Tibbi Cİhaz sektöRÜ

TÜRKİYE’DE TIBBİ CİHAZ SEKTÖRÜ  

 

Sağlıkta Dönüşüm Programı (2003-2013)’na bağlı olarak, Türkiye’deki sağlık sisteminde uzun bir 

dönüşüm süreci yaşanmaktadır. Programın amacı sağlık sisteminin kalitesini ve verimliliğini artırmak 

ve sağlık kuruluşlarına erişimi kolaylaştırmaktır. 

---

 

4 

 

 

Grafik 2: Türkiye Sağlık Harcaması 

 

Türkiye  sağlık  sektörünün  gelecek  vaat  eden  bir  unsuru  olan  tıbbi  cihaz  pazarı  dünyadaki  en 

büyük 30 pazarın arasında yer almaktadır. Hem devlet hastanelerinin, hem de özel hastanelerin sayısı 

son yıllarda hızla artmaktadır. 2007 yılında 1.276 olan toplam hastane sayısının, 2013 yılının sonunda 

1.418’e  çıkması  beklenmektedir.  2009  yılında  530  ABD  doları  olan  Türkiye’deki  kişi  başına  sağlık 

harcamaları  tutarı,  gelişmiş  ülkelerle  kıyaslandığında,  hâlâ  çok  düşüktür.  Ancak  aşağıdaki  etkenlerle 

birlikte Türkiye’deki kişi başına sağlık harcamalarının artması beklenmektedir:  

 

 

Genel sağlık sigortası programının kademeli olarak uygulanmaya başlaması  

 

Kişi başına yıllık gelir düzeyindeki artış  

 

Sağlık konusundaki genel bilincin artması  

 

Ortalama yaşam süresinin ve yaşlı nüfusun sürekli olarak artması  

 

2008 yılında, toplam sağlık harcamalarının yaklaşık % 3,1’ini oluşturan Türkiye tıbbi ekipman ve 

sarf malzemeleri pazarının büyüklüğünün 1,3 milyar ABD doları olduğu hesaplanmaktadır.  

2009  yılında,  pazar  büyüklüğünün  önceki yılla kıyaslandığında % 21,4 azalarak,  1,1 milyar ABD 

dolarına gerilediği ve toplam sağlık harcamalarının sadece % 2,2’sini oluşturduğu tahmin edilmektedir.  

 

 

---

 

5 

 

 

Grafik 3:Türkiye Tıbbi Cihaz Pazarı  

 

Ülkemiz  tıbbi  cihaz,  alet  ve  malzemelerin  üretimi  konusunda  halen  çok  yetersiz  ve    teknolojik 

olarak  önemli  ölçüde  dışa  bağımlıdır.  Tıbbi  cihazların  neredeyse  tamamı,  alet  ve  sarf  malzemelerinin 

büyük  kısmı  ithal  edilmektedir.  Bu  aletleri  üreten  yerli  firmalarımız  vardır.  Ancak  bunların  birçoğu 

yabancı  büyük  firmalarla  rekabet  eder  durumda  değildir.  Tıbbi  alet  ve  malzemelere  yönelik  küçük 

ölçekli  de  olsa  yerli  üretim  bulunmakta  ancak  yerli  ürünlere  güvensizlik  ve  genel  ekonomik 

politikalardan ötürü KOBİ niteliğindeki yerli üretim bir türlü belirleyici olamamaktadır.  

 

Ülkemizde  genelde  konvansiyonel  cihazlar  üretilmekte  olup  ileri  teknoloji  ve  bilgi  gerektiren 

katma  değeri  yüksek  ürünler  ithal  edilmektedir.  Çok  sayıda  yerli  tıbbi  cihaz  üreticisi  bulunmasına 

rağmen,  Türkiye  çok  az  miktarda  tıbbi  cihaz  üretilmektedir.  Değer  açısından  bakıldığında,  tıbbi  cihaz 

ihtiyacının  yaklaşık  %  85’i  yurt  dışından  karşılanmakta  olup, 

815  milyon  dolarlık  sektörün  sadece  54 

milyon dolarlık kısmını ihracat oluşturuyor

.  

 

Üretimin  tüketimi  karşılama  oranı  %  8-10  arasında  olup,  üretimde  düşük  teknoloji  kapsamında 

ürünler  üretilmekte  ve  katma  değer  oranı  düşük  olmaktadır.  Dünya  genelinde  faaliyet  gösteren 

firmalar,  tıbbi  cihaz  ve  malzeme  alanında  yıllık  işletme  gelirlerinin  %  8’ini  Ar-Ge’ye  ayırmakta  iken 

Türkiye’deki firmalarda bu oranın % 0,8 civarında olduğu bilinmektedir.  

