3.axborot texnologiyalari (m.aripov, b.begalov va b.) (1)
v /http://online.ru— Axborot sahifasi boiib,unda ixtiyoriy mavzu- dagimaiumotlamitopishingizmumkin. J http://www.ras.ru— RossiyaFanlar akademiyasi sayti.v/http://www.plekhanov.ru—PlexanovnomidagiRossiyaiqtisod akademiyasisayti t/'httpy/www.ukma.kiev.ua/Icc/wwwscint.html — Ukraina ta’lim vailmiyinstitutlariserverlarihaqidagisayt. http://physcs.nw.ru—Intemetdafizika. v http://kulichki.ru — Axborot sahifasi boiib,unda foydali ma’lu-motlar, maslahatlar, resurslami topish hamda zavqli dam olish imkonigaegaboiasiz.
Axborotningasosiyqisminiinsonko'risha’zolariorqalioladi. Ko'rgazmali axborotning o'zlashtirilishi oson boiadi.Insontabiatininganashuxususiyatigrafikoperatsionsistemalardaishlatiladi.Ulardaaxborotgrafikobyektlar: znachoklar(belgilar),darchalarvarasmlarko'rinishidatasvirlanadi.Operatsionsistemaningbarchagrafikobyektlari,shuningdek,boshqabarchatasvirlarqandaydiryoibilankompyuterdahosilqilinishiyokiungakiritilishikerak.Grafiktasvirlamikompyutergakiritishuchun maxsustashqiqurilmalarishlatiladi. Axborotnigrafikshakldaishlabchiqish,taqdimetish,ungaishlovberish,shuningdek,grafikobyektlarvafayllardaboigannografikobyektlaro'rtasidabog'lanisho'rnatishniinformatikadakompyutergrafikasidebatashqabulqilingan.Kompyutergrafi-kasi uch turga boiinadi:vektorli grafika,rastrli grafika va fraktalgrafika.Ularo'rtasidagiasosiyfarqnurningdispleyekrandano'tish usulidan iborat.Eslab qoluvchi elektron-nurli trubka (ENT)-larga ega vektorli qurilmalarda nur berilgan trayektoriya bo'ylab birmartachopibo'tadi,uningiziesaekrandakeyingibuyruq beril-guncha saqlanib qoladi. Demak, vektorli grafikaning asosiy elementichiziqdir. Vektorli grafika bilan ishlovchi dasturiy vositalar birinchi navbatdatasvirlamiyaratishgamo'ljallangan.Bundayvositalarreklamaagentliklarida,dizaynerlikbyurolaridavanashriyotlardaqo'llaniladi. Rastrliqurilmalardaesatasvirularnitashkiletuvchinuqtalarmajmuasidan vujudga keladi. Bu nuqtalar piksellar (pixels) deb ataladi.Rastr — ekranning butun maydonini qoplovchi piksellar matntsasi.Demak,rastrligrafikaningasosiyelementinuqtadaniborat. Rastrli grafika vositalari bilan tayyorlangan tasvirlar kompyuterdasturlariyordamidakamdankam holdayaratiladi.Ko'pinchaushbu
maqsadda rassom tayyorlagan tasvirlar yoki rasmlar skanerlanadi.Rastrli tasvirlar bilan ishlashga moijallangan ko'pgina grafik muhar-rirlar asosan tasvirlarga ishlov berishga mo'ljallangan. Internet tizimidako'proqrastrlitasvirlarqo'llanilmoqda. Fraktal badiiy kompozitsiyani yaratish tasvirni chizish yoki jihoz-lash emas, balki uni dasturlashdir, ya’ni bunda tasvirlar formulalaryordamidaquriladi.Fraktalgrafika,odatda,o'yindasturlaridaqo'llaniladi. Har qandayhajmdagiaxborotinsontomonidanuningko'rishkanallari orqali qabul qilinganda yaxshi o'zlashtiriladi, masalan, bo-lalikdagi rasmli kitoblaringiz sizga ko'proq yoqqan. Katta hajmdagiaxborotni ba’zan boshqa shaklda qabul qilish qiyinroq. Masalan, birorkompaniyaningbiryillikaksiyalariningkursikunlarbo'yichako'rsatilgan jadval grafik asosda tuzilgan bo'lsin. Bunda kursning biryoqlamao'zgarish grafigidarholko'rinadi,lekin ularni jadvaldananglash uchun vaqt va malaka talab qilinadi. Shuning uchun grafikma’lumotlarning ulushi har qanday turdagi kasb bilan bog'liq faoliyatdaqat’iyo'smoqda.
7.2.Photoshop—rastrligrafikmuharriri
AdobePhotoshopWindowsmuhitidaishlovchiMacintosh va IBM PC kompyuterlari uchun moijallangan elektron ko'rinishdagi fototasvirlarni tahrir qiluvchidasturdir.AdobePhotoshopdasturiAdobeSystem,Inc kompaniyasi tomonidan ishlab chiqilgan boiib, ishlatishdagi alohidaqulayliklaribilanmashhur. Adobe Photoshop tasvir tahrir qiluvchisi yordamida fotosuratlar-ga qo'shimchalar kiritish, fotosuratdagi dogiami o'chirish, eski rasm-lami qayta ishlash va tiklash,rasmlarga matn kiritish, qo'shimchamaxsus effektlar bilan boyitish, bir fotosuratdagi elementlami ikkinchifotosuratga olib o'tish, suratdagi ranglarni o'zgartirish, almashtirishmumkin.AdobePhotoshopimkoniyatlarikengqamrovliboiib,ugazeta va jurnallami turli-tuman rasmlar bilan boyitishda juda kattaqulayliklaryaratadi. AdobePhotoshop,ayniqsa, jumalistlar,rassomlargao'zlariningijodiy imkoniyatlarini to'la amalga oshirishlarida yordam beradi. Juma-listikavabevositamatbuotyokinashriyotsohasigaaloqadorbo'lgan
35-rasm.Adobe Photoshop tasvir tahrir qiluvchi darcha
AdobePhotoshop darchasining yuqori qismida sarlavha satri vaWindowsra xos elementlar joylashadi. Sarlavha satridan so'ng menyusatrijoylashadi.Menyudagikeraklibuyruqlamitanlashingizmumkin.
AdobePhotoshopdasturimenyusi9banddaniborat.Har birmenyu tarkibida ochiladigan menyu bandlari mavjud. Ularni ko‘rishkursoryordamidaamalgaoshiriladi.Quyidaasosiymenyuvaengko‘pqollaniladiganbuyruqlarningqisqachatavsifikeltiriladi.