Tezislər / Theses

 
 

---

THE 3
rd
 INTERNATIONAL SCIENTIFIC CONFERENCES OF STUDENTS AND YOUNG RESEARCHERS 
dedicated to the 99
th
anniversary of the National Leader of Azerbaijan Heydar Aliyev
416
Cədvəl 2.
Mazutun Az-4 və modifikasiyalarının iştirakı ilə hidrokrekinqindən alınan 
benzin və dizel fraksiyalarının keyfiyyət göstəriciləri 
Göstəricilər
 
Katalizatorlar
 
Katalizatorsuz
Az-4 
2,5%
 
o+Ni/Az-4 
(hop.met.) 2,5%
Mo+Ni/Az-4 (ion 
müb.met.) 2.5%
 
Benzin fraksiyası
 
Sıxlıq, 20

C, kq/m
3
 
731,2
 
721,4
 
701,4 
713,1 
Kin.özlülük,20

C, mm
2
/s
 
0,7984
 
0,7745
 
0,5141
 
0,7612 
Karbohidrogen tərkibi:
 
Parafin
 
41,82
26,99
32,02
30,45 
i-parafin
 
28,95
34,48
44,95
46,31 
Olefin 
12,99
11,22
6,04
5,1 
Naften 
7,19
 
21
 
11,06
 
13 
Aromatik 
9,05
 
6,31
 
5,93
 
5,14 
Oktan ədədi (təd.üs.) 
64
 
69
 
71,0
 
72,0 
Kükürd, % küt. 
0,0969 
0,0623 
0,0501 
0,0511 
Dizel fraksiyası 
Sıxlıq, 20

C, kq/m
3
861,4 
837,5 
835,1
 
833,1 
Kin. özlülük, 20

C, mm
2
/s 
3,4563 
2,6452 
2,7012 
2,778 
Kükürd, % küt. 
0,4
0,16
0,11
0,12 
Setan ədədi 
49 
51 
54 
55 
Cədvəl 2-də mazutun Az-4 və modifikasiyalarının iştirakı ilə 
hidrokrekinqindən alınan benzin və dizel fraksiyalarının keyfiyyət göstəriciləri 
göstərilmişdir. Mazutun katalizatorsuz hidrokrekinqdən alınan benzin 
fraksiyasının karbohidrogen tərkibində n-parafinlərin miqdarı 41,82%, izo-
parafinlər 28,95%, doymamış karbohidrogenlər 12,99% təşkil edir. Sistemə 
2,5% Az-4 katalizatoru əlavə etdikdə hidrokrekinq prosesindən alınan benzin 
fraksiyasının tərkibində n-parafinlərin miqdarı 41,82%-dən 26,99%-ə qədər 
azalır, izo-parafinlərin miqdarı 28,95%-dən 34,48%-ə qədər artır. 
Hidrokrekinq prosesini Mo+Ni/Az-4 katalizatoru ilə apardıqda isə izo-parafin 
karbohidrogenlərinin miqdarı 44,95%-ə qədər artır, olefinlərin miqdarı 
12,99%-dən 6,04%-ə qədər azalır, oktan ədədi 71,0 p. təşkil edir.
Mazutun hidrokrekinq prosesindən alınan benzin və dizel fraksiyaları 
hidrotəmizləmədən sonra əmtəə yanacaqlarına komponent kimi, benzin 
fraksiyası eyni zamanda piroliz prosesində xammal kimi, alınan qaz NEZ-də 
yanacaq kimi istifadə edilə bilər, qalıq fraksiyasını isə bitum istehsalına 
yönəltmək olar. 
Ədəbiyyat 
1. Abbasov V.M. [et al.] Processes of petrochemistry and oil refining PROR, Baku: 2017. 
vol.18, №1, p. 13-17. 
2. Hasanova A, Alizade A. [et al.] Applied Petrochemical Research, -Germany: 2019. vol. 9, 
Issue 3-4, p. 199-209. 
3. Zaki T., Mukhtarova G.S., Al-Sabahg A.M. [et al] Petroleum Science and Technology, -
USA: 2018. vol.36, №19, p. 1559-1567.

---