3.3. MASHINA, MEXANIZM, STANOKLAR VA ULARDAN FOYDALANISH Tokarlik vint qirqish stanogining vazifasi, qo‘llanishi, tuzilishi, asosiy qismlari va ularning vazifasi. Chilangarning ish o‘rnini tashkil qilish Stanokni boshqarish – bu qirqish jarayoni amalga oshishini ta’minlovchi
harakatlar, ya’ni zagotovkaning aylanishi va keskichning surilib borishini
ta’minlashdir. Stanokni ishga tushirish
va boshqarishdan oldin uni sozlash va
rostlash kerak.
tokarlik vint qirqish stanogini soz-
lash, avvalo, zagotovka va keskichni
o‘r
na
tish bilan bog‘liq. Zagotovkani
o‘rna tish uchun uch kulachokli patron
-
dan foydalaniladi (53-rasm). patronga
zagotovka 20–25
mm chuqurlikka joy-
lashtiriladi va u kulachoklarni kalit bi-
lan burab qotiriladi. Zagotovka
ning
chiqib turgan qismi uzunligi patron dia-
metri o‘lchamining besh barobaridan ortib ket-
masligi lozim.
keskich (1)ni keskich tutqichga kalit (4) yor-
damida vintlar (5) orqali qotiriladi. keskichni
keskich tutqich qirrasidan chiqib turish uzunligi
uning balandligidan 1–1,5 barobardan ortmasligi
lozim. keskich (1) tagiga qo‘yiladigan tagliklar
(6) yordamida keskichning uchi ketingi markaz
uchi bilan mos bo‘lishiga erishiladi (54-rasm).
Stanokni rostlash – stanok shpindeli aylani
-
shi chastotasi va supportni surilishi tezligining
o‘zaro muvofiqligini ta’minlash bilan bog‘liq.
Har bir ishlov berish usuliga muvofiq ravishda
eng mos qirqish tartibi, ya’ni qirqish tezligi va
chuqurligi, keskichni uzatish tezligi belgilanadi.
53-rasm. Zagotovkani uch kula-
chokli patronga o‘rnatish: 1 – patron
korpusi; 2 – planshayba; 3 – kalit
uchun tirqish; 4 – kalit; 5 – kula-
choklar; 6 – zagotovka.
54-rasm . tokarlik keski-
chini keskich tutqichga
o‘rnatish: 1 – keskich;
2 – ketingi markaz;
3 – ketin gi babka pinoli;
4 – kalit; 5 – keskichni
qotirish vintlari; 6 – keskich
tagliklari.
67
Chilangarlik o‘quv ustaxonasida ishlaganda o‘quvchi ish o‘rnida doi-
miy turadigan asboblar qatorida bol g‘a, zubilolar, kreystmeysel, egov lar,
shaberlar, otvyortkalar, gayka kalitlari, abraziv qayroqlar turishi kerak.
