Texnologiyalari va kommunikatsiyalarini rivojlantirish vazirligi muhammad al-xorazmiy nomidagi

 
4-Amaliy mashg’ulot. 

---

Mavzu: Ma‟lumotlarni tanlash va ular ustida amallar
Ishdan maqsad: Talabalarda DML komandalaridan foydalanish va shu orqali 
relyatsion MB da ishlash ko‘nikmasini hosil qilish. Masalaning qo‟yilishi: Avvalgi 
laboratoriya mashg‘ulotida yaratilgan futbol klubining MB ustida amallar bajarish. 
Uslubiy ko`rsatmalar:Ma‘lumotlar bazasiga axborotlar qo'shish, yangilash, 
o'chirish va chiqarib tashlash imkonini beradi, odatda ma‘lumotlami boshqarish tili 
(DML – Data Manipulation Language) yordamida amalga oshiriladi. Barcha 
ma‘lumotlarning markazlashtirilgan saqlanishi mavjudligi va ulaming tavsifi 
ba‘zan so'rovlar tili (querylanguage) deb ataluvchi so'rovlarda tashkil etilgan 
umumiy uskunasi sifatida DML tilidan foydalanish imkonini beradi. So'rovlar 
tilining mavjudligi o'ziga xos faylli tizimlarni cheklanishlardan yo'qotish 
imkoniyatini beradi, unda foydalanuvchilarning fiksirlangan so'rovlar to'plami 
ustida ish olib borishlari yoki dasturiy ta‘minotni boshqarishda ko'proq murakkab 
muammolar uchun doimiy ravishda yaratilayotgan dasturlar sonining oshishi 
nazarda tutiladi. DML tilining ikki xil turi mavjud - protsedurali va protsedurali 
bo'lmagan tillar. Ular bir-biridan ma‘lumotlardan ko'chirma olish usullari bilan 
farqlanadi. Ular o'rtasidagi asosiy farq, protsedurali tillar odatda MB da ketma-ket 
ravishda axborotlarni qayta ishlaydi, protsedurali bo'lmagan tillar butun yozuvlar 
to'plamiga birdan operatsiyaga kirishadi. DML tili so‟rovlari: SELECT – Amal 
bajaradigan jadvalimizni tanlash, ekranga chiqarish komandasi. Sintaksisi esa 
quyidagicha: SELECT *FROM // jadvalni to’liq chiqarish SELECT FROM // 
jadval ustunlarini chiqarish INSERT – SQL da barcha satrlar ushbu buyruq 
yordamida kiritiladi. Sintaksisi esa quyidagicha: INSERT INTO VALUES 
(“ustun_info”, “ustun_info”, … ); DELETE – satrlarni jadvaldan o‘chirish 
buyrug‘i. Sintaksisi esa quyidagicha: DELETE FROM WHERE qidiruv_sharti; 
UPDATE – Maydon qiymatlarini o‘zgartirish buyrug‘i. Sintaksisi esa 2 hil: 
UPDATE SET column=expression; UPDATE SET column=expression WHERE 
qidiruv_sharti; Ishni bajarish tartibi: Avvalo 3-laboratoriya ishida tuzgan 
jadvallarimizni esga olamiz. Endi o‘sha jadvallarni MYSQL da yuqorida 
sintaksisini keltirib o‘tganimizday komandalardan foydalanib yaratamiz. 1.Jadval 
ob‘yektlariga qiymatlar beramiz: So’rov:insert into buyrug’i orqali Ishchilar 
jadvalini to’ldiramiz
Avvalo 3-laboratoriya ishida tuzgan jadvallarimizni esga olamiz. Endi o‘sha jadvallarni 
MYSQL da yuqorida sintaksisini keltirib o‘tganimizday komandalardan foydalanib 
yaratamiz. 1.Jadval ob‘yektlariga qiymatlar beramiz: