Texnologiyalari

Taqrizchilar:
A.Xoljigitov
- fizika-matematika fanlari doktori, professor, TATU il- 
miy ishlar bo'yicha prorektori,
B. Abduraximov 
- fizika-matematika fanlari doktori, professor, O'zM U 
“ Informatika va tadbiqiy dasturlash” kafedrasi mudiri.
ISBN 978-9943-391-64-2
© O'zbekiston faylasuflari m illiy jamiyati nashriyoti, 2013

---

K IR ISH
I n t e r n e t n in g paydo b o ‘lishi o ‘zaro m u l o q o tn i a m a l g a o shirish 
u c h u n yangi k o m m u n ik a ts i o n texnologiyalar h a m d a m a ’l u m o tla r 
bazasi bilan ishlovchi texnologiyalarni ishlab c h iq is h n i ta q o z o etdi. 
Shu k u n g a c h a in t e r n e td a s ah ifa la r yaratuvchi va u l a r bilan ishlovchi 
oddiy tex n o lo g iy alar ishlab c h iq ilg an edi. P H P — M B B T (m a ’lu m o tla r 
bazasini b o s h q a rish tiz im i) bilan a m a ld a oso n va tez b o g ‘la n a olish 
im k o n iy a tin i b eru v ch i Web d a s tu r l a s h n i n g yangi te x n o lo g iy alarid a n
biri h iso b lan ad i.
P H P W e b d a ishlo v ch ila r u c h u n h tm l- s a h i f a l a r n i tez va oson, 
d i n a m i k h olda ish lash i va o'z g artirish u c h u n im k o n iy a tl a r yaratib 
b eruvchi texnologiyadir. P H P tex n o lo g iy asin in g ajoyib xususiyat- 
l a rid a n biri bu — o c h iq d a stu riy kodga egaligi va b epul tarq a tili- 
shidir. P H P p la tfo rm a g a bo g 'liq emasligi, deyarli b a r c h a p la tfo rm a - 
lard a ishlay olish im k o n iy a ti bilan ajralib tu ra d i. S h u n in g u c h u n
d u n y o d a ko 'p lab W eb sayt y aratu v ch ilar ushbu texn o lo g iy an i m a ’qul 
k o'rishadi. Boisi P H P k u n ig a m i lli o n d a n o rtiq m u ro ja a tla r g a x iz m a t 
k o'rsa ta oladi, u n d a s k rip tla rn i yaratish va sozlash b o sh q a d astu rlash
tillariga n is b a ta n a n c h a osondir.
U sh b u q o i l a n m a uch q is m d a n iborat bo'lib: b irin c h i q is m d a P H P
texnologiyasi va u n i n g im k o n iy a tla ri h aqida so‘z boradi. A sosiy k o n ­
struksiyalar, s t a n d a r t funksiyalar, obyektga y o 'n a ltirilg a n d as tu rla sh
borasidagi im k o n iy a tl a r h a q id a m a ’lu m o tla r b erilgan. P H P y o r d a m i ­
da yaratilg a n d a s tu rla r d a H T M L n in g b a ’zi e le m e n tla r in i ishlatish 
h a q id a h a m batafsil to 'x t a b o'tilgan.
Ik k in c h i qism m a ’l u m o tla r bazasini b o sh q a rish t i z i m l a r i n in g
(M B B T ) im k o n iy a tla ri va foydalanish u c h u n f u n k s iy a la r to 'p la m i, 
P H P texn o lo g iy asin in g
M y S Q L
M B B T b ila n
integratsiyasiga 
b a g 'ish la n g a n . U sh b u b o 'l i m d a P H P va M y S Q L M B B T y o rd a m id a
d i n a m i k W E B saytni loyihalash va d a s t u r kodlari m is o lla r y o r d a m i ­
d a tu s h u n tir ib o 'tilg a n .
U c h in c h i qism P H P texnolog iy asin in g W eb t i z i m l a r d a n foy- 
d a la n is h d a avto riz atsiy a n i ta s h k il qilishga b a g 'ish la n g a n . Bu o 'r in d a
h a m P H P o 'z i n i n g so d d a interfeys va keng i m k o n iy a tla rin i n a m o y o n
qiladi.

---