Uzum navlarini ko’rsating- 1)Gultish 2)Zarg`aldoq 3) Sohibi 4)Farhod 5)Hiloliy 6)Lola 7) Rizamat 8)Obidov 9)Zarafshon 10) Nimrang 11)qozi dastor A 2,4,6,9 B 8,10 C 1,3,5,7,9 D 1,3,5,7 86. O’zbekistonda qishloq xo’jaligining asosiy tarmog’i – A.chorvachilik B.bog’dorchilik C.novvoychilik D.uzumchilik 87.Xalq seleksiyasida olmaning qanday navlari yaratilgan? A.oq olma,q izil olma, Namangan olmasi, targ’il olma,Qozi dastor B.Vatan, lola, anjir shaftoli, zarafshon, Farhod, Zarg’aldoq C.Gultish,Sohibi,hiloliy,Rizamat D. oq olma, qizil olma, Namangan olmasi, Nimrang 88. Xalq seleksiyasida shaftolining qanday navlari yaratilgan? 1)Gultish 2)Zarg`aldoq 3) Sohibi 4)Farhod 5)Hiloliy 6)Lola 7) Rizamat 8)Obidov 9)Zarafshon 10) Nimrang 11)qozi dastor A 2,4,6,9 B 8,10 C 1,3,5,7,9 D 1,3,5,7 89. Mahmud Mirzayev tomonidan meva va rezavor mevalarning qancha navi yaratilgan,shulardan qanchasi mamlakatimizning turli hududlarida ekiladi? A.200;100 B.100;200 C.300;400 D.120;300 90.Kartoshkaning choziq pushti o’rtapishar navi— A.Nimrang B. Obidov C. Samarqand D. Ulug’bek-600 91.Kartoshkaning kechpishar cho’ziq qizil serhosil navi— A.Nimrang B. Obidov C. Samarqand D. Ulug’bek-600 92. Xalq seleksiyasida kartoshkaning qanday navlari yaratilgan? 1)Gultish 2)Zarg`aldoq 3) Sohibi 4)Farhod 5)Hiloliy 6)Lola 7) Rizamat 8)Obidov 9)Zarafshon 10) Nimrang 11)qozi dastor 12) Samarqand A 2,4,6,9 B 8,10,12 C 1,3,5,7,9 D 8,10 93.Kim tomonidan yaratilgan qaysi kartoshka navidan yiliga ikki marta hosil olinadi- A.Abdukarimov “Samarqand” B.Muzaffarov “Nimrang” C.Musayev “Sangzor” D.Abdukarimov “Obidov” 94. Quyidagi navlardan kartoshka navlarini ajrating 1) ,,Nimrang” 2) ,, Zarafshon” 3) ,,Vatan” 4),,Samarqand-3” 5) ,,Obidov” 6) ,,Samarqand” A 2,3,4 B 1,2,3 C 3,4,5 D 1,5,6 95.O’zbekiston chorvachilik institutida Bushuyev tomonidan yaratilgan qoramol zoti qachondan boshlab urchitiladi? A.1967-yil B.1949-yil C.1948-yil D.1919-yil 96. Barcha sharoitda yashay oladigan chopqir ot zotini toping A.tapir B.Qorabayir C.qora ola D.vladimir 97. Qorabayir ot zoti qayerda yaratilgan? A.Sankt-Peterburg B.Moskva C.O’zbekiston D.Tojikiston 98.O’zbekistonda qaysi seleksiya yo’nalishlari mavjud? A.g’allachilik,meva sabzavotchilik B.g’o’za va chorvachilik seleksiyasi C.uzumchilik,bog’dorchilik seleksiyasi D.A,B va C 99. olimlar va ular yaratgan nav va zotlarni juftlab yozing 1)J.A.Musayev 2)Sodiq Mirahmedov 3) D. Abdukarimov 4)Oston Jalilov 5) Mahmud Mirzayev 6)Nabijon Nazirov 7) M.M. Bushev a),,Obidov” b) ,,Sanzor” c),,Yulduz” d),,Ulug’bek-600” e) ,,Samarqand” f),,Toshkent-3” g),,Samarqand-3” h) Qozi dastor i)qoramol zoti j)qorabayir A 2-f; 3-e; 4-c;g; 6-c;g; 7-i; B1-b;d; 2-f; 3-g; 4-c;e; 5-h; 6-c;e; 7-j; C1-b;d; 2-f; 3-e; 4-c;g; 5-h; 6-c;g; 7-i; D2-f; 3-e; 4-c;g; 6-c;g; 7-j; 100. olimlar va ularning qaysi yo’nalishda izlanishlar olib borganligini juftlab yozing 1) fiziologiya 2)hujayra kimyoviy tarkibi 3)qalqonsimon bez kasalliklari 4) mikrobiologiya 5) yuqumli kasalliklarni tarqalish sabablari 6)seleksiya sohasida a) J.A.Musayev b)I.Q. Musaboyev c)E.S. Mahmudov d) Yo.X. To’raqulov e)B.Toshmuhammedov f)M.Mavloniy A 1-c;2-e; 3-d; 4-f; 5-a;6-b; B1-c;2-d;e;3-d; 4-f; 5-b;6-a; C1-b;2-d;e;3-d; 4-f; 5-b;6-a; D1-c;2-e; 3-d; 4-f; 5-b; 6-a; 1. Batsidiyadagiqaysixususiyatlarachitqizamburug'ida ham uchraydi? 1) avtotrofoziqlanish; 2) geterotrofoziqlanish; 3) hujayrasiyadrogaega; 4) hujayrasixitinqobiqli; 5) parazithayottarzi; 6) eukariotorganizm A) 3, 6 В) 2 ,6 C) 4, 5 D) 1,5
javobdatog’riko’rsatilgan ? a) momontdaraxti; b) nitella; c) oqnarsis; d) plaun e) qoraterak; f) qirqquloq; g) spirogyra. A) a, b, f B) c, d, e C) b, g D) a, d, f 8. O’simliklardunyosiningprokariotvakillariniko’rsating. 1) ossilatoriya; 2) belbog’liulotriks; 3) xrokokk; 4) tufelka; 5) penitsill; 6) oqpo’panak; 7) spirogira. A) 1, 3 B) 2, 7 C) 3, 4, 6 D) 1, 2, 3, 7 9. O’latkasalliginingtarqatuvchisi (1) vaqo’zg’atuvchi (2) qaysijavobdamosravishdako’rsatilgan ? A) 1- kalamush 2- virus B) 1- burga 2- bakteriya C) 1- sichqon 2- bakteriya D) 1- chivin 2- bakteriya 10. Qaysifikrlarqo’ziqorinzamburug’iningmitseliysigamoskeladi ? 1) ko’pyillik; 2) biryillik; 3) ozuqamoddalarhosilqilishhususiyatigaega; 4) ozuqamoddalarto’plash hususiyatigaega; 5) baxarfaslidayeryuzigachiqadi; 6) kuzfaslidayeryuzigachiqadi. A) 1, 4 B) 2, 3 C) 1, 3, 5 D) 2, 4, 6 11. Mikorizazamburug’lariningdaraxtlaruchunfoydalijixatlarinianiqlang. I) karbonsuvlarbilantaminlaydi; II) vitaminlarbilantaminlaydi; III) tuproqdagigumusoqsillariniparchalabaminokislotalargaaylantiribberadi; IV) ildizningshimishyuzasinioshiradi; V) organikmoddalarsintezlabberadi; VI) kislarodbilantaminlaydi. A) I, II B) II, IV, V C) I, III, VI D) III, IV 12. Hujayralaridaqobiq, sitoplazma, mag’izdantashqarixlarofillpigmenti ham bo’lganfotosintezqilishhususiyatigaegabo’lganorganizmlarniko’rsating. 1) ossilatoriya; 2) belbog’liulotriks; 3) nostok; 4) tufelka; 5) penitsill; 6) oqpo’panak; 7) spirogira. A) 1, 3 B) 2, 7 C) 3, 4, 6 D) 1, 2, 3, 7 13. Tubanzamburug’largategishlibo’lganfikrlarnianiqlang. a) ko’phujayrali; b) birhujayrali c) miteliysito’siqsiz d) mitseliytoqsiqli; e) jinsiyko’payishisuvo’tlarnikadek; f) jinsiyko’payishimaxsusjinsiyorganlarningqo’shilishiorqaliamalgaoshadi; i) hujayrasidaxlorofiliyo’q, yadrosirivojlangan; j) mitseliysiozuqamoddalarnibutunyuzasibilanshimiboladi. A) a, c, f B) b, c, e C) d, f, j D) b, i, j 14. Saprofitbo’lmasadatayyororganikmoddalarbilanoziqlanuvchiorganizmlarnianiqlang. 1) qo’ziqorin; 2) nitella; 3) vertitsill; 4) achituvchibakteriyalar; 5) zangzamburug’i; 6) xrokokk. A) 3, 5 B) 1, 4 C) 2, 6 D) 2, 3 15. Manna uchunmoskeluvchimalumotlarniko’rsating 1) suvdayashaydi; 2) cho’llardauchraydi; 3) prokariotlarningavtotrofoziqlanuvchivakili; 4) tog’ jinslariniyemirilishigayordamberadi; 5) fotosintezqilishhususiyatigaega; 6) asosandori - darmonsifatidafoydalaniladi; 7) lishayniklarningistemolqilinadiganturi. A) 1, 4, 7 B) 2, 3 C) 2, 4, 7 D) 1, 6 16. Qaysiorganizmlarningtallomdano’simtalarhosilbo’lishivaularningqulaysharoitgatushibrivojlanishiorqalivegetativko’pyadi ? 