 

Yerli  tedarikçiler  genellikle  bandaj  ve  enjektör  gibi  düşük  teknoloji  ürünlerinin  imalatına 

odaklanmış  durumdadır.  2007  yılında  Türkiye’ye  en  çok  tıbbi  cihaz  tedarik  eden  ülke  olan  ABD, 

%30,2’lik payı ile Türkiye’nin en büyük ithalat kaynağını oluşturmuştur. ABD’den tedarik edilen başlıca 

ürünler arasında ortopedik ve implant ürünlerle sarf malzemeleri yer almaktadır. 2007 yılında % 24’lük 

payı  ile  Almanya  ikinci  en  büyük  tedarikçi  olup,  diş  ürünleri  alanına  (diğer  alanların  yanı  sıra)  büyük 

ölçüde  hakimdir.  İthalat  yapılan  diğer  önemli  ülkeler  arasında  Çin,  Japonya  ve  İtalya  bulunmaktadır. 

2007  yılında  yapılan  toplam  ihracatın  %  15,6’sını oluşturan  diş  ürünleri,  Türkiye’nin ihraç  ettiği  tıbbi 

ürünler içinde en büyük paya sahiptir. 

---

 

6 

 

 

Ülkemizde, sektörde, yaklaşık 80 firma ihracat yapmakta olup, Avrupa ülkeleri başta olmak üzere 

104  ülkeye  ihracat  gerçekleştirilmekte  ve  Türkiye  birçok  komşu  ülkeden  daha  fazla  ihracat 

yapmaktadır,  ancak  toplam  tutar  halen  oldukça  düşük  bir  seviyededir.  İhracat  yapılan  önemli  ülkeler 

arasında  Almanya,  Fransa,  Belçika  ve  İngiltere  yer  almaktadır.  Türkiye’nin  2007  yılında  tıbbi  cihazlar 

sektöründeki ticaret açığı, yaklaşık 971 milyon ABD doları olarak kaydedilmiştir. 

 

 Sektörün genel görüntüsü sağlık sisteminin modernize edilmesine ve AB standartları ile uyumlu 

hale  getirilmesine,  bunun  yanında  özel  hastanelerin  ve  diğer  sağlık  kuruluşlarının  yaygınlaşmasına 

bağlı  olarak  değişecektir.  Bunlara  ek  olarak,  uzun  vadede  Türkiye’nin AB’ye  katılması  sonucunda,  üye 

ülkelerle  yapılan  ticaret  de  artacaktır.  2013  yılının  sonuna  kadar,  tıbbi  cihazlar  segmentinin 

büyüklüğünün 1,4 milyar ABD dolarına ulaşacağı tahmin edilmektedir. 

 

Türkiye’nin tıbbi cihazlar alt sektöründe; 

•1.087 Toplam üretici firma  

•1.841 Toplam ithalatcı firma  

•387   Toplam üretici ve ithalatcı firma  

•3.315 Toplam firma  

•44.667 Toplam bayii  

 

yer almaktadır. Alt yapının illere dağılımına bakıldığında; 1258 firmanın İstanbul’da, 1020 si Ankara’da, 

179’u  İzmir’de,  56’  sı  Adana’da  ve  23’ü  de  Kayseri’  de  bulunmaktadır.  Tıbbi  cihaz  üretiminde 

çalışanların  toplam  sayısının  yaklaşık  17.500  olduğu  düşünülmektedir.  Sektörel  kümelenme;  İstanbul, 

İzmir, Ankara, Samsun ve Konya’da oluşmaktadır. Son zamanlarda gerçekleşen yatırımlar ile Samsun’un 

özellikle  cerrahi  el  aletleri  imalatı  konusunda,  Almanya-Tutlingen  ve  Pakistan-Sialkot  kentlerinden 

sonra dünyanın üçüncü cerrahi el aletleri üretim üssü olduğu bilinmektedir.  

 

Ülkemizde üretilen cihazlar şu şekilde sıralanabilir: Taş kırma cihazı, ameliyat masaları, ameliyat 

lambaları,  anestezi  cihazları,  hasta  başı  monitörleri,  elektrokoter,  jinekolojik  masalar,  cerrahi 

aspiratörler,  oksijen  verme  cihazları,  röntgen  cihaz  ve  aksesuarları;  etilen  oksit,  buhar  ve    kuru  hava 

sterilizatörleri,  kan  alma  koltukları,  tıbbi    gaz  sistemleri,  santrifüj,  karıştırıcılar,  hasta  yatakları, 

sedyeler, dişçi fotöy ve ünitleri, hastane bilgi sistemleri (donanım ve yazılımlar), cerrahi aletler. 

 

Üretilen  sarf  ürünleri  ise;  kalp  ve  damar  cerrahisinde  kullanılan  malzemeler  (tubing  set, 

kardiyopleji setleri ve kanülleri, drenaj), intraket, stent, kateter ve sondalar, kan basıncı transdüseri, i.v. 

set, kan ve kan ürünleri alma-verme setleri, kan torbaları, enjektörler, ameliyat ve muayene eldivenleri, 

ameliyat iplikleri,  örtüleri ve kat-güt, gazlı bez ve  pamuk,  ortopedik protezler ve  onarım malzemeleri, 

röntgen banyo solüsyonları, dişçilik onarım malzemeleridir. 

 

Tıbbi cihaz üretimi Elektronik, metal işleme, plastik, kimya, tekstil, bilgisayar yazılımı v.b. gibi çok 

farklı teknolojileri ihtiva etmesi nedeniyle ulusal veriler hesaplanırken büyük bir bölümü ilgili sektörler 

içinde değerlendirilmektedir.