1) batsidiya; 2) spirogira; 3) bug’ulishaynigi; 4) ulotriks; 5) tasmasinoneverniya; 6) nitella A) 1, 2, 3 B) 3, 5 C) 1, 4, 6 D) 2, 4, 6 17. Yuksako’simliklarninggullamaydiganvakillariqaysijavobdatog’riko’rsatilgan ? a) momontdaraxti; b) nitella; c) oqnarsis; d) plaun e) qoraterak; f) qirqquloq; g) spirogyra. A) a, b, f B) c, d, e C) b, g D) a, d, f
1) eukariotlargamansubgeterotroforganizmhisoblanadi 2) prokariotlarningsaprofitusuldaoziqlanuvchivakili; 3) xaqiqiymitseliygaega; 4) birhujayraliorganizm 5) hujayrasi oval shaklda, biryadroli; 6) shakarlimuhitdahayotkechiradi; 7) xaqiqiymitseliygaegaemas; 8) ko’phujayraliorganizm; A) 1, 3, 4 B) 2, 5, 6 C) 1, 4, 5, 6, 7 D) 3, 4, 5
25. Birhujayraliorganizmlarningeukariot(a) vaprokariot (b) largamansubvakillarinifarqlang. 1) ossilatoriya; 2) oqpo’panak 3) xrokokk; 4) ulotriks 5) penitsil; 6) achitqizamburug’i; 7) xlorella8) silbakteriyalari; 9) parmeliya; A) a- 3, 7 b- 6, 8 B) a- 2, 6, 7 b- 3, 8 C) a- 4, 5 b- 1 D) a- 2, 3, 5 b- 4, 6, 9 26. Soqolliusneyagaxosbo’lganma’lumotlartog’riko’rsatilganjavobnianiqlang. 1) eukariotlarninggeteratrofoziqlanuvchivakili; 2) xlorofilldonachalarigaega; 3) qoyalargayopishholdao’sadi; 4) bargsimonlishayniklargamansub; 5) daraxtpo’stlog’idao’sadi; 6) yashilsarg’ishqoplamhosilqiladi; 7) sariqqoplamhosilqiladi; 8) fotosintezqilishhususiyatigaega A) 1, 2, 5 B) 2, 5, 6, 8 C) 3, 4, 7 D) 1, 6, 8 27. Yuksakzamburug’larningjinsiyko’payishigaxosbo’lganma’lumotlarnianiqlang 1) hujayralariningamitozusuldabo’linibko’payadi; 2) maxsusjinsiyorganlarningqo’shiladi; 3) birhujayramaxsulotlariikinchihujayragako’chibo’tadi; 4) xo’ddisuvo’tlarnikidekkechadi;5) yadrolarningjufjuftbo’libqo’shlishiro’yberadi6) mitseliysishoxlanibkurtaklanishkuzatiladi. A) 2, 3, 4 B) 1, 5 C) 4, 6 D) 2, 3, 5 28. Silkasalligiqo’zg’atuvchisigaxosbo’lganxususiyatlar.. 1) yadrosito’liqshakllangan; 2) hujayrazarkazivamitotikipgaegaemas; 3) hujayraqobig’imureindaniborat; 4) oqsilkapsidgaega; 5) saprofitusuldaoziqlanadi; 6) shakligako’rabatsillalarguruhiga mansub; 7) hujayrashaklisharsimon 8) avtonom genetic tuzulmahisoblanadi A) 2, 3, 6 B) 1, 2, 5 C) 4, 8 D) 2, 3, 7 29. Lishayniklarningkimyoviyatarkibitog’riko’rsatilganjavobnibelgilang. 1) lipaza; 2) aminokislotalar; 3) xitin; 4) A vitamin 5) saxaroza; 6) xolisterol; 7) lixenin; 8) C vitamin A) 2, 3, 5, 7, 8 B) 1, 2, 3, 7 C) 3, 4, 6 D) 2, 4, 6, 8 30. Zangzamburug`iningyoz (a) vabahor (b) faslidaparazitlikqiladiganorganizimlarninghayotiyshaklinianiqlang A) a-buta ; b-biryillik B) a-ko`pyillik ; b- biryillik C) a-biryillik ; b-biryillik D)a- biryillik ; b-buta Yüklə 0,57 Mb. Dostları ilə paylaş:
|